حضور اینترنت ماهواره‌ای در ایران بالاخره تایید شد
وزیر ارتباطات با تأیید فعال شدن اینترنت استارلینک در ایران گفت اینترنت ماهواره‌ای برای شرایط ویژه و خاص است. زارع‌پور بار دیگر بر لزوم رعایت قواعد ایران از سوی اپراتورهای ماهواره‌ای برای فعالیت قانونی در کشور تأکید کرد.
در عین حال در حالی که محدودیت‌های اینترنتی در سه ماه گذشته به حداکثر رسیده و بیشتر شبکه‌های اجتماعی خارجی با فیلترینگ و محدودیت مواجهند، مرکز ملی فضای مجازی می‌گوید که قطع اینترنت بین‌الملل با توسعه شبکه ملی اطلاعات توهم است.
ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیس ایکس، یکم مهرماه سال جاری برای اولین‌بار رسماً خبر داد که اینترنت ماهواره‌ای استارلینک برای ایران فعال می‌شود. درحالی که دو روز قبل و در 30 شهریور، «عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات در مصاحبه‌ای گفته بود بعید می‌داند استارلینک به این زودی‌ها بتواند در ایران فعال شود چون سرویسش کامل نیست. حالا پس از گذشت سه ماه از آن زمان، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با تایید فعال شدن اینترنت ماهواره‌ای در کشور گفت: استقبال از اینترنت ماهواره‌ای مشروط به رعایت قواعد سرزمینی جمهوری اسلامی ایران است.
عیسی زارع‌پور در گفت‌وگو با مهر، در رابطه با فعال شدن نزدیک به هزار اینترنت ماهواره‌ای در کشور ضمن تأیید خبر فعال شدن این اینترنت اظهار داشت: اینترنت ماهواره‌ای فعال شده است اما در جریان اینکه چه تعداد فعال شده است؛ نیستم. صاحب و دارنده این شرکت که این خدمات را ارایه می‌کند می‌تواند آمار صحیح را بدهد.
وی در رابطه با خطر ورشکستگی اپراتورها در راستای فعال شدن اینترنت ماهواره‌ای عنوان کرد: تعداد مشترکین و کاربران اینترنت ماهواره‌ای در تمام دنیا، یک درصد کل کاربران اینترنت هم نمی‌شود و این اینترنت برای شرایط ویژه و خاص است.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اضافه کرد: البته قبلاً هم گفته شد که ما مقررات سرزمینی یا «لندینگ رایت» خود را تهیه، مصوب و به اپراتورهای منظومه‌های ماهواره‌ای ابلاغ کردیم تا در صورتی که می‌خواهند در ایران فعالیت قانونی داشته باشند، ملزم به رعایت قواعد سرزمینی جمهوری اسلامی ایران هستند.
زارع‌پور با تاکید بر اینکه از فعال شدن اینترنت ماهواره‌ای استقبال می‌شود، تصریح کرد: ما از اینترنت ماهواره‌ای استقبال می‌کنیم مشروط به اینکه قواعد سرزمینی ما را رعایت کنند. محترم شمردن قواعد سرزمینی کشورها، یک قاعده بین‌المللی از سازمان بین‌المللی ITU است.
قطع اینترنت بین‌الملل توهم است
همچنین در حالی که محدودیت‌های اینترنتی در سه ماه گذشته به حداکثر رسیده و بیشتر شبکه‌های اجتماعی خارجی با فیلترینگ و محدودیت مواجهند، مرکز ملی فضای مجازی می‌گوید که قطع اینترنت بین‌الملل با توسعه شبکه ملی اطلاعات توهم است.
امیر خوراکیان، سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی با تشریح مصوبات و اجزای شبکه ملی اطلاعات گفت: قطع اینترنت بین‌الملل با پیشرفت شبکه ملی اطلاعات شدنی نیست و یک توهم است.
او در پاسخ به این باور که با توسعه شبکه ملی اطلاعات، ارتباطات بین‌الملل قطع می‌شود، گفت: این توهم وجود دارد که شبکه ملی اطلاعات یعنی قطع اینترنت جهانی و بین‌المللی که ادعای بی‌ربط و بی‌معنایی است. این موضوع از سوی ما تکذیب و رد می‌شود نه کسی چنین نظری دارد و نه اصلاً شدنی است.
وی افزود: شبکه ملی اطلاعات در واقع زیرساخت ارتباطی کشور است و هدف آن استقلال کشور و وابسته نبودن خدمات عمومی و خدمات پایه به شرکت‌هایی است که هیچگاه پاسخگو نبوده و هیچ اصولی را نمی‌پذیرند، ما نمی‌خواهیم با آنها قطع رابطه کنیم، در واقع هدف این است که خودمان نیز دارای این خدمات و ارتباطات باشیم.
وی با اشاره به این نکته که در فضای مجازی هیچ چیز حذف نمی‌شود، ادامه داد: برخی مسائل مربوط به حریم شخصی می‌شود یعنی لزومی ندارد گفت‌وگوی شما با دوست، همکار یا اعضای خانواده‌تان یا هر کاربر دیگری در فضای مجازی در مرحله نخست به خارج از کشور رفته و بعد به ایران بازگردد؛ در مورد خدمات نقشه و مکان یاب در کشور نیز این موضوع مطرح است، چه لزومی دارد که تمام اطلاعات حمل و نقل و رفت و آمد شهروندان ما در کشورهای دیگر که بعضی از آنها متخاصم هم هستند ثبت شود.
تداوم ارتباط جهانی و حفظ استقلال
معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی در ادامه با تاکید بر اینکه هدف ما ضمن تداوم ارتباطات جهانی، حفظ استقلال است، یادآور شد: ده‌ها سرویس گوگل در ایران از آن طرف مسدود است، در واقع هر سرویسی که در کارآفرینی و توسعه نقش دارد، از طرف آنها در ایران مسدود می‌شود. اگر این اتفاق مثلاً در مورد سرویس‌های مکان یاب رخ دهد و یک شبه فرض کنید از جانب یک شرکت خارجی که تسلط کامل در این حوزه در کشور پیدا کرده است تمام سرویس‌های مکان یاب مسدود شود، ببینید چه مشکلاتی در رفت و آمد عمومی و امورات روزمره مردم به وجود می‌آید. ما در واقع به دنبال استقلال در این زمینه‌ها هستیم و قصد داریم همزمان با حفظ ارتباطات جهانی، امکانات داخلی خودمان را توسعه دهیم.
خوراکیان تصریح کرد: از آنجایی که موضوع گسترش شبکه ملی اطلاعات با مسدود شدن شبکه‌های اجتماعی به دنبال اتفاقات اخیر مصادف شد، این شبهه تقویت شد که شبکه ملی اطلاعات یعنی قطع ارتباط جهانی و محدودیت دسترسی به منابع بین‌المللی، در حالی که مطلقاً چنین نیست. وی اظهار داشت: ما در حال حاضر هم از شبکه ملی اطلاعات استفاده می‌کنیم؛ استفاده از پیامرسان‌ها و سکوهای داخلی، برنامه‌های مربوط به تراکنش‌های مالی، برگزاری کلاس‌های درسی و آموزشی به صورت مجازی و غیره از جمله اتفاقاتی است که بر بستر شبکه ملی اطلاعات در حال انجام است.
او در خصوص شروع گفتمان درباره ایده ایجاد و اجرای شبکه ملی اطلاعات در شورای عالی فضای مجازی و نیز وزارت ارتباطات گفت: اولین مصوبه پیرامون شبکه ملی اطلاعات در دی ماه سال ۱۳۹۲ و در جلسه پانزدهم شورای عالی فضای مجازی تصویب شد که تعریف شبکه ملی اطلاعات و محورهای الزامات آن دو بخش مهم این مصوبه بودند، اما از آنجا که این الزامات برای اجرای پروژه‌ای جدید با این وسعت کافی نبود، این موضوع مجدداً در سال ۱۳۹۵ در دستور کار شورای عالی فضای مجازی قرار گرفته و الزامات جامع‌تری در حوزه‌های مختلف مشخص شد و به تصویب رسید.
وی در ادامه توضیح داد: این الزامات خود سند بسیار مهمی است به این دلیل که در حقیقت تبیین‌کننده ویژگی‌ها و اصول حاکم بر شبکه ملی اطلاعات است که باید در این شبکه در حوزه‌های مختلفی از جمله خدمات ایمن، تعرفه و مدل اقتصادی طرح و به تصویب می‌رسید. سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی گفت: این الزامات در ۱۵ صفحه تبیین شد که برای شرح آن مصوبه مختصر راهگشا شد؛ در مرحله بعدی سند دیگری به نام طرح کلان و معماری شبکه اطلاعات در دستور کار قرار گرفت که بر اساس آن الزامات این طرح کلان تهیه شد. سند بسیار مهمی که در شورای عالی فضای مجازی مطرح شده و تقریباً تمام مسائل مهم مربوط به معماری شبکه ملی اطلاعات و اهداف عملیاتی و سایر مسائلی که باید مشخص شود، در این سند به‌طور کامل به تصویب رسیده است.
وظایف دستگاه‌ها در لایه خدمات و محتوا در شبکه ملی اطلاعات
وی افزود: پس از این سه مصوبه، مصوبه دیگری در کمیسیون‌های مرکز ملی فضای مجازی به تصویب رسید که مسیر را برای تحقق انواع خدمات و محتواهایی که موجب موفقیت و کارآمدی شبکه ملی اطلاعات است، هموار کرد؛ این سند شامل اقداماتی است که غیر از زیر ساخت و شبکه، عمدتاً وظایف سایر دستگاه‌ها در لایه خدمات و محتوا محسوب می‌شود، لذا هر کدام متولی خود را دارد یعنی بر اساس این مصوبه مشخص می‌شود که هر سازمانی چه اقدامی در راستای شبکه ملی اطلاعات باید انجام دهد تا شبکه ملی کارایی لازم را برای همه کسب و کارها و اقشار و کاربران داشته باشد و مورد اقبال و بهره‌برداری قرار گیرد.
به گفته سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی در این مرحله دستگاه‌های دیگر نیز به میدان می‌آیند تا بر اساس تقسیم وظایف و نگاشت نهادی اقدامات پیش بینی شده در سند مقوم‌ها را محقق کنند.
نقش وزارت اقتصاد و کشاورزی در تقویت شبکه ملی اطلاعات
وی افزود: به عنوان مثال در سطح خدمات کاربردی مواردی مانند اصلاح امور گمرکی، صادرات و واردات در حمایت از محصولات داخلی که به اقدامات مقوم شبکه ملی اطلاعات مربوط می‌شود از وظایف وزارت اقتصاد است یا حمایت از شکل‌گیری سامانه‌ها و سکوهای بومی در حوزه کشاورزی با استفاده از فناوری‌های نوین اعم از اینترنت اشیا و رصد ماهواره‌ای در ظاهر به نظر می‌رسد ارتباطی به شبکه ملی اطلاعات ندارد در حالی که از مقوم‌های شبکه محسوب شده و از وظایف جهاد کشاورزی است.
خوراکیان ادامه داد: در بخشی دیگر حمایت از شکل‌گیری سامانه‌ها و سکوهای داخلی فراگیر گردشگری در حیطه وظایف وزارت گردشگری گنجانده می‌شود. هدف نهایی کمک به شکل‌گیری شبکه ملی اطلاعات و تقویت آن است تا به بهره وری واقعی برسد، شکل‌گیری این سامانه‌ها می‌تواند به تقویت شبکه ملی اطلاعات کمک کند تا این شبکه مابه‌ازای واقعی یافته و دیگر در حد شعار نباشد، یعنی به این ترتیب خدمات روی شبکه ملی اطلاعات فعال می‌شوند.
خوراکیان در توضیحاتی تکمیلی در خصوص تصویب چهار مصوبه فوق تصریح کرد: چهار مصوبه اصلی در این باره به تصویب رسیده که سه مورد آن در شورای عالی فضای مجازی و یک مورد که مربوط به مقوم‌ها می‌شود توسط کمیسیون‌های مرکز ملی مانند تنظیم مقررات یا کمیسیون محتوا تصویب شده است.
وی افزود: برای فهم بیشتر شبکه ملی اطلاعات باید بگوییم که این شبکه در چهار لایه در فضای مجازی در نظر گرفته می‌شود: نخست لایه زیرساخت ارتباطی کشور که شامل شبکه ارتباطی، مراکز‌ای سی تی، خدمات نام دامنه، مراکز تبادل ترافیک بین‌الملل و داخلی و غیره می‌شود؛ لایه بعدی مربوط به خدمات شبکه ملی اطلاعات می‌شود که مراکز داده اختصاصی، مراکز داده عمومی، زیرساخت ابری، مراکز تبادل پیام و اطلاعات که همه در حوزه خدمات شبکه ملی اطلاعات می‌گنجد.
معاون مرکز ملی فضای مجازی گفت: همچنین خدمات میزبانی مراکز داده، خدمات هوشمندی، مخازن و کتابخانه‌ها و‌ای پی آی‌ها، خدمات پایه مکانی و نقشه، پیامرسان و شبکه اجتماعی، سیستم عامل، رایا نامه، زیست بوم جویشگر، خدمات امن‌سازی، خدمات مقابله با حوادث از جمله مواردی هستند که باید در خدمات شبکه ملی اطلاعات فعال شوند. وی افزود: دو لایه دیگر هم مربوط به خدمات کاربردی و محتوا هستند که می‌تواند روی شبکه فعال شود و توسعه یابد.
