رانت مسکن در مناطق شمالی پایتخت
گروه راه و شهرسازی|
در حالی که شعار و هدف اعلامی مدیریت شهری کاهش فاصله میان شمال و جنوب پایتخت است، شنبه هفته گذشته مراسم ساخت 11 هزار و 7 واحد مسکونی در مناطق مختلف تهران و از جمله در مناطق شمالی پایتخت برگزار شد. آنگونه که مسوولان شهرداری اعلام کرده‌اند، این سازمان در فرایند ساخت این واحدها نقش تسهیل‌گری دارد و متولی ساخت واحدهای مزبور برخی نهادها و بخش خصوصی هستند. در این حال، اگر چه ساخت و ساز در مناطق شمالی تهران فی‌نفسه بحث برانگیز است و پرسش‌های زیادی را در میان افکار عمومی ایجاد کرده است که چه کسانی در نهایت از آپارتمان‌های ساخته شده در گرانترین منطقه شهری پایتخت و بلکه کشور استفاده خواهند کرد؟ اما اظهارات تازه رییس سازمان نوسازی شهر تهران بر ابهامات افزوده است. مهدی هدایت گفته است، ساخت و ساز در هر منطقه بر اساس مشخصات آن منطقه صورت خواهد گرفت. به‌طور مثال در منطقه ۱۹ مشخصات پروژه‌ها با کیفیت‌تر از منازل مسکونی منطقه ۱۹ است و اگر قرار باشد در منطقه یک نیز پروژه‌ای را بسازیم حتماً کیفیت منازل به مانند منطقه یک خواهد بود؛ لذا اینگونه نیست که یک مدل واحد با مشخصات واحد را به همه مناطق تزریق کنیم. رییس سازمان نوسازی شهر تهران اما همزمان با انتشار این گفت‌وگو، در حاشیه اولین همایش تخصصی مدیران عامل سازمان‌های نوسازی کلان‌شهرهای کشور اعلام کرده که 197 محله تهران (از 376 محله) کم‌برخوردار هستند. بنابر این به نظر می‌رسد، ساخت 11 هزار آپارتمان یادشده بر اساس کیفیت هر منطقه به شکاف اقتصادی و اجتماعی میان مناطق و محلات تهران دامن خواهد زد. ضمن اینکه اساسا این انتقاد به شهرداری و دستگاه ذی‌مدخل در امر ساخت 11 هزار آپارتمان یادشده وارد هست که چرا مرغوب‌ترین زمین‌های خود را برای ساخت مسکن‌های سازمانی یا دولتی اختصاص داده اند؟ چرا با فروش این زمین‌ها و تهیه زمین‌های بیشتر در مناطق متوسط و متعارف شهر و کشور، زمینه‌های خانه‌دار شدن افراد بیشتری را فراهم نیاورده اند؟
نسخه‌های رانتی
در کدام مناطق تهران هستند؟
هدایت در گفت‌وگو با مهر با تاکید بر اینکه برای هر محله از شهر تهران نسخه خاص خود را داریم و مسائل اجتماعی، اقتصادی و ترافیک آن محله در نظر گرفته خواهد شد، اظهار کرد: برای ساخت پروژه‌ها از شرکت‌های خارجی استفاده نمی‌شود؛ بلکه از شرکت‌هایی که در داخل ایران کار می‌کنند اما خدمات فنی و مهندسی را از یک کشور دیگر آورده‌اند، استفاده می‌کنیم؛ البته اولویت ما استفاده از توان شرکت‌های سازنده ایران است. بر اساس این گزارش، 339 واحد از آپارتمان یادشده در منطقه یک و در محلاتی مانند سوهانک، کاشانک، ولنجک، قیطریه واقع شده‌اند. برخی دیگر از 11 هزار آپارتمان یاد شده نیز قرار است در محله‌های ارم، اندیشه، سازمان برنامه جنوبی، هرندی، اسدی، دولاب، مشیریه، نوروزآباد، زندیه، شادآباد، فردوس، شهید رجایی، ولیعصر شمالی، خانی‌آباد نو، شهرک علایین، بهشتی، جوانمرد قصاب، دولت‌آباد، ورد‌آورد، قائم و هوانیروز ساخته شوند.
197 محله کم‌برخوردار در پایتخت
در همین حال، رییس سازمان نوسازی شهر تهران با بیان اینکه در تهران ۱۹۷ محله کم برخوردار وجود دارد، گفت: تاکنون برای نوسازی ۱۰ هزار واحد پروانه صادر شده است. تمامی مسائلی که در این محلات داریم شناسایی و منابع آن احصا و برنامه اقدام مشخص شده است. هدایت در حاشیه اولین همایش تخصصی مدیران عامل سازمان‌های نوسازی کلان‌شهرهای کشور در کارخانه سیمان ری و در جمع خبرنگاران بیان کرد: در شهر تهران ۲۰ هزار واحد را هدف‌گذاری کردیم تا نوسازی کنیم و تا امروز حدود ۱۰ هزار واحد پروانه صادر شده و معتقدیم با توجه به ابلاغ مشوق‌های بافت فرسوده به این عدد خواهیم رسید.ما دنبال این هستیم که با مشارکت مردم بافت فرسوده نوسازی شود. به گزارش «تعادل» بر اساس آمارهای رسمی سال 1395، تهران دارای 376 محله است، از این رو، وجود 197 محله کم برخوردار در این شهر به معنی این است که 52.3 درصد از پایتخت در وضعیت نامساعدی قرار دارند و نیازمند بازسازی هستند. با این حال، از آنجا که ساکنان این محلات غالبا از توان مالی لازم برای نوسازی مسکن خود برخوردار نیستند. همزمان دولت و شهرداری نیز توان مالی لازم برای انجام این کار را ندارند و صرفا قادر خواهند بود تا کمک‌ها یا مشوق‌های اندکی را به ساکنان این محلات یا به انبوه‌سازان ارایه دهند. مشوق‌هایی که متکی به منابع بانک‌ها است. در این حال، بر کسی پوشیده نیست که نظام بانکی به دلیل تسهیلات تکلیفی تحت فشار و تنگنای مالی قرار دارند. هدایت گفت: در ساختار کلان‌شهرهای کشور کمیته‌ای تحت عنوان کمیته تخصصی بخش بازآفرینی شهری وجود دارد که دبیر آن سازمان نوسازی شهر تهران است. رییس سازمان نوسازی شهر تهران اظهار کرد: حدود ۲۰ میلیون نفر از جمعیت کشور در محدوده هدف بازآفرینی نوسازی و بهسازی شهری است و گروه هدف ما یک چهارم جمعیت کشور را شامل می‌شود. وی با بیان اینکه در حال حاضر موانع نوسازی و بازآفرینی احصا شده است، گفت: امروز دستگاه‌هایی که در این زمینه می‌توانند کمک‌کننده باشند دعوت شدند و این موانع به روزرسانی شد و در نهایت به یک بیانیه رسیدیم تا مشترکا کار را پیش ببریم. به گزارش مهر، هدایت تصریح کرد: موضوع تسهیلات یکی از موضوعات مهم است که باید سقف آن افزایش پیدا کند، کم بهره شود و اقساط آن نیز بلندمدت شود.
رییس سازمان نوسازی شهر تهران خاطرنشان کرد: در خصوص کمک به مرمت خانه‌های واجد شرایط درخواست کردیم که به حدود ۳۰ هزار واحد در کل کشور کمک شود تا در چارچوب قانون مدیریت بحران کشور مرمت و احیا شوند. وی با اشاره به اینکه یکی از اصلی‌ترین موانع نوسازی در کل کشور اسناد مالکیت است، گفت: در این جلسه تاکید شد تا این موضوع تسریع شود. هدایت با بیان اینکه بخش زیادی از املاک در بافت‌های فرسوده املاک اوقافی هستند، گفت: دغدغه‌ها در این حوزه بر اساس سیاست‌های جدید سازمان اوقاف کشور تبیین و خواسته شد تا بر اساس آنها نوسازی و بهسازی صورت گیرد. وی با تاکید بر استفاده حداکثری از قانون جهش مسکن با استفاده از ظرفیت بافت فرسوده، اذعان کرد: در این جلسه دبیر ستاد توانمندسازی محلات کم برخوردار کشور اقدامات و ظرفیت‌ها را تشریح کردند و از وزارت کشور در خواست کردیم ساختارهای سازمان‌های نوسازی ساختار متحدالشکلی شود تا بتوان ماموریت‌های بزرگ را پیش برد.
وی افزود: امروز برای اولین‌بار بود که به ظرفیت‌های خود شهرداری‌ها تکیه کردیم؛ چرا که بودجه عمرانی کلان‌شهرها شش برابر بودجه عمرانی کشور است و باید به ظرفیت‌های خود شهرداری‌های کلان‌شهرها تکیه شود. هدایت با بیان اینکه همه معتقد بودند در بافت‌های فرسوده خیلی نیاز به منابع اعتباری نیست و نیاز به حل مساله است، گفت: معتقدیم که اگر الگوها و مدل‌هایی که در شهرداری تهران رخ داده و عملیاتی شده است تسری پیدا کند اثرگذار خواهد بود.
رفع فریز محدوده فداییان اسلام
وی در بخش دیگری از سخنان خود به اقدامات سازمان نوسازی شهر تهران در راستای رفع فریز برخی از محلات اشاره کرد و گفت: از فداییان اسلام تا ناحیه صنعتی شمال ری فریزی رخ داده بود که سبب مخروبه شدن این محدوده شده بود که بر همین اساس پیگیر شدیم و این فریزها رفع شد. در محور شوش و در حوزه آزادسازی ۱۲۰ پلاک، به منطقه کمک خواهیم کرد تا این کار انجام شود.
