چالش‌های نگهداری سرمایه‌های ملی در حمل و نقل
در جلسه نگهداشت ابنیه و زیرساخت‌های حمل و نقل، عنوان شد ۴۴ درصد شریان‌های حمل و نقل دارای خرابی متوسط تا شدید هستند، همچنین با وجود ارزش ۳۰۰۰ هزار میلیارد تومانی زیرساخت‌ها در بخش جاده‌ای کشور، به‌طور متوسط 4.3 درصد از این رقم باید سالانه صرف نگهداری از این مجموعه شود اما نمی‌شود و حدود یک دهم این مبلغ در این حوزه هزینه می‌شود.
به گزارش ایسنا، با توجه به اهمیت موضوع حفظ و نگهداری ساختمان‌ها و زیرساخت‌های حمل و نقل به عنوان بخش بزرگی از سرمایه‌های ملی، نشست شورای تخصصی دفتر مطالعات امور زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس با محوریت نگهداشت ابنیه و زیرساخت‌های حمل و نقل در این مرکز برگزار شد.
در این جلسه نمایندگانی از حوزه‌های مختلف حمل و نقل کشور اعم از سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور، شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران، شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران، سازمان بنادر و دریانوردی ایران، شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور و جمعی از استادان دانشگاهی حضور داشتند که به بیان نقطه نظرات و چالش‌های حوزه‌های تخصصی خود پرداختند.
علیرضا رهایی، مدیرکل دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس در این جلسه با توجه به اهمیت موضوع، عنوان کرد: امروزه ساخت و راه‌اندازی خطوط حمل و نقل هزینه بسیار زیادی در بر دارد و همین امر سبب شده است که زیرساخت‌های حمل و نقل اعم از زمینی، دریایی و هوایی جزو دارایی‌های مهم هر کشور به شمار آیند.وی افزود: حفظ این سرمایه‌های ارزشمند، نیازمند تدوین برنامه‌ای منسجم و هدفمنـد چه در زمینه سـاخت و چه به منظور بهـره‌برداری و نگهداری از آنها است.مدیرکل دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس، در تبیین ارزش زیرساخت‌های حمل و نقل کشور، گفت: طبق برآورد موجود ارزش زیرساخت‌ها فقط در بخش جاده‌ای حدود ۳۰۰۰ هزار میلیارد تومان است که بنا به استانداردهای جهانی باید ۳ تا ۶ درصد آن صرف امور نگهداشت زیربناها شود ولی تاکنون حدود 10 درصد این اعتبارات تخصیص پیدا کرده است. در همین راستا لازم است جایگاه ویژه‌ای برای این مبحث در قانون پنجساله برنامه هفتم توسعه و بودجه ۱۴۰۲ در نظر گرفته شود.علیرضا سیاهپور مدیرکل نگهداری راه و ابنیه فنی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای نیز در این نشست عنوان کرد: در حال حاضر، طول راه‌های برون شهری اعم از آزادراه، بزرگراه، راه اصلی، فرعی و روستایی در کشور حدود ۲۹۳ هزار کیلومتر است که ارزش مجموع آن در حدود ۲۳۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.
خرابی 44 درصد شریان‌های حمل و نقل
وی افزود: نگهداری سالانه از زیرساخت‌ها طبق استانداردهای جهانی نیاز به اعتباری در حدود ۳ تا ۶ درصد ارزش دارایی‌های زیرساختی دارد. مجموع دارایی‌های سرمایه‌ای حوزه حمل و نقل جاده‌ای بالغ بر ۳۰۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود که به‌طور متوسط ۴.۳ درصد از این رقم باید سالانه صرف نگهداری از این مجموعه شود. بر اساس نتایج تحلیل سال ۱۴۰۱، حدود ۵۶ درصد راه‌های شریانی دارای خرابی کم یا بدون خرابی و باقی مانده آنها دارای خرابی متوسط تا شدید گزارش شده‌اند.مدیرکل نگهداری راه و ابنیه فنی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، با بیان اینکه سالانه حدود ۱۳ درصد رویه شبکه راه‌های شریانی و اصلی کشور وارد محدوده خرابی شدید و متوسط می‌شود، گفت: بر اساس خروجی سامانه مدیریت روسازی، بهسازی و نگهداری رویه راه‌های شریانی و اصلی با فرض تامین ۱۴۵۰ هزار تن قیر، حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز است که میزان در دسترس آن کمتر از ۱۰ درصد است.
وی با بیان اینکه در حوزه نگهداری ابنیه فنی راه‌ها سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور متولی نگهداری و تعمیر بالغ بر ۳۶۰ هزار دستگاه پل و آبرو و ۳۹۴ دستگاه تونل به طول ۲۲۰ کیلومتر در سطح کشور است، توضیح داد: ارزش کل دارایی‌های موجود در حوزه زیرساخت‌های ابنیه فنی راه‌های کشور بالغ بر ۷۰۰ هزار میلیارد تومان است. در حالی که در سال جاری اعتبار نگهداری و تعمیرات ابنیه فنی صرفا حدود ۷۰۰ میلیارد تومان بوده است که حدود یک دهم درصد از ارزش دارایی‌ها و معادل ۵.۶ درصد از کل اعتبارات مورد نیاز معادل حداقل ۱۲۵۰۰ میلیارد تومان است.سیاهپور با توجه به محدودیت اعتبارات در سال‌های اخیر و همچنین انباشت خسارات سیل، یادآور شد: رویکرد سازمان راهدای و حمل و نقل برای حفظ پل‌ها به سمت تعمیرات اضطراری و گران قیمت سوق داده شده است در صورتی که باید نگهداشت پیشگیرانه و به هنگام ابنیه فنی ملاک عمل قرار گیرد.
مصطفی داوودی، معاون فنی و زیربنایی راه آهن جمهوری اسلامی ایران، نیز در این جلسه عنوان کرد: طول کل خطوط شبکه ریلی کشور حدود ۱۵ هزار کیلومتر است که با در نظر گرفتن سازه‌های فنی متعدد اعم از تونل، پل، ترانشه، گالری و ... به بیش از ۲۲۰۰۰ کیلومتر می‌رسد.وی افزود: نگهداری و تعمیرات شبکه خطوط حمل و نقل ریلی کشور در دو بخش خط و سازه‌های فنی و ارتباطات و علائم الکتریکی آن هم صرفا در قسمت‌های بحرانی و الزام آور سالانه اعتباری بالغ بر ۶۰۰۰ میلیارد تومان بر اساس حفظ حداقل ضریب ایمنی سیر و حرکت و حذف نقاط بحرانی نیاز دارد.
۹۰ درصد کمبود اعتبار
داوودی با بیان اینکه میزان اعتبار مورد نیاز برای بهسازی، نوسازی و نگهداری خطوط راه آهن ۱۱۰ هزار میلیارد ریال است، گفت: صرفا ۱۱ هزار میلیارد ریال آن تامین شده است و حدود ۹۰ درصد کمبود اعتبار در زمینه بهسازی و نگهداری شبکه ریلی وجود دارد.نماینده سازمان بنادر و دریانوردی ایران نیز در این جلسه با بیان اینکه ۳۸ کیلومتر اسکله در بنادر کشور وجود دارد، تصریح کرد: در بودجه سال ۱۴۰۱ صرفا 500 میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده است، در حالی که پیش بینی نیاز موجود برابر با یک هزار میلیارد تومان اعتبار است.
خطر فرونشست فرودگاه‌ها
علی رستمی، مشاور امور عمرانی مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران نیز با توجه به مبحث فرونشست و تهدیدهای پیش روی فرودگاه‌ها و ابنیه مرتبط با آن، خاطرنشان کرد: نیاز است متناسب با نوع سازه، وضعیت آب و هوایی و نوع بهره‌برداری و زمان ساخت، دستورالعمل یا پیوست ویژه نگهداری و مقاوم‌سازی برای سازه‌ها و ساختمان‌های مختلف تهیه گردد.در ادامه این نشست مباحثی در خصوص اهمیت نگهداری و لزوم تدوین دستورالعمل‌های بهره‌برداری و نگهداری از ساختمان‌ها و زیرساخت‌ها و همچنین ضرورت وجود سامانه‌های برخط و هوشمند برای هشدار و کنترل زیرساخت‌ها جهت جلوگیری از خسارات احتمالی ناشی از عدم نگهداشت مناسب و به موقع، عنوان شد.
