بازار در مسیر تحول؟!

محمد ابراهیم سماوی

بازار سرمایه متاثر از ریسک‌های سیستماتیک درون و برون مرزی روزهای بحرانی خود را سپری می‌کند. در حالی که دلار و مسکن در سقف قیمتی خود قرار دارند، اما سهام شرکت‌های تولید‌کننده - با وجود گزارش‌های 6 ماهه قابل قبول - مسیر نزولی را در پیش گرفتند. ادامه سیاست‌های انقباضی ایالات متحده و اروپا جهت کنترل تورم و سیاست‌های سختگیرانه کووید صفر چین از عوامل اصلی ریزش کامودیتی‌ها است که تا انتهای سال 2022 میلادی می‌توان انتظار رکود برای اقتصادهای بزرگ را داشت.

عدم چشم‌انداز روشن برای اقتصاد داخل با توجه به عملکرد دولت جدید طی یک سال اخیر، بلاتکلیفی مذاکرات برجام، تعمیق شکاف نظرات دولت و مجلس در حوزه‌های اقتصادی و... از عمده دلایل رکود در بازار سرمایه هستند. با توجه به شرایط فعلی بازار سرمایه یک بسته 10‌بندی جهت حمایت فوری از بازار سرمایه تصویب و از روز شنبه 7 آبان اجرایی شد.  از مهم‌ترین بندهای این بسته جامع حمایتی می‌توان به بیمه شدن سهام حاضر در پرتفوی اشخاص حقیقی تا سقف 100 میلیون تومان برای هر نفر (مشمولیت حدود 96 درصد سهامداران حقیقی)، واریز 5 هزار میلیارد تومان، محدودیت فروش بازارگردان‌ها تا اطلاع ثانوی، توقف عرضه‌های اولیه و پذیره‌نویسی اوراق بهادار اشاره کرد.  مهم‌ترین نکته در مورد اثربخشی این مصوبات اطلاع‌رسانی کامل به سهامداران خرد است؛ زیرا بسیاری از سهامداران در مورد بیمه شدن (خرید اوراق تبعی) پرتفوی خود با نرخ 20 درصد اطلاع کافی ندارند و جهت جلوگیری از زیان بیشتر اقدام به فروش سهام خود می‌کنند. مزیت دیگر انتشار اوراق تبعی علاوه بر بیمه کردن پرتفوی سهامداران خرد، سیگنال ارزندگی بسیاری از نمادها به کل بازار است که در نهایت می‌تواند کاهنده التهاب فعلی بازار باشد.  همچنین اقدامات نامبرده و سایر اقدمات در جهت حمایت از بازار نباید مقطعی باشد؛ به‌خصوص که فصل بودجه نزدیک است و  اقداماتی همچون پرداخت مطالبات اوره‌ها، اصلاح نرخ خوراک متانولی‌ها، کاهش مالیات معاملات سهام که اخیرا مطرح شده، برنامه جهت عدم قطعی برق و گاز برای صنایع بورسی و... در گروی لایحه بودجه سالانه پیشنهادی دولت است. به نظر می‌رسد بازار سرمایه روند متعادلی داشته باشد و شاهد قرمز رنگی تمام نمادها نباشیم و در این بین با توجه به عملکرد مناسب فصلی پالایشی‌ها می‌توان نسبت به رشد آنها امیدوار بود. در نهایت با وجود ریسک‌های سیستماتیک نام برده فعلی نمی‌توان انتظار افزایش ناگهانی ارزش معاملات و دماسنج بورس را داشت و باید منتظر کاهش ریسک‌های سیستماتیک بازار جهت ورود پول هوشمند به بورس باشیم.