تجارت ایران با همسایگان
فرشید فرزانگان| در تحلیل وضعیت تجارت، باید در نظر داشت که واقعیت‌های اقتصادی و جایگاه هر کشور در عرصه بین‌المللی اهمیت فراوانی دارد. در واقع صرف‌نظر از مسائل سیاسی، باید در نظر داشت که وقتی با یک کشور برنامه‌ای برای توسعه روابط تجاری می‌گذاریم، باید به شکلی دقیق در این زمینه شرایط را تحلیل کرد.
کشوری مانند آلمان، شرایط و موقعیت خاصی در عرصه تجاری جهان دارد و نمی‌توان به راحتی از کنار آن گذشت. در واقع این رویکرد که کنار رفتن آلمان از میان شرکای تجاری ما اهمیتی ندارد و به راحتی امکان جایگزین کردن آن وجود دارد، چندان منطقی نیست. آلمانی‌ها چه در حوزه صنعت و فناوری‌های نوین و چه در بخش مهندسی و آموزش جزو مطرح‌ترین کشورهای دنیا به شمار می‌روند.
اگر بنا باشد ما کنار رفتن آلمان از اقتصادمان را بخواهیم با کشورهای منطقه یا حتی چین جبران کنیم باید به این سوال پاسخ داد که چرا حتی چینی‌ها نیز تجارتی بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار با آلمان دارند و همچنان در واردات تجهیزات روز از ظرفیت کشور استفاده می‌کنند.
آلمانی‌ها در اقتصاد ما نیز نقش مهمی داشتند و می‌بینید که در حوزه‌هایی که استفاده از صنایع آنها در دستور کار قرار داشته ما توانسته‌ایم زیرساخت‌های مطلوب‌تری به وجود بیاوریم همچنین مهندسان آلمانی توانایی بالایی در آموزش روز دارند که در صورت محدود شدن روابط ما خود را از این موضوع محروم می‌کنیم.
به نظر می‌رسد در این چارچوب، نحوه برنامه‌ریزی ما برای آینده تجاری‌مان اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت. این توقع که ما صرف بر روی کشورهای همسایه تمرکز کنیم قطعا راه به جایی نمی‌برد. کانادا و مکزیک همواره جزو شرکای اصلی امریکا به حساب می‌آیند. در اقتصاد چین نیز کره جنوبی، ویتنام و ژاپن سهمی مهم دارند اما باید این سوال را بپرسیم که این کشورها بازار خود را تنها به کشورهای همسایه خود محدود کرده‌اند؟ هرچه حضور ما در عرصه اقتصادی دنیا گسترده‌تر باشد، امکان اعمال فشارهای جدید بر کشور نیز کاهش پیدا می‌کند.
این در حالی است که متاسفانه عملکرد ما در این سال‌ها در جهان تضعیف شده و قابل دفاع نبوده است. در سال ۱۳۸۰ حدود ۸۰ درصد از تجارت ایران با ۲۳ کشور دنیا انجام می‌شده اما در سال ۱۴۰۰ حدود ۶۵ درصد از تجارتمان تنها به سه کشور محدود شده که نشان می‌دهد که ما چه در حوزه تنوع محصولات و چه در گسترش شرکای تجاری با مشکل مواجه بوده‌ایم. برای تغییر فضا، این رویکرد باید تغییر کند و در این زمینه نیاز به برنامه‌ریزی برای استفاده از ظرفیت تمامی کشورها و بازی میان شرق و غرب وجود خواهد داشت.
