تجربه جدید بورس تهران

همایون دارابی| طبق ابلاغیه جدید بانک مرکزی سود بالاتر از ۲۰ درصد به شرط ماندن پول در یک سال است و در غیر این صورت نمی‌تواند سود بیشتر از ۲۰ درصد بگیرد که این تصمیم آقای فرزین گامی رو به جلو محسوب می‌شود. با این حال اما ضعف دوران آقای صالح‌آبادی در رها کردن نظام بانکی و تشویش در سودهای بانکی پوشش داده شده و این نظام‌مند کردن نرخ بهره گام رو به جلویی است.

یکی از مهم‌ترین عوامل ریزش بازار سود بانکی بوده است. همچنین متهم خروج پول از بورس و صندوق‌هایی با درآمد ثابت هم نرخ‌های بالای سودی بود که در نظام بانکی بی‌ضابطه پرداخت می‌شد. حالا امیدواریم با این بخشنامه جلوی این بی‌نظمی‌ها در پرداخت سود بانکی گرفته شود.

از سوی دیگر اما نرخ ارز نیمایی و سیاست تثبیت آن به ضرر بازار سرمایه به خصوص شرکت‌های صادرات‌محور است. در حال حاضر بازار با سیگنال‌های مثبت و منفی همراه است. با این حال به نظر می‌رسد سیاست‌های کلی دولت نسبت به بازار بعد از گذشت یک سال و نیم تغییرات مثبتی داشته است. این امیدواری در بین فعالان بازار سرمایه وجود دارد که سیاست‌های اشتباه طی این یک سال و نیم تغییر کرده باشد و شاهد افتادن اقتصاد در ریل صحیح باشد.

سقف‌شکنی شاخص بورس وابسته به ۴ عامل است. نخست در بحث قیمت‌گذاری دستوری گشایش‌هایی را مشاهده کنیم. عامل دوم نرخ ارز نیمایی و مساله تثبیت آن است که می‌تواند شرکت‌های صادرات‌محور را با چالش روبرو کند. عامل سوم نرخ بهره است که اگر مصوبه اخیر بانک مرکزی به معنای واقعی در خصوص نرخ بهره اجرایی شود مشکلی از این بابت نخواهد بود. عامل چهارم در رشد بورس لایحه بودجه است. اگر این ۴ عامل همسو با هم به نفع بازار سرمایه جلو بروند، بازار پتانسیل قابل‌توجهی برای حرکت دارد و دولت می‌تواند از بازار سرمایه در جهت مهار نقدینگی و کنترل تورم استفاده کند. 

همچنین با توجه به سیاست‌های انقباضی که بانک مرکزی در نظر گرفته و تلاش‌هایی که با وجودِ افزایش پایه پولی برای کنترل تورم انجام می‌دهد، ما با قطعی منابع مواجه هستیم. ماحصل این اقدامات هم فقدان منابع در اقتصاد کشور به اندازه لازم است. نرخ تامین مالی به‌شدت در حال افزایش است و در سه ماهه پایانی سال، معمولاً این جریان تشدید می‌شود.

در این راستا، باید منتظر روزهای سخت‌تری برای اقتصاد کشور باشیم، مگر اینکه سیاست‌ها تغییر کند و سیاست انقباضی کنونی، جای خود را به سیاست انبساطی بدهد. در حال حاضر، چاره‌ای جز مراجعه به حوزه‌های دیگر برای تامین مالی نیست. در اقتصاد، بازار پول و سرمایه به عنوان دو قلب، پول را به پمپاز درمی‌آورد و به بخش‌های مورد نیاز تزریق می‌کند.