توسعه اقتصادی و کمدرآمدها
جمشید عدالتیان
یکی از اصلیترین موضوعاتی که باید در مدیریت اقتصادی و تصمیمگیریهای کلان به آن توجه کرد، طراحی نقشهها و برنامههایی است که میتواند راه را بر بسیاری از مشکلات غیرمستقیم آینده ببندد. این موضوع تنها با رشد اقتصادی مداوم و توسعه اقتصادی ملی ممکن خواهد بود.
در واقع اقتصادی که در چارچوب آن سرمایهگذاریهای جدید صورت میگیرد، تولید رونق دارد و امکان به وجود اوردن ارزش افزوده بالاست، شانس برای رسیدن به اهداف میانمدت و بلندمدت افزایش پیدا میکند که یکی از اصلیترین این اهداف بهبود شرایط اقتصادی مردم است. هر چند در بسیاری از کشورهای جهان، دولتها وظیفه خود میدانند که از اقشار کمدرآمد حمایت کنند و در واقع این موضوعی غیرقابل انکار است اما در نهایت باید هدفگذاری نهایی این باشد که با چه سیاستهایی میتوان کار را به جایی رساند که تعداد افرادی که برای ادامه حیات به حمایت دولت نیاز دارند، کاهش پیدا کند.
در ایران نیز بحث حمایت از اقشار کمدرآمد، موضوع تازهای نیست و از چند دهه قبل دولتهای مختلف این موضوع را در دستور کار قرار دادهاند اما موضوع این است که ما هنوز نتوانستهایم به راهکار و نتیجه نهایی برسیم. یکی از این راهکارها بحث پرداخت یارانه غیرمستقیم بوده که هرچند به تمام اقتصاد ایران رسیده اما در نهایت از عدالت یارانهای به دور مانده و در برخی حوزهها پولدارها استفاده بیشتری از این یارانه کردهاند تا اقشار نهایی و هدف دولت. همان طور که در بسیاری از کشورهای جهان نیز رسم است، معمولا حمایتها از اقشار کمدرآمد به شکل مستقیم و به صورت نقدی انجام میشود.
البته در این میان، باید توجه داشت که با توجه به تورم بالا، بسیاری از این حمایتها نیز در نهایت برای کوتاهمدت پاسخگو هستند و پس از چند سال دولت مجبور است راهحلهایی جدید در این حوزه به کار ببندد. پس باید این طور نتیجهگیری کرد که ضمن تاکید بر لزوم حمایت دولت از اقشار کمدرآمد و طراحی بهترین شیوهها برای بهبود شرایط آنها، در بلندمدت تنها راه بهبود شرایط اقتصادی، رشد تولید و توسعه اقتصادی کشور است که در چارچوب آن هم تعداد اقشار کمدرآمد کم میشود و هم برای بسیاری از آنها فضا برای کار و فعالیت باز خواهد شد.