تغییر روند بورس با گمانه‌زنی درباره بودجه 1402
بودجه سال 1402 طبق اعلام مسوولان سازمان برنامه و بودجه در روزهای آینده به مجلس ارسال خواهد شد، در دیگر سو بازار سهام در طول سالیان اخیر نشان داده است که اثر‌پذیری بالایی از مساله بودجه دارد. بورس که به نوعی بازتاب تاثیر بسیاری از تصمیمات اقتصادی در قیمت سهام شرکت‌ها و صنایع مختلف است، از آن جهت بودجه دولت را به عنوان عاملی مهم در تصمیمات خود لحاظ می‌کند که دولت به عنوان یک نهاد پرهزینه در اقتصاد ایران می‌تواند با افزایش یا کاهش دخل و خرج خود اثر مهمی بر سودآوری شرکت‌های بورسی بگذارد.
علاوه بر این، عامل تورم و نقدینگی نیز که در سال‌های اخیر تحت تاثیر کسری بودجه بر بورس و اقتصاد کلان اثر داشته است، از جمله عواملی است که سمت و سوی آتی آن تا حد زیادی با بودجه دولت‌ها معین می‌شود.
بودجه‌هایی که بورس را زیر و رو می‌کند
انتشار جزییات بودجه در نیمه دوم هر سال با خبرسازی‌های زیادی همراه است. در روزهای اخیر نیز با تغییر روند شاخص بورس، یک چشم فعالان بازار به نرخ دلار و فلزات اساسی و چشم دیگر به خبرهایی است که از بودجه سال 1402 منتشر می‌شود. تحلیلگران بازار سرمایه پیش بینی می‌کنند که جزییات لایحه بودجه تأثیر زیادی بر روند صنایع در ماه‌های آتی خواهد داشت. این اتفاق در هر سال و با ورود بودجه به مجلس برای بازار سهام می‌افتد و اصطلاحا در ماه منتهی ارایه بودجه، سهامداران محتاط‌تر به معامله می‌پردازند. به عبارت دیگر، در برخی سال‌ها و با تغییرات عمده در اعداد و ارقام بودجه نسبت به سال گذشته، بورس نیز زیر و رو می‌شود و برخی صنایع با رشد و برخی دیگر با افت همراه می‌شوند. بودجه دولت هر سال توسط سازمان برنامه و بودجه کشور، تهیه و تنظیم می‌شود و دولت موظف است تا 15 آذر ماه لایحه بودجه را به مجلس تسلیم کند، در روزهای اخیر و با نزدیک شدن به موعد تقدیم لایحه بودجه، مسعود میرکاظمی، رییس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد دولت در بودجه ۱۴۰۲ هیچ برنامه‌ای برای افزایش قیمت حامل‌های انرژی ندارد. در این میان ارقام پیشنهادی سازمان برنامه و بودجه نیز منتشر شد که گمانه زنی‌های زیادی را به دنبال داشت. در این ارقام پیشنهادی صادرات نفت 1.2 میلیون بشکه در روز با قیمت 70 دلار و با نرخ تسعیر ارز بر مبنای ETS اعلام شده که در سال جاری 60 دلار بوده است و نرخ ETS نیز در سال جاری 23 هزار تومان است. اما این نرخ برای سال آینده 26 هزار تومان پیشنهاد شده است.
متوسط افزایش حقوق کارمندان 20 درصد پیشنهاد شده و بودجه عمرانی نیز که در سال جاری 519 هزار میلیارد تومان بود، برای سال آینده با کاهش شدیدی به 280 هزار میلیارد تومان رسیده است. این ارقام پیشنهادی و خبر رشد نکردن قیمت حامل‌های انرژی و شاید کاهش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، موجب شده تا فعالان بازار بیش از پیش چشم به تأثیرات احتمالی بودجه سال آینده بر بازار سرمایه چشم داشته باشند.
لایحه بودجه چگونه بربازار سهام تاثیر می‌گذارد؟
در لایحه بودجه علاوه بر پیش بینی هزینه‌ها و درآمد‌های دولت و طرح‌های دولتی، عناوینی مثل نرخ تعرفه‌های اعمالی بر کالا‌های وارداتی، نرخ مالیات بر کسب و کار، بودجه عمرانی و مسائل متعدد دیگری مطرح می‌شوند که می‌توانند موجب ایجاد تغییرات مهمی در سودآوری شرکت‌های بورسی شوند. هر ساله در بودجه کشور، قیمت فروش نفت به پالایشگاه‌ها اعلام می‌شود که معمولا 95 درصد قیمت فوب ناحیه خلیج فارس است، در صورتی که این مقدار کمتر شود، تأثیرات مثبتی بر سودآوری پالایشی‌ها خواهد داشت.
قیمت فروش خوراک پتروشیمی‌ها به‌خصوص نرخ خوراک گاز طبیعی که هر سال در بودجه تصویب می‌شود، بر هزینه‌های شرکت‌های پتروشیمی تأثیر خواهد گذاشت که با نرخ تصویب قیمت دلار در بودجه مشخص می‌شود. شرکت‌های استخراج کانه‌های فلزی به دلیل انتفاع از حق بهره‌برداری از منابع طبیعی موظف هستند هر ساله بخشی از فروش خود را به خزانه داری کشور واریز کنند که با تغییر این میزان، سودآوری این شرکت‌ها نیز به‌شدت تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
نرخ مالیات‌ها در بودجه برای صنایع مختلف ممکن است هر سال تغییر داشته باشد. این تغییر نرخ مالیات نیز می‌تواند برای صنایع تغییرات شدیدی را در سودآوری آنها ایجاد کند. بخشی از بودجه دولت هر ساله به عمران و آبادی کشور اختصاص می‌یابد که افزایش این میزان نیز می‌تواند موجب رشد فروش شرکت‌های سیمانی و فولادی شود و حتی تأثیراتی را بر صنعت انبوه‌سازی دارد.علاوه بر این موارد، انتشار جزییات لایحه بودجه می‌تواند موجب پیش‌بینی بهتر متغیرهای اقتصاد کلان مثل تورم یا رشد اقتصادی شود که خود بر تصمیمات فعالان بازار در خصوص محل سرمایه‌گذاری اثرگذار است. میزان انتشار اوراق بدهی نیز که هر ساله با توجه به مصوبات لایحه بودجه منتشر می‌شود، تأثیرات زیادی را بر تورم و شرایط اقتصادی کشور دارد. میزان مصوب انتشار این اوراق برای سال آینده نیز از بخش‌های مهم لایحه بودجه به شمار می‌رود که تأثیر بالایی بر بازار سرمایه خواهد گذاشت.
پیش بینی تاثیر مثبت بودجه 1402 بر بورس
مجتبی دانشی، کارشناس بازار سرمایه به فارس درباره تاثیر بودجه بر بازار سرمایه، می‌گوید: بورس را می‌توان بازاری تأثیرپذیر از اخبار سیاسی و اقتصادی دانست که یکی از این خبرها مربوط به بودجه است. باتوجه به افزایش قیمت دلار در بازار آزاد و به تبع آن رشد نرخ دلار نیما، بحث بودجه و نرخ آن در 1402 بسیار مهم و حیاتی است. وی ادامه داد: باید توجه داشت که اگر در بودجه 1402 فاصله قیمتی دلار نیما و آزاد بالا باشد، شرایط مطلوبی برای بازار سرمایه رقم نخواهد خورد. به‌طور کلی تعداد نمادهایی که از لایحه بودجه سال آینده تاثیر مثبت می‌گیرند بسیار بیشتر از نمادهایی است که تاثیر منفی می‌گیرند. این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: در صورتی که نرخ‌های مطرح شده در خصوص قیمت نفت و گاز و خوراک پتروشیمی‌ها در بودجه 1402 درست باشد، می‌توان گفت هزینه تمام شده شرکت‌های بورسی با کاهش همراه خواهد بود و همین مساله نیز سبب خواهد شد تا بودجه سال آینده تاثیر مثبتی بر بازار سهام داشته باشد.
