بورس در انتظار بازارها

بورس تهران همواره از بازارهای موازی تاثیر گرفته و با افزایش یا کاهش بازارها تغییر روند داده است؛ برای نمونه با افزایش قیمت دلار در بازار آزاد بورس نیز تحت تاثیر هیجانات مثبت می‌شود و با کاهش آن روند منفی به خود می‌گیرد؛ این موضوع تقریبا در تمامی دوره‌ها وجود دارد و اخبار بازارها می‌تواند وضعیت بورس تهران را تا حدود زیادی دچار نوسان کند.

به‌طور کلی ثبات در تصمیم‌گیری در وضعیت اقتصادی کشور می‌تواند به بازار سرمایه کمک شایانی کند چراکه زمانی که سیاست‌ها ثابت باشد بورس نیز می‌تواند به ثبات برسد. تغییر سیاست‌های روزانه در اقتصاد کشور ضربه سنگینی به اقتصاد کشور و بازار سرمایه می‌زند و حتی می‌تواند معیشت مردم را به خطر بیندازد.

درحال حاضر افزایش ثبات در بازارهای مالی می‌تواند به بورس و جبران زیان‌های گذشته آن کمک کند و در نهایت بازار سرمایه به ثبات برسد. برای نمونه بازار سرمایه همیشه یک همبستگی با بازارهای جهانی داشته و اکنون با شروع سال جدید میلادی و تغییر وضعیت بازارهای جهانی بورس نیز تحت تاثیر قرار گرفته است. سال 2023 میلادی به تازگی شروع شده اما نوسان بازارهای کالایی به‌شدت افزایش یافته؛ درست که موج جدید کرونا آغاز شده و به واسطه همین موضوع انتظار می‌رود که قیمت کامودیتی‌ها کاهش یابد اما کاهش نظارت دولت چین بر بازار املاک زمینه رشد قیمت فلزات آهنی و غیرآهنی و سایر کامودیتی‌ها فراهم شده است؛ با توجه به سابقه بازار کامودیتی‌ها در سال گذشته به نظر می‌رسد که در سال جدید میلادی نیز شاهد نوسان در این بازار باشیم.

در حال حاضر اقتصاد جهان وضعیت چندان خوبی ندارد و بحران انرژی اروپا نیز همچنان سایه سنگینی روی اقتصاد کشورها انداخته و احتمالا شاهد رکود بیشتر اقتصادی باشیم. درست است اروپا در ابتدای ژانویه گاز طبیعی را کمتر از مدت مشابه سال قبل دریافت کرد اما هنوز جبران انرژی ادامه دارد و این کاهش قیمت تاثیر مثبتی روی بازارها نخواهد داشت.

طبق گزارش‌های منتشر شده در بلومبرگ خبر داد که احتمالا دولت چین از نظارت روی بازار املاک برای جذب نقدینگی و گردش اقتصاد کمتر کرده است. به نظر می‌رسد دولت چین در حالی که با افزایش تعداد مبتلایان به کرونا روبروست و برای جلوگیری از تبعات منفی اقتصادی اوج‌‌‌گیری مجدد کرونا در این کشور به دنبال حمایت از بخش ساخت‌‌‌وساز است، پس از انتشار این خبر در بازه روزانه مس 18/2درصد، سنگ‌‌‌آهن 16/2‌درصد و فولاد 4/1‌درصد گران شد.

با وجود این، بلومبرگ در گزارش خود بر کاهش تقاضا برای کامودیتی‌‌‌ها ظرف هفته‌های پیش‌رو و تا پایان سه‌ماه ابتدایی سال 2023 تاکید دارد. آغاز تعطیلات سال نوی چینی به شکل سنتی زمان کاهش تقاضا و در نتیجه افت نرخ در بازارهای کالایی است. در عین حال با توجه به کاهش محدودیت کرونایی در چین احتمال جهش تعداد مبتلایان به کرونا در این کشور پس از تعطیلات سال نوی این کشور وجود دارد. مجموع این موارد مانع اثرگذاری مثبت و قابل ملاحظه سیاست‌های حمایتی چین از بازار املاک و مستغلات بر تقاضای کامودیتی‌‌‌ها و در نتیجه رشد بهای آنها در میان‌مدت خواهد بود.

قیمت دلار و بورس

به نظر می‌رسد سیاست‌ تغییر رییس بانک مرکزی برای وارد کردن شوک به بازار ارز چندان کارساز نبوده است. بر همین اساس اگرچه طی هفته گذشته قیمت دلار با کاهش روبرو شد و به کانال 39 هزار تومانی بازگشت اما حالا دو روز است که بازار آزاد شاهد معاملات نقدی دلار در کانال 40 هزار تومانی است.

روز یکشنبه هم روند قیمت دلار صعودی بوده و در لحظه تنظیم این گزارش به 40 هزار و 455 تومان رسیده است. باید اشاره داشت که شب گذشته وزیر اقتصاد تاکید کرده بود دولت بنا ندارد قیمت دلار را در سطح خاصی ثابت نگاه دارد. بر اساس گفته‌های سیداحسان خاندوزی به نظر می‌رسد دولت در تلاش است اظهارات قبلی محمدرضا فرزین رییس جدید بانک مرکزی را اندکی تعدیل کند که گفته بود سیاست بانک مرکزی در این دوره ثابت کردن قیمت دلار نیمایی روی عدد 28 هزار و 500 تومان است.

در حالی که قیمت دلار آزاد همچنان رشد می‌کند، قیمت دلار توافقی هم با افزایش روبرو شده است. دلار توافقی دیروز 38 هزار و 950 تومان قیمت خورده است. قیمت خرید دلار صرافی نیز امروز 38 هزار و 941 تومان و قیمت فروش آن 39 هزار و 339 تومان است.

در روز اخیر در بازارهای همسایه هم دلار، افزایشی بود. دلار فردایی سلیمانیه به 41 هزار و 350 تومان رسیده است. در بازار هرات هم قیمت دلار 41 هزار تومان است. به نظر می‌رسد اگر چه پیشتر بازارهای همسایه به دلار تهران سیگنال می‌دادند، حالا این بازار تهران است که دلارهای هرات و سلیمانیه را به دنبال خود می‌کشد. دلار در هفته گذشته حدود 10 درصد از سقف تاریخی خود فاصله گرفت و تا کانال 39 هزار تومان عقب‌نشینی کرد، اما از روز شنبه مجددا در مسیر افزایشی قرار گرفته و به‌نظر می‌آید مسیری کاهشی در پیش داشته باشد. از عوامل تضعیف نرخ ریال در برابر دلار تداوم رشد بالای میانگین نقدینگی و پایه پولی، رکوردزنی خروج سرمایه از کشور و انتظارات تورمی را می‌توان دخیل دانست.

تحلیلگران بازار معتقدند بازار ارز به دلیل دخالت‌های مستقیم دولت بر هر مداری که بچرخد، نهاد پولی کشور از روند سود می‌برد و متضرر اصلی مردم هستند. با وجودی که قیمت دلار به سیاست‌های نهاد پولی کشور بی‌توجه است اما دیپلماسی برون‌مرزی بانک مرکزی با سفر فرزین به قطر کلید خورد. پیشتر چنین اقداماتی از سوی روسای قبلی نیز با اهداف مشخصی انجام شده بود. تحلیلگران، آزادسازی منابع بلوکه‌شده ایران، افزایش حجم تجارت و همکاری مالی میان ایران و سایر کشورها و انعقاد پیمان‌های پولی دوطرفه سرفصل‌های مشترک سفرهای سه رییس اخیر بانک مرکزی می‌دانند.

هر چند به نظر می‌رسد اقدام مذکور به عنوان مسکنی ضعیف بر سرطان دلار عمل می‌کند اما کارشناسان چنین اقداماتی را سیگنال‌دهی به بازار برای روند کاهشی و ترغیب به فروش می‌دانند. بارها اشاره شده که مذاکرات هسته‌ای برجام از سوی نهاد‌‌های دولتی برای سیگنال‌دهی به بازار سرمایه است و موضوع آزادسازی دلارهای بلوکه شده نیز یکی از مواردی است که در بن بست‌های ارزی بازتاب بیشتری می‌یابد. این در حالی است که برخی کارشناسان ۷ میلیارد دلار بلوکه شده در کره جنوبی را موضوعی تمام‌شده می‌دانند.

افزایش قیمت دلار می‌تواند محرک اصلی بازار سرمایه برای رشد دوباره و جهش صنایع دلاری بازار باشد؛ اما این روزها به واسطه تغییر رییس بانک مرکزی مسیر دلار نیز تغییر کرده و احتمالا شاهد نوسان و روند منفی در تاثیرگذاری این بازار باشیم. درست است بازار سرمایه با دلار نیمایی کار می‌کند و معامله می‎شود اما افزایش قیمت دلار در بازار آزاد نیز می‌تواند روی بازار سهام تاثیر داشته باشد و در نهایت مسیر معاملات را تغییر دهد. با افزایش قیمت دلار بسیاری از افراد به دنبال خرید سهام دلامحور بودند اما این روزها با کاهش قیمت دلار تغییر موضع دادند و به دنبال سهام ریالی هستند به‌طور کلی تغییر قیمت دلار تاثیر بسزایی روی معاملات بازار دارد و می‌تواند مسیر شاخص را تغییر دهد چرا که بخشی از بازار سهام دلارمحور تشکیل می‌دهند.

بازار از دریچه معاملات

شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات روز گذشته یعنی یکشنبه، ۱۸ دی‌ماه با ۳۷ هزار و ۱۶۶ واحد افزایش در ارتفاع یک میلیون و ۶۳۵ هزار واحدی ایستاد. شاخص هم‌وزن با ۱۰ هزار و ۳۱۵ واحد افزایش به ۴۹۲ هزار و ۴۳۹ واحد و شاخص قیمت با ۶ هزار و ۱۳۸ واحد رشد به ۲۹۳ هزار و ۲۸ واحد رسید. شاخص بازار اول، ۲۸ هزار و ۵۵۴ واحد و شاخص بازار دوم، ۷۰ هزار و ۶۹۷ واحد افزایش را ثبت کردند. روز گذشته در معاملات بورس تهران، بیش از ۱۹ میلیارد و ۵۷ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۹۹ هزار و ۱۰۳ میلیارد ریال معامله شد.

همچنین فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با ۲ هزار و ۵۸۳ واحد، معدنی و صنعتی گل گهر (کگل) با ۲ هزار و ۴۳۶ واحد، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) با ۲ هزار و ۲۱۴ واحد، صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس) با یک هزار و ۷۲۳ واحد، بیمه پاسارگاد (وپاسار) با یک هزار و ۳۱۲ واحد، پالایش نفت اصفهان (شپنا) با یک هزار و ۲۸۶ واحد و پتروشیمی نوری (نوری) با یک هزار و ۲۶۲ واحد تاثیر مثبت بر شاخص بورس داشت. در مقابل پتروشیمی پردیس (شپدیس) با ۳۸۶ واحد، کشتی جمهوری سالامی ایران (حکشتی) با ۲۱۶ واحد، سایپا (خساپا) با ۲۰۶ واحد و شرکت سرمایه‌گذاری بهمن (وبهمن) با ۹۰ واحد تاثیر منفی بر شاخص بورس به همراه داشت.

بر پایه این گزارش، دیروز نماد ایران خودرو (خودرو)، سایپا (خساپا)، گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو (خگستر)، پالایش نفت تهران (شتران)، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا)، بانک تجارت (وتجارت) و بانک ملت (وبملت) در نمادهای پُرتراکنش قرار داشتند. گروه خودرو هم در معاملات دیروز صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه چهار میلیارد و ۱۹۰ میلیون برگه سهم به ارزش ۱۶ هزار و ۵۱۶ میلیارد ریال دادوستد شد.

شاخص فرابورس نیز روز گذشته بیش از ۴۸۹ واحد افزایش داشت و به ۲۰ هزار و ۷۵۷ واحد رسید. در این بازار بیش از پنج میلیارد و ۹۸۴ میلیون برگه سهم و اوراق مالی دادوستد شد و تعداد دفعات معاملات روز اخیر فرابورس بیش از ۳۴۷ هزار و ۸۰۲ نوبت بود. پلیمر آریاساسول (آریا)، بیمه پاسارگاد (بپاس)، پتروشیمی زاگرس (زاگرس)، شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین (صبا)، پتروشیمی تندگویان (شگویا)، آهن و فولاد غدیر ایرانیان (فغدیر) و فرابورس ایران (فرابورس) تاثیر مثبت بر این شاخص داشتند. در مقابل بهمن دیزل (خدیزل)، تهیه و توزیع غذای دنا آفرین فدک (گدنا)، کشت و دامداری فکا (زفکا) و کشت و دام گلدشت نمونه اصفهان (زگلدشت) تاثیر منفی بر این شاخص داشتند.