کلاب‌هاوس رفع فیلتر می‌شود، اینستاگرام و واتس‌اپ نه!
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که همواره تکرار می‌کرد مسوولیت فیلتر و رفع فیلتر با وزارتخانه متبوع او نیست، روز گذشته گفت کلاب‌هاوس رفع فیلتر خواهد شد، اما تصمیم به فیلترینگ اینستاگرام و واتس‌اپ توسط نهادهای امنیتی گرفته شده است و لذا وزارت ارتباطات اظهار‌نظری درباره شرایط این پلتفرم‌ها ندارد. او همچنین اعلام کرد به‌زودی ابزارهایی برای فراهم‌کردن دسترسی برنامه‌نویس‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان به سایت‌هایی که ایران را تحریم کرده‌اند، ارایه خواهد شد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که همواره تکرار می‌کرد مسوولیت فیلتر و رفع فیلتر با وزارتخانه متبوع او نیست، روز گذشته در حاشیه حضور خود در مراسم رونمایی از ناوگان موتوری برقی شرکت ملی پست کشور با اشاره به اینکه اینستاگرام و واتس‌اپ فعلاً شامل رفع فیلتر نمی‌شوند، گفت احتمال رفع فیلتر کلاب‌هاوس در چند روز آینده جدی است.
عیسی زارع‌پور با تأکید بر اینکه تلاش وزارت ارتباطات بر رفع محدودیت پلتفرم‌هایی است که قابلیت برطرف‌شدن محدودیت را دارند، گفت: «تصمیم به فیلترینگ اینستاگرام و واتس‌اپ توسط نهادهای امنیتی گرفته شده است و لذا وزارت ارتباطات اظهار‌نظری درباره شرایط این پلتفرم‌ها ندارد. اما در روزهای آینده شاهد رفع فیلتر کلاب‌هاوس خواهیم بود.» زارع‌پور درباره رفع فیلتر بعضی از پلتفرم‌های فیلترشده گفت: «من قبلاً اعلام کرده‌ام که کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه متولی فیلترینگ است و و حدود ۱۳ عضو دارد که دولت بخشی از اعضای آن است. تلاش ما این است محدودیت‌هایی که قابلیت برطرف‌شدن را دارند، برداریم و ان‌شاءالله طی دو روز آینده خبرهای خوشی در این زمینه خواهید شنید.»
موافقت وزیر با رفع فیلتر گوگل‌پلی
وزیر ارتباطات در روزهای گذشته همچنین گفته بود که تلاش می‌کند سرویس‌های مورد نیاز مردم مانند گوگل‌پلی که مشکل ویژه‌ای ندارند، باز شود؛ گوگل پلی فروشگاه و پورتال رسمی اندروید است و محتوای بی‌شماری را برای کاربران گوشی‌های اندرویدی فراهم می‌کند؛ این فروشگاه همزمان با ایجاد محدودیت برای دو پلتفرم خارجی از اواخر شهریور ماه در ایران محدود و فیلتر شد و بسیاری از کاربران در دانلود و نصب اپلیکیشن‌های مورد نیاز خود با مشکل روبرو شدند. طی چند ماه اخیر تصمیمی مبنی بر عدم فیلتر گوگل پلی گرفته نشده اما عصر روز دوشنبه ۲۶ دی ماه اخباری مبنی بر رفع فیلتر گوگل پلی برای کاربران منتشر شد و بررسی‌ها نشان می‌داد از عصر آن روز امکان دانلود از این پلتفرم پس از چندین ماه اعمال محدودیت، با ای پی ایران امکان پذیر شده بود.
اما با گذشت ساعتی پس از رفع فیلتر، بررسی‌های مجدد نشان داد که گوگل پلی دوباره غیر قابل دسترس شد و نهایتا به صورت غیررسمی اینطور عنوان شد که این اتفاق، به‌دلیل اختلال در فرآیند فیلترینگ رخ داده است. پس از آن بود که زارع پور اظهار کرد: تلاش ما این است که سرویس‌هایی که مورد نیاز مردم است که مشکل ویژه‌ای ندارند مثل گوگل پلی که تا شهریور ماه باز بود و استفاده می‌شد و با توجه به شرایط امنیتی کشور و بنا به نظر مراجع امنیتی، محدودیت‌هایی روی آن اعمال شد، باز شود.
خبری از رفع فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ نیست
او با اشاره به اینکه اینستاگرام و واتس‌اپ با مصوبه نهادهای امنیتی مسدود شده‌اند، گفت: «اینستاگرام و واتس‌اپ با مصوبه نهادهای امنیتی مسدود شدند، به همین دلیل فعلاً مشمول این اتفاق نیستند و در این زمینه نهادهای امنیتی تصمیم گرفته‌اند. اما سرویس‌ها و خدماتی هستند که از نظر ما قابلیت بازنگری دارند و اکنون مسیر را دنبال می‌کنیم که این اتفاق رخ دهد. مشخصاً کلاب‌هاوس طی روزهای آینده رفع فیلتر می‌شود.»
این اظهارنظر وزیر ارتباطات درباره رفع فیلتر کلاب‌هاوس، اگرچه نویدبخش دسترسی بهتر به شبکه‌های اجتماعی از سوی کاربران است، هرچند فیلتر این پلتفرم در اینترنت سیار هم از ابتدا مشخص نبود به دستور چه ارگانی انجام شده است. کلاب‌هاوس که در روزهای ابتدایی فعالیت خود با استقبال ویژه‌ای از سوی کاربران مواجه شده بود، همان ابتدا بدون حکم قضایی از سوی برخی اپراتورها فیلتر شد؛ اگرچه بهتر است بگوییم اپراتورهای اینترنت سیار تصمیم به قطع دسترسی کاربران به این پلتفرم گرفتند. درنهایت هم دسترسی به این پلتفرم در این اپراتورها همچنان قطع است.
بعد از قطع دسترسی اپراتورهای سیار به کلاب‌هاوس، مجتبی توانگر نماینده مجلس در توییتی تلویحاً اعلام کرده که دستور فیلترینگ کلاب‌هاوس صادر شده، اما محرمانه است. او در این توییت گفته که «دستور جلسات کمیته تعیین مصادیق مجرمانه به درخواست نمایندگان دولت محرمانه شده‌اند و همین امر موجب شده است تا دولت از تصمیماتی که خود آمر آن بوده برای جهت‌دهی به افکار عمومی بهره‌برداری کند.»
شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس، در بحبوحه انتخابات ریاست‌جمهوری از اهمیت زیادی در بین کاربران ایرانی برخوردار شد؛ هرچند از ابتدا دسترسی به آن همراه با اختلال بود. درنهایت اما فروردین‌ماه سال ۱۴۰۰ بود که اختلالاتی در دسترسی به کلاب‌هاوس از طریق اینترنت سیار به وجود آمد و در پی آن دسترسی از مسیر اینترنت ثابت هم قطع شد.
ابزار دور‌زدن تحریم برای برنامه‌نویس‌ها
در عین حال ارایه سرویسی برای دسترسی بهتر یک قشر خاص مدتی است که از سوی وزیر ارتباطات مطرح شده. عیسی زارع‌پور در حاشیه رونمایی از موتورهای برقی شرکت پست درباره آخرین وضعیت ارایه سرویس مخصوص برنامه‌نویس‌ها گفت: «دسترسی به سایت‌هایی که ایران را تحریم کرده‌اند، مورد‌نیاز شرکت‌های دانش‌بنیان و برنامه‌نویس‌هاست. درحال فراهم‌کردن ابزارهایی برای این موضوع هستیم که در روزهای آینده معرفی خواهد شد؛ دقیقاً همچون کاری که برای گیمرها کردیم.»
او 21 دی‌ماه نیز با تکرار چنین سخنانی گفته بود آنها قصد دارند تنها ابزارهایی برای دسترسی بهتر برنامه‌نویس‌ها به اینترنت فراهم کنند که به باور او اسم آن را نمی‌توان اینترنت طبقاتی گذاشت. این درحالی است یکی از راه‌های دسترسی به سایت‌های تحریم‌شده، استفاده از VPN است، اما هنوز مشخص نیست این ابزارهایی که از آنها صحبت می‌شود یک نوع VPN قانونی هستند یا سطوح دسترسی خاصی از اینترنت برای این اقشار تعریف خواهد شد.
یکی از وعده‌های وزیر ارتباطات برای فراهم ساختن دسترسی بهتر اقشار مختلف به اینترنت، هفته گذشته معرفی شد. این سرویس که «رادار بازی» نام دارد، قرار است به گیمرها برای کاهش پینگ بازی و افزایش سرعت دانلود کمک کند. همچنین تحریم‌های اعمال‌شده از سوی بازی‌سازان علیه کاربران ایرانی، با رادار بازی خنثی خواهد شد. بنابر اعلام زارع‌پور، این اتفاق از طریق انتقال CDNهای این بازی‌ها به داخل کشور و کوتاه‌کردن مسیر دسترسی کاربران داخلی کشور به سرورهای بازی و طراحی ابزارهای خاص توسط متخصصان صورت گرفته است.
به تصمیم شورای رقابت در مورد انحصار بازار اینترنت اعتراض می‌کنیم
زارع‌پور همچنین با انتقاد نسبت به مصوبه شورای رقابت مبنی بر انحصاری بودن بازار اینترنت ثابت گفت انحصاری در بازار اینترنت وجود ندارد و وزارت ارتباطات حتماً به این مصوبه اعتراض خواهد کرد. هفته گذشته شورای رقابت بازار اینترنت ثابت را مصداق بازار انحصاری تشخیص داد و مرکز ملی رقابت را به تهیه دستورالعمل قیمت مکلف کرد تا دستورالعملی با مشارکت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان نظام صنفی رایانه‌ای و نظرخواهی از سایر ذی‌نفعان، تهیه و جهت تصویب به شورای رقابت ارایه کند.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در واکنش به این موضوع، صبح امروز در حاشیه مراسم شرکت ملی پست با انتقاد نسبت به مصوبه شورای رقابت گفت: «به عقیده ما نظر شورای رقابت، کارشناسی نیست و در سازمان تنظیم مقررات گروهی را مامور کردم تا پاسخ لازم را برای این مصوبه تهیه کنند.»
او با تأکید بر غیرکارشناسی بودن واکنش شورای رقابت گفت: «حتماً به این مصوبه اعتراض خواهیم کرد؛ چرا که انحصاری در این بخش وجود ندارد. خصوصاً با آغاز پروژه فیبرنوری منازل و کسب‌وکارها، دیگر انحصار معنایی ندارد. این مسیر را دنبال خواهیم کرد.»
واکنش وزیر ارتباطات به‌طور مستقیم نسبت به این بود که شورای رقابت هفته گذشته اعلام کرد، با بررسی‌های لازم در‌خصوص بازار اینترنت ثابت و به استناد مفاد بند 5 ماده 58 قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی، این بازار، مصداق بازار انحصاری است. بر‌این‌اساس مرکز ملی رقابت به ارایه دستورالعمل تنظیم قیمت، مقدار و شرایط دسترسی به بازار اینترنت ثابت مکلف شد.
البته همچنان مشخص نیست این مصداق انحصار تنها برای عمده‌فروشی اینترنت مطرح شده است یا شامل خرده‌فروشی نیز می‌شود. شرکت ارتباطات زیرساخت فروشنده انحصاری اینترنت در کشور است؛ موضوعی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، مانع رقابتی‌شدن بازار اینترنت ثابت در کشور شده. حالا باید دید در پی واکنش مستقیم وزیر ارتباطات نسبت به اظهارنظر شورای رقابت، اعتراض وزارت ارتباطات به کجا خواهد رسید.
