در کلام مخالف محدودیت اینترنت هستند و در عمل، فیلتر می‌کنند
وزیر ارتباطات با بیان اینکه روزانه 15 میلیون نفر از پیام‌رسان‌های داخلی استفاده می‌کنند بار دیگر اظهار کرد کسی به دنبال محدود شدن اینترنت نیست؛ موضوعی که در عمل و فیلترینگ سه ماهه واتس‌اپ و اینستاگرام در تناقض است. وی همچنین پلتفرم‌های بومی را سرمایه کشور در فضای مجازی و مایه افتخار دانست و گفت که به عنوان وزیر ارتباطات وظیفه دارد که پلتفرم‌های داخلی را امن و با کیفیت در اختیار مردم قرار دهد. در عین حال نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه اینستاگرام و واتس‌اپ برای مردم مسدود می‌شود، اما برای مسوولان باز است؛ از فیلترینگ انتقاد کرده و گفت که این تبعیض در فیلترینگ از فقر آسیب‌زا‌تر است.
نزدیک به سه ماه از فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ می‌گذرد و این موضوع آسیب‌های اقتصادی به کشور و کسب‌و‌کارها وارد کرده است. هرچند برخی از مسوولان این آمارها را کاذب می‌دانند، ولی تا به امروز هیچ نهاد دولتی درباره آمار دقیق این ضرر و زیان‌ها گزارشی منتشر نساخته است. آسیب‌های فیلترینگ به صنایع و صنوف دیگری به‌جز کسب‌و‌کارهای مجازی هم منتقل شده است. از اتحادیه فروشندگان آجیل و خشکبار گرفته تا حتی اتحادیه گل‌فروشان درباره ضررهای وارد‌شده در پی قطعی اینترنت صحبت کرده‌اند. به عنوان مثال رییس اتحادیه گل‌فروشان درباره این ضرر و زیان چنین گفته است: «اغلب واحدهای ما پیج‌های فروش اینترنتی داشتند و حدوداً 30 الی 40 درصد این واحدها طی سه ماه اخیر تعطیل شدند و منتظر هستند تا شرایط بهبود یابد. ما به‌دنبال ایجاد اشتغال هستیم و دوست نداریم شرایط به‌نحوی باشد که تولیدکنندگان ما مجبور به تعطیلی شوند.» با وجود این انتقادات، بیشتر مصاحبه‌ها از سوی مقامات دولتی و نهادهای تصمیم‌گیر در راستای ادامه فیلتر این دو پلتفرم است؛ اگرچه عضو هیات‌رییسه مجلس چندی پیش مدعی شده بود که اکثر نمایندگان خواهان رفع فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ هستند، اما گاهی نماینده‌ای در مجلس پیدا می‌شود که از فیلتر این دو پلتفرم در صحن علنی مجلس انتقاد کرده باشد.
آمار جدید وزیر ارتباطات از تعداد کاربران پیام‌رسان‌های داخلی
در این میان زارع‌پور در پی اولتیماتوم به متا در راستای معرفی نماینده رسمی در ایران، اعلام کرد روبیکا ماهانه 35 میلیون کاربر فعال دارد. عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری ارتباطات با اشاره به رشد کاربران پیام‌رسان‌های داخلی، گفت روبیکا با 35 میلیون کاربر فعال ماهانه و 15 میلیون مراجعه روزانه پرترافیک‌ترین سکوی داخلی محسوب می‌شود. زارع‌پور، در کانال اطلاع‌رسانی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پیامرسان بله، با انتشار اینفوگرافی آمار کاربران فعال در پلتفرم‌های بومی، روبیکا را پر‌مخاطب‌ترین سکوی پیامرسان داخلی عنوان کرد. همچنین ایتا، بله و سروش‌پلاس به‌ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار دارند. این اشاره وزیر ارتباطات در شرایطی است که پس از فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ در ایران، این دو پلتفرم محبوب از فروشگاه اندرویدی مایکت و کافه بازار حذف شدند. از سویی دیگر مرداد‌ماه امسال، دبیر شورای عالی فضای مجازی نیز از فعالیت 2 میلیون و 400 هزار واحد صنفی مجازی در اینستاگرام خبر داده بود. بر‌اساس آمار وزیر ارتباطات دولت سیزدهم، در حال حاضر روبیکا با 35 میلیون کاربر فعال ماهانه و 15 میلیون مراجعه روزانه پرترافیک‌ترین سکوی داخلی محسوب می‌شود، بعد از آن به‌ترتیب پیامرسان ایرانی ایتا با بیش از 15 میلیون مراجعه کاربر فعال ماهانه و 9.2 میلیون مراجعه روزانه، پیامرسان ایرانی بله با 9.8 کاربر ماهانه و 3.3 میلیون کاربر روزانه همچنین سروش پلاس با 8.1 میلیون کاربر فعالان ماهانه و 3.5 میلیون فعالیت روزانه در رتبه‌های بعدی قرار دارند. وزیر ارتباطات در شرایطی خبر افزایش تعداد کاربران پیام‌رسان‌های بومی را منتشر کرد. کانال رسمی اطلاع‌رسانی او در روبینو 23900 نفر دنبال‌کننده دارد. همچنین کاربران دنبال‌کننده وزیر در آی‌گپ 3387 نفر، در بله 2080 نفر، در سروش 1744 نفر، در ایتا 1126 نفر و همچنین در گپ 315 نفر است. تعداد کاربران دنبال‌کننده وزیر ارتباطات در این 6 پیامرسان بومی در‌نهایت به 32552 نفر رسیده است. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پی فیلترینگ اینستاگرام و واتس‌اپ، شروع به انتشار آمار مستمر درباره حضور کاربران در سکوهای بومی کرد؛ در شرایطی که به‌دلیل فیلترینگ و عدم امکان دسترسی آسان به اینستاگرام و واتس‌اپ بخش قابل‌توجهی از کاربران ناچار به حضور در پلتفرم‌های داخلی هستند. از سویی دیگر باید این موضوع را هم مورد توجه قرار داد که مرکز ملی فضای مجازی چهارشنبه 16 آذر طی اولتیماتومی به مارک زاکربرگ خواست نماینده رسمی خود در ایران را هر‌چه زودتر معرفی کند. در این نامه رسمی ضمن اعتراض به نقش پلتفرم‌ها در شرایط اخیر و عدم پاسخگویی به نامه‌های پیشین، حداکثر 10 روز (از چهارشنبه 16 آذر 1401) به متا مهلت داده شده است تا نماینده رسمی مسوولیت‌پذیر مستقر در ایران را معرفی کند. آن‌طور که در این نامه آمده، معرفی نماینده شرط ادامه فعالیت اینستاگرام و واتس‌اپ در ایران است. البته این خواسته پیش از این به صراحت در طرح صیانت نیز پیگیری شده بود. حالا این سوال مطرح است که آیا رشد تعداد کاربران پیام‌رسان‌های بومی به‌شکل طبیعی طی شده است یا این حجم از کاربر به‌دلیل عدم دسترسی به مسیرهای ارتباطی دیگر ناگزیر به حضور در پیام‌رسان‌های داخلی شده‌اند. آیا کاربری که به‌دلیل نداشتن گزینه فعال دیگر از روبیکا استفاده می‌کند، در پی رفع فیلترینگ همچنان روبیکا یا هر پیامرسان داخلی دیگر را انتخاب خواهد کرد؟ این موضوعی است که زارع‌پور چندین‌بار در صحبت‌های خود به آن اشاره داشته و تأکید کرده است که قصد دارند خدماتی را در این بسترها ارایه کنند که در صورت حضور پلتفرم‌های خارجی هم انتخاب کاربر ایرانی، استفاده از مدل‌های بومی باشد. اما در‌نهایت باید دید پلتفرم‌های مشابه داخلی و بودجه‌های کلانی که برای آنها هزینه شده است، چه سرنوشتی خواهند داشت.
تبعیض در فیلترینگ از فقر آسیب‌زا‌تر است
در روزهایی که فیلترینگ به کسب‌وکار مردم آسیب زده و مسوولان دولتی، از نماینده مجلس گرفته تا وزیر ارتباطات برای ادامه فعالیت پلتفرم‌های محبوب در ایران شرط می‌گذارند، معدود مسوولانی هم صراحتاً از فیلترینگ انتقاد می‌کنند. معین‌الدین سعیدی، نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با جماران ضمن انتقاد از فیلترینگ گفت: «به صرف اینکه عده‌ای از اینستاگرام و واتس‌اپ سوءاستفاده می‌کنند، این دو پلتفرم کاملاً فیلتر می‌شوند. جالب اینجاست که پلتفرم‌ها را برای مردم فیلتر کردند، اما برای مسوولان باز است و توییت می‌زنند و فعالیت دارند.» او این شیوه فیلتر را نوعی دوگانگی دانست و معتقد است این تبعیض بیشتر از فقر آسیب می‌زند: «خودم که هیچ‌وقت توییتر نداشتم و باز هم می‌گویم این فرق بیشتر از فقر است و آسیب خواهد زد.»
