پیش‌بینی قیمت نفت در بودجه 1402

تعادل|

متوسط قیمت نفت سنگین ایران طی ماه‌های دسامبر 2021 لغایت نوامبر 2022 به‌طور میانگین به کمتر از 80 دلار به ازای هر بشکه رسید. بنابراین انتظار می‌رود با توجه به تکاپوی روسیه برای جایگزین کردن بازار شرق آسیا به جای بازار اروپا، قراردادهای چین با عربستان و گسترش روابط با سایر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس در کنار عدم قطعیت‌های بسیار در بازار جهانی نفت، عدم پایبندی غرب به برجام و شدت یافتن تحریم‌ها، ایران در سناریوی واقع‌بینانه (استمرار تحریم‌ها) بتواند به درآمد نفتی حدود 27.3 دلار در سال 2023 دست یابد؛ به عبارتی دیگر میزان صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران حدود یک میلیون بشکه در روز فرض می‌شود. براساس پیش بینی‌های ارایه شده از قیمت جهانی نفت در سال آتی و با در نظر گرفتن شرایط تحریم، قیمت هر بشکه نفت نیز معادل 75 دلار در نظر گرفته می‌شود. بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد، اکثر کشورهای صادرکننده عضو اوپک در بودجه سالانه قیمت نفت را به‌طور متوسط بین 70-88 دلار به ازای هر بشکه پیش‌بینی کرده‌اند. 

    پیش‌بینی میزان تقاضا برای نفت

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به پیش‌بینی قیمت نفت در سال 2023 و قیمت احتمالی آن در بودجه 1402 پرداخته است. 

در این گزارش آمده است: «اثرات نوسانات ناشی از تحولات ژئوپلیتیکی منطقه از ابتدای سال جاری بر قیمت نفت به شکلی بوده که متوسط قیمت نفت برنت که در هفته نخست ژانویه 2022 به 76 دلار به ازای هر بشکه رسیده بود، در هفته دوم ماه مارس به بیش از بشکه‌ای 120 دلار منتهی شد. در هفته پایانی ماه سپتامبر قیمت نفت به حدود 78 دلار به ازای هر بشکه نزدیک شد که علل این کاهش قیمتها را می‌توان ادامه برداشت 240 میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک توسط امریکا و کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی، یا به‌عبارت دیگر آزادسازی ذخایر استراتژیک دانست.»

 با توجه به اینکه برای پیش بینی قیمت نفت در بودجه سالانه، عمده کشورها به ویژه کشورهایی که وابستگی بیشتری به صادرات نفتی دارند با نوسانات قیمت نفت مواجهند، بنابراین علاوه بر تحولات اثرگذار سیاسی بر بازار جهانی نفت، میزان سرمایه‌گذاری‌ها برای افزایش تولید با توجه به حجم ذخایر و سیاست‌های توسعه صادرات در کنار مقاصد صادراتی را می‌توان از عوامل مهم برشمرد. همچنین در این گزارش آمده است: مطابق پیش بینی موسسات بین‌المللی، رشد اقتصادی جهان بسیار تحت تأثیر تحولات ناشی از مناقشه روسیه و اوکراین و رویکردهای متفاوت اقتصادهای نوظهور قرار گرفته است. بنابراین میزان رشد اقتصاد جهان در سال 2022 معادل 2/3 درصد و در سال 2023 این میزان به 7/2 درصد تقلیل می‌یابد. 

انتظار می‌رود با توجه به محدودیت در رشد تقاضا، میزان مصرف نفت و مایعات در جهان طی سال جاری و براساس پیش بینی‌های موجود نظیر آژانس بین‌المللی انرژی، میزان رشد تقاضای جهانی نفت برای سال جاری حدود 3/2 میلیون بشکه در روز و در سال 2023 حدود 7/1 میلیون بشکه در روز افزایش یابد. میزان تقاضای جهانی نفت در سال آینده حدود 6/101 میلیون بشکه در روز پیش بینی شده است.

بر اساس برآوردها و تخمین‌های موسسات بین‌المللی انرژی، قیمت جهانی نفت در سال آینده بیش از 90 دلار خواهد بود. به عنوان مثال گزارش ماه دسامبر اداره اطلاعات انرژی امریکا، متوسط قیمت نفت برنت در سال 2023 را 92 دلار به ازای هر بشکه پیش‌بینی کرده است. 

    قیمت‌های پیشنهادی نفت 

قیمت‌های پیشنهادی نفت در بودجه سالانه برخی کشورهای منتخب برای سال 2023 حاکی از این است که اکثر کشورهای منتخب قیمت صادراتی نفت در بودجه سال 2023 را به‌طور متوسط بین 70-88 دلار به ازای هر بشکه پیشنهاد کردند و این در حالی است که متوسط پیش بینی‌ها برای قیمت جهانی نفت براساس متوسط قیمت نفت برنت و پیش‌بینی اداره اطلاعات انرژی امریکا حدود 92 دلار به ازای هر بشکه خواهد بود. 

با توجه به روند کاهشی رشد اقتصادی جهان به ویژه در روسیه، هند و چین، در سال آینده و کم شدن رشد تقاضای جهانی نفت، بر اساس گزارش ماه دسامبر 2022 آژانس بین‌المللی انرژی، میزان رشد تقاضای جهانی نفت برای سال جاری حدود 2.3 میلیون بشکه در روز و در سال 2023 حدود 1.7 میلیون بشکه در روز افزایش می‌یابد و میزان تقاضای جهانی نفت در سال آینده حدود 101.6 میلیون بشکه در روز پیش‌بینی شده است. به تخمین این موسسه، میزان عرضه جهانی نفت در سال 2023 روزانه 100.8 میلیون بشکه در روز در نظر گرفته شده است. 

در بخش دیگری از این گزارش، برآورد درآمد حاصل از صادرات نفت و میعانات گازی با فرض تداوم وضع موجود ارایه شده است. در اینجا با فرض استمرار تحریم‌ها و ادامه مناقشه اوکراین و تلاش روسیه برا ی جایگزین کردن بازار اروپا و تمرکز بر بازار شرق آسیا، همچنین به دلیل پیش بینی کاهش رشد اقتصاد ی در اقتصادهای نوظهور، میزان صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران حدود یک میلیون بشکه در روز فرض می‌شود.

 براساس پیش‌بینی‌های ارایه شده از قیمت جهانی نفت در سال آتی و با در نظر گرفتن شرایط تحریم، قیمت هر بشکه نفت نیز معادل 75 دلار در نظر گرفته می‌شود. در این صورت انتظار می‌رود درآمدهای حاصل از فروش نفت به حدود 3/27 میلیارد دلار بالغ گردد. قاعدتاً در سناریوی رفع تحریم‌ها و افزایش میزان فروش نفت کشور، اعداد و ارقام محاسبه شده، متفاوت خواهند شد.