ضربه پتروشیمی‌ها به تولید نیمه جان مسکن
گروه راه و شهرسازی|
افزایش قیمت نهاده‌های تولید مسکن، سازندگان را بیش از پیش نسبت به ادامه فعالیت بی‌میل کرده است. اگر چه به گواه آمارهای رسمی، قیمت سیمان و آهن آلات در تابستان سال جاری تعدیل شده بود، اما به گفته انبوه‌سازان طی دو هفته اخیر قیمت سیمان و همچنین یونولیت سقفی دچار نوسان شده است. کمبود گاز برای سوخت کارخانه‌های سیمان در فصل سرد سال و در پی آن تعطیلی اجباری این کارخانه‌ها یکی از علل کلیدی افزایش قیمت سیمان به شمار می‌رود. در عین حال، آنگونه که انبوه‌سازان اعلام کرده‌اند، قیمت یونولیت نیز از حدود 150 هزار تومان به حدود 500 هزار تومان افزایش یافته و منجر به رشد قیمت ساخت هر متر مربع مسکن به میزان 270 هزار تومان شده است. گفته می‌شود، علت رشد قیمت این کالا تعطیلی پتروشیمی‌ها با هدف تعمیرات دوره‌ای است. به گزارش «تعادل»، تورم سالانه نهاده‌های تولید واحدهای مسکونی در شهر تهران در بهار سال جاری به 44.8 درصد رسید. این در حالی است که تورم سالانه این شاخص در بهار سال گذشته 93.5 درصد و در بهار سال 1399 نیز 29.3 درصد بوده است. اگرچه نرخ تورم 44.8 درصد همچنان نرخ بالایی به شمار می‌رود، اما داده‌های آماری حاکی از این است که طی یک سال گذشته تورم نهاده‌های تولید مسکن روندی نزولی را در پیش گرفته است. با این حال، هم اینک علاوه بر تورم شدید حاکم بر بازار زمین و مسکن، شاهد تورم شدید مصالح ساختمانی نیز هستیم. بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران، تورم مصالح ساختمانی در سال 1399 به اوج خود در چند سال اخیر رسیده بوده است به گونه‌ای که در پایان سال یادشده، تورم نهاده‌های تولید مسکن به 76.4 درصد بالغ شده بوده است. از نظر فصلی اما، بهار سال 1400 با تورمی بیش از 93.5 درصد، فصل بی‌نظیر و مانندی بوده است. بهار سال 1400 اما دوباره مساله مذاکرات هسته‌ای در وین مطرح شد اما به نتیجه نرسید، در این حال، انتظار می‌رفت با تغییر دولت در پی برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در خرداد 1400، مساله لغو تحریم‌ها در دولت جدید پی گرفته شود. این امیدواری در پاییز و زمستان سال گذشته به اوج خود رسید.در چنین بستری است که مشاهده می‌شود همگام با کاهش انتظارات تورمی طی سال 1400، تورم نهاده‌های تولید مسکن نیز از اوج بهاری خود فاصله گرفته و در تابستان، پاییز و زمستان سال گذشته به ترتیب رکوردهای 88.4 درصد، 69.9 درصد و 55.3 درصد را ثبت کردند. این روند در بهار سال جاری نیز به 44 درصد افت کرده و تداوم یافته است. بر اساس داده‌های مرکز آمار، در بهارسال جاری «شیشه» با تورم 86.3 درصد در صدر فهرست مصالح ساختمانی قرار داشته است. پس از شیشه، «سیمان، بتن، شن و ماسه» با 68.5 درصد تورم سالانه در رتبه دوم قرار گرفته است. رتبه سوم نیز به «سنگ» با 57.2 درصد تعلق داشته است.
اثرات تخریبی رکود در سمت تقاضا
با این حال سید محمد مرتضوی، رییس کانون انبوه‌سازان گفت: رکود تاثیرات مخربی بر عدم تعادل در بازار مسکن خواهد داشت؛ زیرا فاصله بین عرضه و تقاضا را عمیق‌تر و جبران آن را بعضا ناممکن می‌کند که در آینده می‌تواند به افزایش قیمت بینجامد. مرتضوی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: اگر تصور می‌کنیم رکود مسکن شاید در بازار معاملات تاثیر مثبت داشته باشد، اشتباه می‌کنیم. ممکن است در دوران رکود عده‌ای از سازندگان و فروشندگان به دلیل اینکه ضرورت‌هایی برای تامین مالی دارند محصول خود را با قیمت پایین‌تر عرضه کنند، ولی معاملات آنقدر کوچک و منقبض می‌شود که اثر قابل توجهی بر جامعه هدف و خریداران مصرفی نمی‌گذارد. وی افزود: عده بسیار کمی ممکن است از رکود منتفع شوند. اما افت ساخت و ساز و کاهش معاملات، عدم تعادل در بازار مسکن را عمیق‌تر می‌کند. در رکود همیشه بی‌انگیزگی و خروج سرمایه‌گذاران از تولید مسکن به نحو قابل توجه و وسیعی اتفاق می‌افتد. رییس کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن و ساختمان تصریح کرد: اگر قرار باشد سالانه۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار واحد مسکونی تولید کنیم که بیش از این دچار عقب‌ماندگی در پاسخگویی به تقاضا نشویم، رکود باعث می‌شود از این هدف دورتر شویم. هر ساله تعداد واحدهای مسکونی مورد نیاز بیشتر از گذشته خواهد شد. حتی اگر به یک بازار قابل قبول در آینده دسترسی پیدا کنیم خلأهایی که در شرایط رکود ایجاد شده بعضا غیر قابل جبران است و برنامه‌های آتی را هم مختل می‌کند.
رکود روی قیمت مصالح اثری ندارد!
مرتضوی با بیان اینکه رکود مسکن به این معنی نیست که قیمت افزایش پیدا نمی‌کند گفت: در شرایط فعلی قیمت نهاده‌های ساختمانی و خدمات مرتبط با بخش مسکن از جمله صدور مجوزها و دستمزدها با افزایش مواجه شده است. بنابراین رکود را نمی‌توان عاملی برای توقف یا کاهش قیمت مسکن تصور کنیم. وی وضعیت فعلی ساخت و ساز را نامناسب دانست و افزود: تولید مسکن هر ماهه در حال کاهش است. در هفته‌های اخیر هم با افزایش قیمت سیمان، یونولیت، دستمزد و غیره مواجه شده‌ایم که بی‌میلی سازندگان برای اجرای پروژه‌ها را در پی دارد. سیمان طی روزهای اخیر با مقداری افزایش قیمت مواجه شده و قیمت یونولیت هم از حدود ۷۰ هزار تومان به ۵۰۰ هزار تومان افزایش یافته است. رییس کانون انبوه‌سازان تاکید کرد: بر خلاف پیش‌بینی برخی کارشناسان که چون در رکود هستیم نباید افزایش قیمت داشته باشیم ولی باز هم در بازار معاملات، قیمت‌های پیشنهادی مقداری بالاتر رفته است.
یک طرح شکست خورده
مرتضوی با بیان اینکه وزارت راه و شهرسازی حمایت لازم را از تولید مسکن توسط بخش خصوصی انجام نمی‌دهد گفت: طرح نهضت ملی مسکن نیز به یک طرح شکست خورده شبیه شده است. در این طرح با ناتوانی متقاضیان در پرداخت آورده و قفل شدن تسهیلات بانکی مواجهیم که این مساله انگیزه سازندگان و پیمانکاران این طرح را کاهش داده است. وی تاکید کرد: حتی بانک مسکن هم منابع مالی قابل توجهی برای حمایت از تولید مسکن ندارد و به نوعی سازندگان را جواب کرده است. طرح نهضت ملی، تناسبی با مقیاس ۴ میلیون واحد ندارد. رییس کانون انبوه‌سازان ابراز امیدواری کرد تا وزارت راه و شهرسازی بدنه تخصصی خود را در حوزه مسکن ترمیم کند و یک نگاه تخصصی و کارشناسانه مبتنی بر طرح‌های بالادستی و تعریف مجدد طرح جامع مسکن، جایگزین سیاست‌های دستوری و غیراجرایی شود.
یونولیت سقفی در بازار نایاب شد
درحالی روند رو به رشد قیمت پلاستوفوم ادامه دارد و هر بلوک آن به حدود ۵۰۰ هزار تومان رسیده که به دلیل کمیاب شدن این نهاده، کارگاه‌های ساختمانی در حال تعطیل شدن هستند. به گزارش تسنیم، اواخر مهرماه امسال، عضو هیات‌مدیره کانون سراسری انبوه‌سازان از افزایش قیمت یونولیت سقف خبر داده و گفته بود: دلیل این افزایش قیمت عدم عرضه مناسب مواد اولیه توسط پتروشیمی‌ها اعلام شده است. او دیروز نیز با اشاره به اینکه پتروشیمی‌ها می‌گویند در دوره تعمیرات قرار دارند که صحت و سقم را نمی‌دانیم، افزود: چند ماهی است که مواد اولیه تولید یونولیت سقفی به تولیدکنندگان تحویل نمی‌شود یا اینکه قطره‌چکانی توزیع می‌شود. وی تصریح کرد: به دلیل کمیاب شدن پلاستوفوم، اکثر کارگاه‌های ساختمانی در حال تعطیل شدن هستند. وی بیان کرد: برای حل این معضل با نمایندگان مجلس، مسوولان استانی و کشوری صحبت کردم؛ می‌گویند حل می‌شود ولی زمان آن مشخص نیست، حل این مشکل هم کار پیچیده‌ای نیست. بر اساس این گزارش، بررسی‌ها از بازار ساخت و ساز نشان می‌دهد که یونولیت سقفی روند صعودی افزایش قیمت را ادامه داده و هر بلوک استاندارد آن با احتساب هزینه‌های حمل به حدود 500 هزار تومان رسیده است. روند افزایش قیمت پلاستوفوم در حالی ادامه دارد که سازندگان از نایاب شدن این نهاده ساختمانی خبر می‌دهند. به‌گفته فعالان این بخش، همزمان با گران شدن یونولیت سقفی، عرضه آن در بازار مصرف به‌شدت کاهش یافته و بسیاری از پروژه‌های ساختمانی به همین دلیل متوقف شده‌اند.
