مصایب صادرات کالا از دریای خزر
گروه راه و شهرسازی| اگر چه طی ماه‌های اخیر اظهارات مثبت متعددی هم از سوی مسوولان ایران و هم از سوی مسوولان روسی مبنی بر لزوم تقویت کریدور شمال- جنوب شنیده‌ایم، اما به نظر می‌رسد، این کریدور حتی در همین حالت نیمه تکمیل خود با مشکلات متعددی از جمله کمبود ناوگان دریایی و عدم هماهنگی طرف‌های روسی مواجه است.
در همین رابطه، علی‌اکبر صفایی، رییس سازمان بنادر و دریانوردی درباره رفتار مسوولان بندر آستاراخان در مقابل پذیرش کشتی‌های ایرانی و ترجیح روس‌ها برای جابه‌جایی بار ایران با ناوگان خود تاکید کرد: این موضوع را از معاون وزیر حمل و نقل روسیه پیگیری کردم و در جلسات آینده هم مطرح خواهیم کرد اما روس‌ها این موضوع را به‌شدت تکذیب می‌کنند.
در همین حال، جواد هدایتی، مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری درباره ترافیک کامیون‌ها در مرزهای آبی اظهار کرد: مهم‌ترین مشکل کمبود ناوگان دریایی است و صاحب بار کشتی برای انتقال کالا پیدا نمی‌کند. از سوی دیگر کرایه حمل دریایی از هر تن 20 تا 30 دلار به حدود 120 دلار رسیده و بسیار افزایش یافته و حمل دریایی برای صاحب کالا نمی‌صرفد اما با همین کرایه‌های گران هم صاحب بار کشتی برای انتقال کالا پیدا نمی‌کند.
انباشت کالا در بنادر شمالی کشور
صفایی در گفت‌وگو با ایلنا درباره وضعیت بنادر شمالی و انباشت کالا در این بنادر اظهار کرد: در بنادر شمالی ظرفیت‌هایی را مهیا کردیم البته مشکلاتی در بخش تجهیزات بندر وجود داشت که در حال رفع این مشکلات هستیم. یکی از محدودیت‌های ما در دریای خزر، کمبود کشتی بود. برای اینکه کشتی‌ها به میزان مناسب در خزر تردد داشته باشند، اقداماتی برای افزایش ناوگان انجام شد.
وی ادامه داد: بار مازادی که در حوزه خزر وجود دارد چه صادرات به روسیه چه کالاهای روسیه برای واردات که عمدتا از کالاهای اساسی هستند، در روند و فرایند جابه‌جایی قرار دارند. تمام کالاها چه کالاهایی که از روسیه در پروسه تجارت خارجه این کشور باید به صورت ترانزیت از سرزمین ما عبور کند و چه سایر کالاها در ایران به مقصد روسیه در حال جابه‌جایی هستند.
معاون وزیر راه وشهرسازی با اشاره به افزایش ناوگان خزر گفت: برای تامین 8 فروند کشتی باری سرمایه‌گذاری و این تعداد کشتی تامین شدهاند و علاوه بر این، چندین فروند کشتی هم خریداری شده و در دست انتقال است و بعد از اینکه رودخانه ولگا از حالت یخ زدگی خارج شد یعنی احتمالا اردیبهشت ماه، انتقال کشتی‌های جدید انجام خواهد شد.
صفایی افزود: 4 فروند هم در حال ساخت داریم و به این ترتیب تعدادی کشتی وارد دریای خزر می‌شوند که در امتداد این برنامه‌ها، کشتی‌سازی خزر و گردشگری و مسافرت‌های دریایی در خزر را هم دنبال می‌کنیم.
رییس سازمان بنادر و دریانوردی در پاسخ به این تجارت دریایی با روسیه بعد از آغاز جنگ این کشور با اوکراین از مسیر ایران افزایش نیافته و روسیه تنها یک درصد تجارت دریایی خود را به منطقه خزر اختصاص داده که گفته می‌شود که یکی از دلایل این روند ناکافی بودن زیرساخت‌های بنادر شمالی و ناوگان دریایی در خزر بوده، اظهار کرد: در خزر میزان جابه‌جایی کالاهای صادراتی افزایش پیدا کرده و کالاهای وارداتی هم از روسیه به ایران افزایش یافته است به‌طوری که در بندر انزلی در حالی که حدود 6 ماه گذشته با رشد منفی 45 درصدی مواجه بودیم، امروز که با شما صحبت می‌کنم این عدد به رشد منفی 1.5 درصد رسیده و امیدواریم تا پایان سال مثبت هم شود.
وی درباره مشکلات ناوگان ایرانی در بندر آستاراخان روسیه و همچنین یخ‌زدگی مسیر ولگا و نامناسب نبودن شرایط بندر سالیانکا برای پذیرش کشتی‌های ایرانی و اینکه چرا در این شرایط شرکت‌های کشتیرانی بنادری مانند علیا را برای انتقال کالا استفاده نمی‌کنند، گفت: تردد کشتی‌ها از سوی شرکت‌های کشتیرانی چه کشتیرانی خزر و چه سایر شرکت‌ها با نظارت سازمان بنادر انجام می‌شود و شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران چه یک شرکت دولتی محسوب شود و چه شرکت خصوصی؛ سازمان به عملکرد این مجموعه ورود می‌کند. اما باید توجه داشت که کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در این منطقه حدود 28 فروند کشتی دارد حال اینکه در خزر 53 فروند کشتی در حال فعالیت هستند که با 8 فروند کشتی جدید تعداد ناوگان فعال در این حوزه به 61 فروند می‌رسد که بخش عمده‌ای از این کشتی‌ها در اختیار بخش خصوصی هستند.
تشریح دلایل ترافیک کامیون‌ها در مرز آستارا
جواد هدایتی، مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری نیز درباره صف کامیون‌های حامل بار فسادپذیر در مرز آستارا اظهار داشت: از دو ماه قبل از ژانویه و فصل پیک، اوج تردد بار از مسیر پایانه مرزی آستارا آغاز می‌شود و معمولا تا پایان اسفندماه این افزایش میزان تردد کامیون‌ها در این مسیر ادامه دارد و اتفاقات چند سال گذشته به افزایش تقاضا برای عبور از این مسیر اضافه کرده است.
وی ادامه داد: با توجه به موافقت‌نامه تجاری اوراسیا که به تسهیل تجارت کمک می‌کند روند تجارت و ارتباطات تجاری بین اوراسیا و روسیه رو به رشد بوده و همچنین یکی از پیامد‌های جنگ بین روسیه و اوکراین افزایش مبادلات بین ایران و این منطقه بوده که همین عوامل باعث افزایش تقاضا و تردد کامیون‌ها دراین مسیر شده است. البته با توجه به این شرایط پیش‌بینی‌هایی برای تسهیل تردد کامیون‌ها در ماه‌های پیک داشتیم و اجرای تمهیداتی را پیگیری می‌کنیم.
مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری گفت: از سوی دیگر موضوع این است که پایانه مرزی آستارا در داخل شهر آستارا است و این صف کامیونی معضلات ترافیکی برای ساکنان این شهر هم ایجاد می‌کند و این توفقات باعث آزار ترافیکی ساکنان می‌شود.
هدایتی با تاکید بر اینکه 50 درصد دلایل ترافیک کامیون‌ها به مسائل موجود در طرف ایران و 50 درصد هم به مشکلات مرزی طرف مقابل برمی‌گردد، اظهار داشت: اگر هیچ مانعی در طرف ایران برای تردد کامیون‌ها وجود نداشته باشد موضوع این است که پایانه مرزی طرف مقابل هم باید توان پذیرش کامیون‌های خروجی را داشته باشد. از این رو هر دو طرف در شرایط پیک به دنبال انجام اقدامات مضاعفی برای تسهیل تردد کامیون‌ها هستند و مسائلی که مانع از تسهیل تردد و تردد روان می‌شود را از دست‌اندرکاران از جمله رانندگان، شرکت‌های حمل و نقل، مقامات استانی و طرف مقابل و از مجراهای دیپلماتیک مانند سفارت ایران و رایزن اقتصادی در آذربایجان را به‌طور مستمر بررسی و پیگیری می‌کنیم و بخش قابل توجهی از مسائل و مشکلات شناسایی و برطرف شدهاند.
