طرح مالیات بر عایدی سرمایه و بازارها

طرح مالیات بر عایدی سرمایه باگذشت ۲ سال معطلی در مجلس شورای اسلامی زمینه جولان سوداگران در بازارهای خودرو، ارز و مسکن را فراهم کرده است و بازار دلالی را در روزهای سرد پاییزی با افزایش قیمت‌ها داغ کرده است و کارشناسان نسبت به معطل ماندن این طرح در مجلس انتقاد دارند. بر اساس نوشته ایرنا؛ گزارش شور دوم کمیسیون اقتصادی در مورد طرح مالیات بر عایدی سرمایه یکی از دستور کارهای نشست علنی در این هفته مجلس شورای اسلامی بود که این‌بار نیز این طرح همچنان در راهروهای مجلس سرگردان ماند.

طرح مالیات بر عایدی سرمایه در تیرماه ۱۳۹۹ توسط مجلس اعلام وصول شد و در کمیسیون‌های صنایع و معادن و اقتصادی مجلس اعلام پاسکاری شد و در نهایت امسال ضمن تأکید دولت سیزدهم در رسیدگی به این طرح در انتظار تصمیم‌گیری نمایندگان مجلس است. مالیات بر عایدی سرمایه طرحی است که در آن اگر فردی مسکن، خودرو، طلا و ارز خریداری و سپس اقدام به فروش آن کند، باید از محل سود حاصله، بخشی را به عنوان مالیات بر عایدی سرمایه پرداخت کند. بی‌تردید اخذ این مالیات جلوی سوداگری، سفته‌بازی، افزایش قیمت‌ها از محل سوداگری را کاهش داده و می‌بندد ضمن اینکه مهم‌ترین هدف این طرح آرامش در بازار، کنترل نقدینگی و جلوگیری از تورم است که به عدالت مالیاتی کمک خواهد کرد. بارها دولتمردان سیزدهم با جدیت خواستار رسیدگی بهارستان‌نشینان به طرح مالیات بر عایدی سرمایه شده‌اند؛ اما مجلسی‌ها زبان انتقاد نسبت به گرانی‌ها باز کرده‌اند بدون اینکه با تصویب این طرح آرامش را به بازار برگردانند.

سیدرضا فاطمی امین وزیر صنعت، معدن و تجارت صبح سه‌شنبه ۲۲ آذرماه در صحن علنی مجلس در پاسخ به سوال نمایندگان مجلس درباره بازار خودرو، راهکار مهار سوداگری در بازار خودرو را علاوه بر افزایش عرضه، تصویب مالیات بر عایدی سرمایه از سوی مجلس خواند و گزارشی از موفقیت در افزایش تولید و عرضه خودرو در یک سال اخیر ارایه کرد. طبقه گفته وزیر صمت، بین عرضه و تقاضای خودرو شکاف وجود دارد و بازار خودرو به بازار سوداگری تبدیل شده است. وی راهکار کنترل بازار آزاد خودرو را افزایش عرضه خودرو و تصویب مالیات بر عایدی سرمایه عنوان و تأکید کرد که طرح مالیات بر عایدی سرمایه در دستور کار مجلس است باید این طرح زودتر در مجلس تصویب شود تا به دولت کمک آمده و بازارهای سوداگری را مهار کند. تأکید وزیر صمت از یک سو و تأکید سخنگوی اقتصادی دولت درباره طرح مالیات بر عایدی سرمایه از سوی دیگر، نشانگر اهتمام وزرای دولت در تصویب و اجرایی شدن این طرح است تا با همکاری مجلس و دولت شاهد نفس‌های آخر سوداگران در بازارهای داغ خودرو، مسکن و ارز باشیم. سید احسان خاندوزی سخنگوی اقتصادی دولت عنوان کرد که این طرح موجب کاهش انگیزه برای نقدینگی‌های غیرمولد و سفته‌بازی در کشور می‌شود. وی تأکید کرده است که جزییات این طرح امسال در کمیسیون اقتصادی دولت نهایی شد و در دستور کار مجلس نیز قرار دارد و به محض تصویب، دولت آن را اجرایی خواهد کرد. در کنار وزرای دولت سیزدهم، کارشناسان اقتصادی نیز بر تصویب طرح مالیات بر عایدی سرمایه تأکید کرده‌اند و این معطلی در مجلس را مورد نقد قرار داده‌اند.

علی ملکزاده کارشناس اقتصادی در مورد اهمیت طرح مالیات بر عایدی سرمایه می‌گوید: مالیات بر عایدی سرمایه در بیش از ۱۸۰ کشور جهان در حال اجراست و از سال ۱۹۱۳ یعنی ۱۰۹ سال قبل این مالیات در امریکا به‌طور قانونی اجرایی می‌شود. وی ادامه می‌دهد: برخلاف صحبت‌های عدهای، مالیات بر عایدی سرمایه اساساً ضد تورم و موجب کنترل خلق پول و نقدینگی می‌شود به عنوان مثال در امریکا وقتی با نقدینگی زیاد و سرگردان مواجه شدند، ابتدا بانک مرکزی امریکا را تأسیس کردند و در اقدامی همزمان در سال ۱۹۱۳، مالیات بر عایدی سرمایه نیز برای کنترل نقدینگی اجرایی شد. وی تأکید می‌کند: باید توجه داشت که این مالیات به دارایی‌های مصرفی تعلق نمی‌گیرد، بلکه دارایی‌هایی که به قصد سوداگری خریده و فروخته می‌شوند، مشمول این مالیات می‌شوند تا منابع مالی به سمت فعالیت‌های غیرمولد نرود. ملکزاده مالیات بر عایدی سرمایه را همسو با کاهش تقاضای سوداگرانه عنوان کرده و می‌گوید: این نوع مالیات با موتور ایجاد نقدینگی و خلق پول نیز مقابله می‌کند و آرامش را به بازارهای خودرو، مسکن و ارز بازمی‌گرداند. به گفته وی، این نوع مالیات به عموم مردم لطمه‌ای نمی‌زند؛ بلکه مربوط به سودجویانی است که موجب فاصله طبقاتی در جامعه شده‌اند.

    طرح مالیات بر عایدی؛ سد راه سفته‌بازان

یکی دیگر از کارشناسان اقتصادی در گفت‌وگوی با ایرنا ضمن انتقاد از معطل ماندن طرح مالیات بر عایدی سرمایه در مجلس می‌گوید: در صورتی که این طرح به زودی در مجلس تصویب شود، جلوی سفته‌بازی و دلالی گرفته می‌شود. سپهر عبدالله‌پور اضافه می‌کند: طبق این طرح، کسانی که از خریدوفروش هر کالایی سود کسب می‌کنند، باید مالیات پرداخت کنند این طرح شامل خریدوفروش خودرو، مسکن و سایر کالاهاست و دلالان باید مالیات بپردازند. وی بیان می‌کرد: طرح مالیات بر عایدی سرمایه هنوز در مجلس به اجماع کارشناسی نرسیده است و بعضی‌ها معتقد هستند که در شرایط تورمی نمی‌شود، مالیات از دارایی‌ها دریافت کرد؛ بلکه باید مابه‌التفاوت و نقش تورم را در آن کالا در نظر داشت، در این طرح، ذینفعان هم نقش دارند و به دنبال تغییرات و تأخیر در تصویب این قانون هستند.  این نظرهای کارشناسی در حالی مطرح و بر سرعت عمل تصویب این طرح در مجلس شورای اسلامی تأکید دارد که مجلسی‌ها امروز و فردا می‌کنند. مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس از تصویب طرح مالیات بر عایدی سرمایه تا پایان سال خبر داد و اعلام کرد که مجلس شورای اسلامی ۲ وظیفه مهم پیشرو دارد که طبق آیین‌نامه مجلس باید به‌سرعت به آن رسیدگی شود. نخستین وظیفه برنامه هفتم توسعه و دیگری تصویب لایحه بودجه ۱۴۰۲ است. وی با بیان اینکه طرح مالیات بر عایدی سرمایه مدت‌هاست در دستور مجلس قرار دارد، عنوان کرد که شلوغی دستور کار مجلس شورای اسلامی و فوریت‌های گاه و بیگاهی که پیش می‌آید، علت به تعویق افتادن تصویب طرح مالیات بر عایدی سرمایه شده است. طغیانی ادامه داد: مجلس طی ۲ یا سه هفته گذشته به صورت ۲ شیفت تشکیل جلسه می‌داد که هفته جاری و هفته آینده هم جلسات مجلس به همین صورت خواهد بود تا بتوانیم بخشی از دستورها را به نتیجه برسانیم. نوسان‌های نرخ خودرو، مسکن و طلا و ارز باعث شده است تا سوداگران با سودای سود بیشتر بازار را متلاطم و آشفته کنند درحالی که طرح مالیات بر عایدی سرمایه تیر خلاصی است که می‌تواند به کم شدن نوسان قیمت‌ها در بازارها، قابل پیش‌بینی بودن قیمت و کاهش نرخ تورم کمک کند. مزیت‌های مالیات گرفتن از عایدی سرمایه شامل کم شدن نوسانات قیمتی در بازارهای متفاوت و بالارفتن قابلیت پیش‌بینی بودن بازارها، کاهش یافتن نرخ تورم در کشور، کم کردن موارد فرار مالیاتی است. همچنین دولت‌ها می‌توانند با دریافت کردن این نوع مالیات، درآمدها را به‌صورت عادلانه بین مردم تقسیم کنند و به این طریق از ایجاد اختلاف و شکاف طبقاتی پیشگیری می‌شود.