بورس درگیر معضل جدید
امروز نیز شاخص کل بورس تهران روند صعودی خود را ادامه داد و توانست تا محدوده یک میلیون و 414 هزار واحدی رشد کند. اما خبری مهمی که توانست روی بازار تاثیر بگذارد نرخ خوراک پتروشیمی‌ها بود.
احمد مهدوی ابهری، دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی از برگزاری جلسه‌ای با وزیر نفت درخصوص بررسی مشکلات و چالش‌های صنعت پتروشیمی خبر داد. به گفته مهدوی ابهری در این جلسه در خصوص مباحث مهمی که سودآوری صنعت پتروشیمی را تحت الشعاع قرار می‌دهد، به گفت‌وگو خواهیم پرداخت که از جمله آن می‌توان به موضوعاتی همچون اصلاح آیین‌نامه و قوانین مربوط به فرمول نرخ خوراک، واحدهای تامین برق یوتیلیتی‌ها و ... اشاره کرد.
دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی گفت: بحث اصلاح فرمول نرخ خوراک پتروشیمی‌ها یکی از موضوعات اصلی بوده و طی این نشست به دنبال یافتن راهکاری برای ثابت شدن فرمول نرخ سوخت ضمن حفظ حاشیه سودآوری این صنعت هستیم. بسته جدید تعیین نرخ خوراک پتروشیمی‌ها در جلسه مشترک دولت و مجلس در هفته آتی رونمایی می‌شود که قرار است این بسته پیشنهادی برای تغییر روش محاسبه نرخ خوراک پتروشیمی‌ها به شخص رییس‌جمهور برای تصمیم نهایی ارجاع داده شود. همچنین قرار است تا پیش از تدوین لایحه بودجه ۱۴۰۲ روش‌های فعلی تعیین نرخ خوراک صنایع پتروشیمی تغییر کند لازم به ذکر است که محمدرضا پورابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز پیش‌تر اعلام کرد که در حال متقاعدسازی تیم اقتصادی دولت هستیم تا ابزارهای تشویقی را برای بازار سرمایه در بحث نرخ خوراک پتروشیمی‌ها بگنجانند و به نحوی سیاست‌گذاری کنند که خروجی تصمیمات در این حوزه همانند سال جاری دچار ابهام نشود.
تاثیر نرخ خوراک پتروشیمی‌ها روی بورس
تغییرات نرخ خوراک پتروشیمی سودآوری شرکت‌های فروشنده و دریافت‌کننده محصولات را تحت تاثیر قرار می‌دهد و این موضوع می‌تواند برای سهامداران حقوقی که تمرکز بر سود تقسیمی شرکت‌های بورسی دارند، حائز اهمیت باشد. شرکت‌هایی که از کاهش نرخ خوراک و انرژی بهره‌مند می‌شوند، عمدتا شاخص‌سازان هستند و با بهبود شرایط تولید و سودآوری آنها، کلیت بازار تحت تاثیر قرار می‌گیرد. البته این موضوع یک اثر کوتاه‌مدت و گذرا دارد که عمدتا روانی است و یک اثر بلندمدت. اما اصولاً در یک اقتصاد تورمی اثر بلندمدت این موضوع در میان نوسانات بازار ناشی از تلاطمات اقتصاد کلان نامحسوس خواهد بود و لذا نمی‌توان ادعا کرد که مساله خوراک پتروشیمی در بلندمدت برای روند بازار تعیین‌کننده خواهد بود. زمانی که مصوبه و خبر جدیدی که می‌تواند منجر تغییر رویکرد شرکتها شود یا به‌طور مشخص درمورد این موضوع سودآوری شرکت‌های تولیدی را افزایش بدهد، سهامداران از آن استقبال می‌کنند و به اصطلاح سهام دست به دست می‌شود و در همین راستا قیمت نمادهای مرتبط با جو به وجود آمده مچ می‌شود اما این شرایط به صورت مقطعی بوده و به‌طور کلی بازار سهام تحت تاثیر متغیرهای کلان گام بر می‌دارد. متغیرهای کلان به دلایل اقتصادی و واکنش‌ها به اخبار سیاسی می‌تواند بر روند بازار سهام اثرگذار باشد که از جمله متغیرهای اقتصادی می‌توان به بحث کسری بودجه و در پی آن چاپ پول و کاهش نرخ سود سپرده و نرخ بازار بین بانکی اشاره کرد که با اعمال چنین سیاستی استقبال سهامداران به بازار سهام افزایش پیدا می‌کند. این رویداد را در ۶ ماه نخست امسال شاهد بودیم یا همانطور که در سه الی چهار ماه گذشته شاهد بودیم، امکان دارد سیاست‌های پولی دولت انقباضی باشد. بنابراین سیاست‌گذاری‌های کلی کشور تعیین‌کننده روند کلی بازار در ماه‌های آتی خواهد بود. شرایط سیاسی کشور نیز می‌تواند با تاثیرگذاری بر انتظارات تورمی بر بازار اثرگذار باشد. در شرایط کنونی با حصول توافق بین ایران و سایر طرفها، انتظار کاهش قیمت دلار در کوتاه‌مدت و میان مدت وجود دارد که همین موضوع باعث اثرگذاری بر بازار سهام می‌شود و در حقیقت این موارد پیشران اصلی بازار هستند. در این بین برخی از اخبار همانند تغییرات نرخ خوراک می‌تواند بر جو کلی بازار سهام اثرگذار باشد و در واقع می‌تواند نقش مهمی بر رفتار سهامداران در بازه زمانی بسیار کوتاه ایفا کند و بر اساس آن اخبار انتطارات تورمی شکل بگیرد. آنچه که مسلم است، سودآوری شرکت‌های با تغییر در فاکتورهای مهم در هزینه تولید آنها، تغییر می‌کند. کاهش نرخ خوراک و انرژی موجب می‌شود که سودآوری واحدهای تولیدی بیشتر و هزینه آنان کاسته شود. بخش عمده‌ای از سهامداران به دنبال سود سرمایه (capital gain) نیستند و تمرکز بر دریافت سود تقسیمی دارند این دسته از افراد با افزایش سودآوری شرکتها تمایل به خرید سهام پیدا می‌کنند .پیش‌بینی پذیرشدن اقتصاد مهم‌ترین عامل در بهبود شرایط کلی بازار سهام و برقراری ثبات در بلندمدت است. در شرایطی که مشخص نیست اقتصاد در سال آینده وارد فاز تورمی و رشد قیمت‌ها می‌شود یا با فاز رکودی رو‌به‌روست، سهامداران نمی‌توانند پیش بینی را از آینده بازار داشته باشد و ریسک سرمایه‌گذاری را بپذیرند. در حقیقت صدمات اصلی بازار سرمایه ناشی از این موضوع بوده و شوک‌های متغیرهای اقتصاد کلان مهم‌ترین عامل در عدم اطمینان سرمایه‌گذاران و به دنبال آن خروج سرمایه است. بنابراین تا زمانی که عوامل بنیادی بازار تصحیح و ترمیم نشود، نمی‌توانیم با اقداماتی نظیر کاهش نرخ خوراک و غیره انتظار رشد پایداری را در بازار سهام داشته باشیم.
بازار از دریچه معاملات
شاخص کل بورس تهران در ادامه روند صعودی یک هفته اخیر، روز چهارشنبه نیز با ۶ هزار و ۶۰۵ واحد افزایش، در ارتفاع یک میلیون و ۴۱۴ هزار واحدی قرار گرفت. شاخص هم‌وزن با یک هزار و ۳۶۵ واحد افزایش به ۳۹۷ هزار و ۵۶۶ واحد و شاخص قیمت با ۸۱۴ واحد رشد به ۲۳۷ هزار و ۱۴۸ واحد رسید. شاخص بازار اول، ۶ هزار و ۲۳۷ واحد و شاخص بازار دوم، هشت هزار و ۹۶۱ واحد افزایش را ثبت کردند. روز گذشته در معاملات بورس تهران، بیش از ۱۰ میلیارد و ۶۲۷ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۵۶ هزار و ۲۶۷ میلیارد ریال معامله شد. همچنین پالایش نفت تهران (شتران) با یک هزار و ۱۶۴ واحد، معدنی و صنعتی چادرملو (کچاد) با یک هزار و ۲۷ واحد، گسترش نفت و گاز پارسیان (پارسان) با ۸۷۳ واحد، گروه مپنا (رمپنا) با ۸۴۱ واحد، پالایش نفت تبریز (شبریز) با ۵۹۸ واحد و پتروشیمی نفت بندرعباس (شبندر) با ۴۷۱ واحد تاثیر مثبت بر شاخص بورس داشت. در مقابل معدنی و صنعتی گل گهر (کگل) با ۷۰۱ واحد، پتروشیمی نوری (نوری) با ۲۳۳ واحد، توسعه معادن و فلزات (ومعادن) با ۲۲۸ واحد، صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس) با ۱۳۲ واحد، فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با ۱۲۸ واحد و بانک تجارت (وتجارت) با ۸۴ واحد تاثیر منفی بر شاخص بورس به همراه داشت. بر پایه این گزارش، روز گذشته نماد گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو (خگستر)، پالایش نفت تهران (شتران)، ایران خودرو (خودرو)، سایپا (خساپا)، پالایش نفت بندرعباس (شبندر)، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) و فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) در نمادهای پُرتراکنش قرار داشتند. گروه خودرو هم در معاملات دیروز صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه ۲ میلیارد و ۹۴۷ میلیون برگه سهم به ارزش هشت هزار و ۹۳۵ میلیارد ریال دادوستد شد. شاخص فرابورس نیز روز چهارشنبه بیش از ۷۳ واحد افزایش داشت و به ۱۸ هزار و ۴۲۱ واحد رسید. در این بازار بیش از پنج میلیارد و ۳۲۰ میلیون برگه سهم و اوراق مالی دادوستد شد و تعداد دفعات معاملات امروز فرابورس بیش از ۲۳۰ هزار و ۳۱۵ نوبت بود. پلیمر آریاساسول (آریا)، شرکت آهن و فولاد ارفع (ارفع)، صنعتی مینو (غصینو)، بیمه پاسارگاد (بپاس)، زغال سنگ پرورده طبس (کزغال)، بیمه کوثر (کوثر) و پالایش نفت شیراز (شراز) با تاثیر مثبت بر شاخص فرابورس همراه بودند. همچنین تولید نیروی برق دماوند (دماوند)، بانک دی (دی)، تجلی توسعه معادن و فلزات (تجلی)، صنایع پتروشیمی تخت جمشید (شجم)، توسعه مولد نیروگاهی جهرم (بجهرم) و گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی (سمگا) تاثیر منفی بر این شاخص داشتند.
