کمک به کنترل بازار

احمد اشتیاقی

در گذشته، زمانی که قیمت سکه یا دلار جهش داشت، بانک مرکزی برای کنترل جهش، از ابزارهای نوین در بازار سرمایه استفاده نمی‌کرد، بلکه با روش پیش‌فروش با تحویل نقدی جلوی جهش قیمت را می‌گرفت. اوراق گواهی سکه می‌تواند، حباب سکه را کاهش دهد و به‌طور غیر مستقیم قیمت دلار را نیز کنترل کند. قیمت سکه قبل از عرضه اوراق گواهی بیش از ۲.۵ میلیون تومان حباب داشت، اما با ورود این اوراق، حباب سکه به یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان کاهش پیدا کرد. بانک مرکزی از اوراق گواهی سکه استفاده کرد تا بدون عرضه و به پشتوانه مسکوکات ‌خود، بازار سکه را به صورت مستقیم و بازار دلار را به صورت غیر مستقیم کنترل کند. بانک مرکزی هر چه از ابزارهای نوین مانند گواهی سکه استفاده کند تعادل بخشی در بازار بیشتر می‌شود همچنین استفاده از سکه بورسی هیجانات ناشی از مسائل غیر اقتصادی که به نرخ دلار و سکه وارد می‌شود را کاهش می‌دهد. بانک مرکزی باید انتشار این اوراق را ادامه دهد و حتی در صورت امکان سقف خرید برای هر کد حقیقی را از ۱۰۰ سکه به ۲۰۰ سکه ارتقا دهد. انتشار اوراق گواهی سکه اقدامی است که منجر به جمع‌آوری نقدینگی می‌شود به عبارتی پول‌های نقد از دست مردم جمع می‌شود و به خرید اوراق اختصاص پیدا می‌کند، بنابراین به این واسطه تورم نیز کنترل می‌شود. اما گفتنی است که مقدار جمع‌آوری نقدینگی قابل توجه نیست، ولی در نهایت عاملی برای کنترل تورم است. در مواقعی که سرمایه‌گذار به صورت هیجانی اقدام به خرید سکه و دلار می‌کند این ابزار می‌تواند هیجانات ناشی از خرید را کنترل کند؛ بنابراین ابزاری برای کنترل نرخ سکه و دلار است، پس با این ابزار می‌توانیم ثبات را در بازار مشاهده کنیم. با انتشار این اوراق، بازار سرمایه انواع سرمایه‌گذاری را پوشش می‌دهد، همچنین می‌تواند عاملی برای جلوگیری از خروج نقدینگی باشد. بانک مرکزی انحصار ضرب سکه را به بخش خصوصی واگذار کرد، اما قبل از آن ضرب تمام سکه‌های موجود برای بانک مرکزی بود، بنابراین انجام این عمل باعث کاهش حباب سکه و حفظ ذخایر بانک مرکزی می‌شود.  

به صورت همزمان با بانک مرکزی، بخش خصوصی نیز می‌تواند اقدام به ضرب سکه کند، این اقدام حجم عرضه را افزایش و حباب آن را کاهش می‌دهد، حال ممکن است بخش خصوصی برای ضرب سکه اقدام به واردات طلا بکند در هر صورت این عاملی برای حفظ ذخایر بانک مرکزی است.