کوچ به پلتفرم‌های داخلی دستوری نیست

علی توسلی

بر اساس اطلاعات به دست ‌آمده در ماه گذشته، در پی محدودیت‌های اخیر اپراتورها بین 35 تا 40 درصد افت فروش اینترنت داشته‌اند که به دلیل وجود اختلال در اینترنت کشور است. مشتری به علت وجود اختلال، سرویس نمی‌خرد و اگر هم سرویسی را تمدید می‌کند، کمترین حجم را تهیه می‌کند؛ زیرا به پیام‌رسان‌ها و فضا‌های مورد علاقه‌اش در اینترنت دسترسی ندارد. کاهش حجم اینترنت مصرفی در کشور نیز گویای همین مساله است. گزارش‌های مالی منتشر ‌شده از سوی اپراتورها نیز مؤید ضربه اقتصادی به آنها در پی افزایش محدودیت‌ها در اینترنت بود. در پی قطعی اینترنت، تنها کسب‌وکارهای مرتبط با تلگرام و اینستاگرام آسیب ندیده‌اند، اپلیکیشن‌های ایرانی هم در این مدت آسیب دیده‌اند. استفاده از این نرم‌افزارها دیگر ارتباطی به فیلترینگ اینستاگرام و واتس‌اپ ندارد. اصولا اختلال در اینترنت در یک ماه و نیم گذشته به ‌طور مقطعی وجود داشته است. در برخی ساعات کم و بیش نرمال است. این اختلال تاثیر خود را نه فقط در حوزه فناوری اطلاعات بلکه بر کل مشاغل گذاشته است. اغلب فروشگاه‌های کشور علاوه بر فروش حضوری، فروش اینترنتی نیز دارند و این کسب‌وکارها نیز طی این مدت با مشکل مواجه شده‌اند. مسلم است که موضوع فقط اینستاگرام و تلگرام نیست، بلکه موضوع اصلی اختلال در اینترنت کشور است و شبکه‌های ارتباطی که مردم از آنها استفاده می‌کردند، فیلتر شده. خیلی از روابط مردم بر این اپلیکیشن‌های خارجی بنا شده است. وقتی ارتباطات مردمی دچار اختلال شود، کل تجارت کشور تحت تاثیر قرار می‌گیرد. بنابراین درست نیست تصور کنیم فیلترینگ اینستاگرام و واتس‌اپ مشکل چندانی ایجاد نمی‌کند. اولا این دو اپلیکیشن، پرمخاطب‌ترین شبکه‌های اجتماعی هستند. دوم اینکه هیچ آلترناتیوی ساخته نشده که جذابیت لازم را برای کوچ مخاطبان به پیام‌رسان داخلی داشته باشد. ضمنا در شرایط بحرانی نمی‌توان مساله را حل کرد. 15 سال فرصت بوده که جذابیت لازم را برای این اپلیکیشن‌ها ایجاد کنند و تبلیغات انجام بدهند، اما این اتفاق نیفتاده است. از سوی دیگر، اپلیکیشن‌های بومی حدود 10 سال قبل با حمایت‌های دولت ایجاد شده‌اند.

تا جایی که به خاطر دارم، در آن زمان حدود 5 میلیارد تومان به آنها وام داده شد. ولی الان میزان کاربران آنها ۱۰ درصد کاربرانی هم نیست که در شبکه‌هایی مثل تلگرام و اینستاگرام حضور دارند. مساله این است که پیام‌رسان‌های داخلی باید با اپلیکیشن‌هایی مثل تلگرام رقابت کنند؛ نه موارد مشابه داخلی دیگر. پیام‌رسان‌های داخلی باید بتوانند اعتماد مردم را جلب کنند که این امر با دستور و تفهیم انجام نمی‌شود؛ بلکه فرآیند بسیار طولانی و پیچیده‌ای دارد و کوچ مردم به نرم‌افزارهای داخلی با دستور محقق نمی‌شود. مسوولان در یک پروسه 15 تا 20 ساله شرایطی را فراهم کردند که اکثر کاربران به شبکه‌های اجتماعی خارجی رفته‌اند. حال باید زمان کافی برای اعتمادسازی صرف شود. راه صد ساله را یک شبه نمی‌توان طی کرد.