چقدر اوراقگام تا پایان سال منتشر می‌شود؟
اوراقگام (گواهی اعتبار مولد)، یک ابزار تامین مالی کارآمد برای بنگاه‌های اقتصادی محسوب می‌شود که با استفاده از آن می‌توان سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی را بدون آثار تورمی تامین کرد. این اوراق توسط بانک‌های عامل در سررسیدهای مختلف (از ۱ ماه تا ۱۲ ماه) امکان انتشار دارد و تضمین بازپرداخت آن نیز توسط خود بانک‌های عامل صورت می‌پذیرد. گام یک ابزار کارآمد در خصوص تامین مالی برای بنگاه‌های اقتصادی است که قابلیت نقل و انتقال در بازارهای پول و سرمایه را دارد. تولیدکنندگان این اوراق را بر مبنای فاکتور خرید مواد اولیه از بانک درخواست می‌کنند. بانک نیز به عنوان یک واسط، این اوراق را منتشر و در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهد. این اوراق دارای تاریخ سررسید هستند که دارنده اوراق می‌تواند تا زمان سررسید آن را نزد خود نگهداری کرده یا برای خرید مواد اولیه آن را در ازای دریافت مواد اولیه تحویل به فروشنده تحویل دهد. سررسید این اوراق به صورت یک ساله بوده و وظیفه پرداخت مبلغ اسمی در سررسید این اوراق به عهده بانک است. رفع موانع پولی رونق تولید و هدایت منابع مالی مولد به تامین سرمایه در گردش سالم و پایدار از اهداف انتشار اوراقگام است. گفتنی است بانک مرکزی با هدف رفع موانع پولی رونق تولید، هدایت منابع مالی به فعالیتهای مولد اقتصادی و تأمین سرمایه درگردش سالم و پایدار برای واحدهای تولیدی اقدام به معرفی این ابزار مالی در بازار پول نموده است. در واقع اوراقگام امکان جدیدی را برای شرکتهای تولیدی فراهم می‌کند به نحوی که تولیدکنندگان بر اساس فاکتور خرید مواد اولیه، درخواست انتشار این اوراق را از موسسه اعتباری عامل در وجه بنگاه فروشنده مواد اولیه مینمایند. دارنده اوراقگام می‌تواند آن را بابت خرید نهاده به سایر بنگاه‌های عضو سامانه گام منتقل نماید و از این طریق تامین مالی تولیدکنندگان صورت می‌گیرد. ارزش اسمی اوراقگام در واقع ارزش صوری این اوراق است که به آن اطلاق می‌شود. این رقم در زمان انتشار هر برگه در فرابورس تعیین می‌شود که در حال حاضر برای هر برگه اوراقگام مبلغ اسمی برابر با یک میلیون ریال و معادل ۱۰۰ هزار تومان است. در واقع پس از کشف قیمت اوراقگام، مبلغ اسمی از ارزش هر برگه کسر می‌شود و برگه با قیمت کسر شده معامله می‌شود.
مراحل دریافت اوراقگام
اعتبار سنجی متعهد: به عنوان مثال یک شرکت خودروسازی (شرکت متعهد) که قصد دریافت اوراقگام را دارد، ابتدا باید درخواست خود را به بانک ارسال نماید. بانک در این مرحله نسبت به اعتبار سنجی شرکت درخواست‌دهنده اقدام می‌کند و میزان سقف اوراق گام قابل دریافت شرکت را مشخص می‌کند. معرفی فروشنده (متقاضی) به بانک عامل: در این مرحله شرکت خودروسازی باید فروشنده محصول مورد نیاز خود (مواد اولیه) را به بانک معرفی کند. به عنوان مثال اگر این شرکت خودروسازی قصد خرید قطعات را داشته باشد و برای تامین مالی خود نیازمند اوراق گام باشد، در این مرحله باید شرکت تامین‌کننده مواد اولیه (فروشنده قطعات) را به بانک معرفی می‌کند. درخواست صدور اوراقگام توسط متقاضی: در این مرحله شرکت متقاضی (تامین‌کننده مواد اولیه) در ازای اسناد دریافتی که از شرکت متعهد (خودرو ساز) داشته و آنها را به بانک تحویل خواهد داد، درخواست صدور اوراقگام و واگذاری به بنگاه متقاضی را انجام خواهد داد.
صدور اوراقگام: در این مرحله بانک بر اساس اعتبار سنجی انجام شده، نسبت به صدور اوراقگام به نام بانک می‌کند. این اوراق با سررسیدی یک ساله ارایه می‌شوند که معاملات آن از طریق فرابورس، بورس کالا و سامانه گام انجام می‌شود. پس از صدور اوراقگام، متقاضی چند انتخاب خواهد داشت. متقاضی می‌تواند این اوراق را تا زمان سررسید نگهداری کند و پس از اتمام تاریخ سررسید پول نقد را از بانک دریافت کند. در واقع متقاضی می‌تواند برای تسویه خرید مواد اولیه خود، اوراقگام دریافتی را به سایر بنگاه‌های تولیدی منتقل کند. این انتقال می‌تواند در سامانه گام و در دو مرحله صورت گیرد. همچنین در زمان صدور، اوراقگام در فرابورس پذیرش می‌شوند. معاملات اوراقگام در فرابورس، در چهارچوب ضوابط فرابورس انجام شده و هر برگه از اوراق به صورت الکترونیک و با ارزش اسمی یک میلیون ریال صادر می‌شود. در واقع راه دیگر معامله اوراقگام، انتقال به صورت بلوکی به سایر بنگاه‌های تولیدی است. آن شرکت‌ها نیز می‌توانند اوراق را نگهداری یا به سایر بنگاه‌های دیگر منتقل کنند. همچنین بنگاه‌های تولیدی می‌توانند این اوراق را به‌صورت رقابتی در سامانه‌های معاملاتی بورسی به‌فروش برسانند.
نرخ سود اوراقگام چگونه تعیین می‌شود؟
مجید کریمی، مدیرکل دفتر تحقیقات و سیاست‌های پولی وزارت اقتصاد در پاسخ به این سوال که نرخ سود این اوراق چگونه تعیین می‌شود، گفت: قاعدتا از این اوراق باید در زنجیره استفاده شود که بدیهی است در اینجا نرخ سود معنایی ندارد، اما اگر کسی در وسط زنجیره نیاز به منابع مالی پیدا کرد وقصد نقد کردن اوراق را داشت، اوراقگام را می‌تواند به صورت تنزیل شده در بازار عرضه کند و معادل ریالی آن را دریافت کند، که دراینجا مشخصا نرخ را بازار تعیین می‌کند. به عنوان مثال وقتی نرخ تنزیل ۳۰ درصد می‌شود، یعنی ترجیح فعالان بازار یا به‌طور کلی مردم، بر این است که نقدینگی را نگه دارند، بنابراین در چنین شرایطی اوراق با میزان بیشتری تنزیل می‌شوند و در واقع کسی تعیین‌کننده نرخ نیست و ساز و کار بازار آن را تعیین می‌کند. وی افزود: البته لازم به ذکر است که تسهیلات این اوراق (از زمانی که اوراقگام صادر می‌شود تا زمانی که سررسید آن فرا میرسد) و تمامی قواعد و قوانینی که در ساز و کار انتشار اوراقگام حاکم، است طبق قوانین بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار است. به گزارش تسنیم,در ادامه باید اشاره کنم که اوراقگام زمانی رشد می‌کند که تعداد افراد زنجیره آن افزایش پیدا کنند، یعنی به عنوان مثال اوراقگام در زنجیره تامین کالای مدنظر، به جای اینکه سه دست بچرخد، بیش از ۱۰ دست معامله شود و زنجیره‌ها بتنوانند با همین اوراق فعالیت خود را ادامه دهند. یا به بیانی دیگر عملا این اوراق جایگزین پول شوند و افراد برای تامین نیاز مالی خود به سمت نقد کردن این اوراق با سود ۳۰ درصد نروند، اگر این اتفاقات رخ دهد آن وقت می‌توانیم بگوییم که اوراقگام در مسیر درستی قرار گرفته و مفید بوده است.
هدف‌گذاری ۵۰۰ هزار میلیاردی انتشار اوراقگام تا پایان سال ۱۴۰۱
مدیرکل دفتر تحقیقات و سیاست‌های پولی وزارت اقتصاد در خصوص میزان انتشار اوراقگام تا پایان سال گفت: هدف‌گذاری انتشار اوراق گواهی اعتبار مولد (گام) تا پایان سال ۵۰۰ هزار میلیارد تومان است که به نظر میرسد با توجه برخی آمار که البته رسمی نیستند، تاکنون حدود ۴۵ هزار میلیارد تومان آن محقق شده است.
انتشار ۴۵ هزار میلیارد تومانی اوراقگام تا آذر ماه
حمید آذرمند، مدیر اداره تامین مالی زنجیره تولید بانک مرکزی در مصاحبه که چند روز پیش داشت، ضمن اشاره به استقبال بنگاه‌های اقتصادی از انتشار اوراقگام گفت: تاکنون بالغ بر ۴۵ هزار میلیارد تومان اوراق توسط پانزده بانک منتشر شده و سایر بانک‌ها نیز آماده توسعه این ابزار هستند. از این میزان، حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان سررسید شده و تعهدات به‌طور کامل بازپرداخت شده است. بر این اساس و با توجه به کارکرد موثر این ابزار در تأمین مالی تولید و رفع تنگنای اعتباری بنگاه‌ها با شیوه‌های غیرتورمی، گسترش ابزار در زنجیره‌های مختلف تولیدی با جدیت تداوم خواهد یافت. مجید عشقی، رییس سازمان بورس هم در نشست خبری که اخیرا برگزار شد، ضمن اشاره به تجدید نظر در قوانین فرایند معاملاتی و پذیرش اوراقگام در بازار سرمایه، در خصوص میزان انتشار اوراق‌گامی که در بازار سرمایه صورت گرفته است، گفت: انتشار اوراقگام که در شبکه بانکی صورت می‌گیرد در اختیار ما نیست و اظهارنظری نمی‌کنیم اما در خصوص اوراق بازار گام در بازار سرمایه که زیرنظر بازار سرمایه است، بررسی‌های جدی در حال صورت گرفتن است. گفتنی است از ۳۹ هزار میلیارد تومان اوراق پذیرش شده در بازار معاملات ثانویه (در بازار سرمایه) در شرایط فعلی حدود ۳۰ هزار میلیارد آن در بازار سرمایه قابل معامله است، طبیعی است که بانک‌هایی که در بورس هستند اوراق آنها در بورس و بانک‌هایی که در فرابورس هستند، اوراق آنها در فرابورس عرضه می‌شود.
