آلودگی هوای کلانشهرها با «مازوت غیراستاندارد»
گروه راه و شهرسازی| یک روز پس از آنکه سازمان محیط زیست از مازوت سوزی 14 نیروگاه کشور خبر داد، رییس سازمان ملی استاندارد اعلام کرد که مازوت و گازوئیل‌های موجود غیراستاندارد هستند. او با بیان این اینکه ۹۱ درصد از تکالیف سازمان استاندارد در قانون هوای پاک در سال گذشته اجرایی شده است، تصریح کرد: درصدد اجباری کردن استاندارد گازوئیل و نفت کوره هستیم.
اظهارات این مسوول دولتی اما با واکنش برخی از اعضای شورای شهر مواجه شد. به گفته اعضای شورای شهر اگر دولت و همه سازمان‌ها به وظایف خود به درستی عمل کرده‌اند، پس چرا هوای کلانشهرها به‌شدت آلوده است؟ مقصر واقعی کیست؟ مهدی اسلام‌پناه، رییس سازمان ملی استاندارد ایران دیروز در نشست علنی شورای اسلامی شهر تهران در تشریح اقدامات عملیاتی سازمان ملی استاندارد در اجرای قانون هوای پاک گفت: این قانون در سال ۱۳۹۶ در ۳۹ تبصره به تصویب مجلس رسید و تعدادی از مواد این قانون صراحت مستقیمی بر نقش سازمان ملی استاندارد دارند که از جمله آنها می‌توان به مواد ۴، ۸ و ۱۸ این قانون اشاره کرد.
وی با اشاره به اینکه در ماده ۴ به تولید انواع وسایل نقلیه موتوری و واردات آنها و الزام رعایت حدود مجاز استاندارد تاکید شده است، افزود: مصرف سوخت و ورود قطعات استاندارد برای کاهش آلایندگی در این ماده مورد توجه قرار گرفته و سازمان ملی استاندارد باید تدابیری را اتخاذ کند که در واقع شماره‌گذاری خودروها در بخش مجوز آلایندگی از سوی سازمان استاندارد صورت بگیرد.
اسلام پناه ادامه داد: تدوین استاندارد مصرف سوخت خودروهای سبک و اجرای اجباری آن عملیاتی شده و تدوین استاندارد در خصوص سوخت موتورسیکلت نیز باید اجباری باشد که ۱۰۰ درصد پیشرفت در این حوزه اتفاق افتاده است.
وی به استاندارد اجباری مصرف سوخت بنزین خودروهای سنگین و اجرای کامل این بند از قانون اشاره کرد و افزود: استاندارد اجباری دوام DPF نیز به تصویب رسیده و استاندارد کاتالیست ۷۰ درصد پیشرفت داشته که امیدواریم تا پایان سال به صورت کامل اجرا شود. مالکان خودروهای سبک و سنگین نیز مکلف هستند وسایل نقلیه خود را در سن فرسودگی از رده خارج کنند. آیین‌نامه این ماده نیز در خرداد ماه سال ۱۴۰۰ در هیات وزیران به تصویب رسیده است.
واردات سوخت در سال 1401
اسلام پناه با اشاره به اینکه وزارت نفت مکلف بود ظرف مدت سه سال سوخت را مطابق با استاندارد ملی عرضه کند، افزود: سازمان حفاظت محیط زیست باید از تولید سوخت بی‌کیفیت و فاقد استاندارد جلوگیری می‌کرد. از سال ۱۳۹۷ تا پایان سال ۱۴۰۰ هیچگونه واردات بنزین، مازوت و گازوئیل نداشتیم اما امروز محموله‌هایی از سوخت‌ها با توجه به شرایط موجود وارد کشور می‌شود که گزارش کامل آن را به دولت ارایه کرده‌ایم.
وی ادامه داد: استاندارد روغن موتور و بنزین و نفت گاز نیز اجرا شده و اجرای استاندارد ملی گاز طبیعی نیز در دستور کار اولین جلسه شورای عالی استاندارد قرار دارد. چهار استاندارد در پنجم آذر ماه مصوب شد که حرکت بی‌نظیری محسوب می‌شود. استاندارد نوع کاتالیست خودرو تا پایان سال به‌طور کامل عملیاتی خواهد شد.
رییس سازمان ملی استاندارد ایران با بیان اینکه وزارت نفت باید تا سال ۱۳۹۸ طرح کهاب را تکمیل می‌کرد که هنوز انجام نشده افزود: سازمان استاندارد باید پیش نویس‌ها را تهیه می‌کرد که این کار انجام شده و این پیش‌نویس‌ها تحویل داده شده است. شرکت‌های بازرسی تایید صلاحیت شده برای کنترل موتورخانه‌ها اقدام می‌کنند و تنظیم‌گری را انجام می‌دهند و در سامانه ما این موارد ثبت می‌شود.
وی با اشاره به اینکه مرکز ملی تایید صلاحیت اصل بی‌طرفی را رعایت می‌کند، افزود: تا پایان سال جاری تکالیف ما شامل تدوین استاندارد کاتالیست، نفت کوره، طرح کهاب و معاینه فنی موتورخانه‌ها به صورت ۱۰۰ درصدی تکمیل خواهد شد. همچنین سعی کردیم عقب ماندگی چند سال قبل را نیز در طول این مدت جبران کنیم. تلاش می‌کنیم تا استاندارد اجباری گاز طبیعی را در اولین جلسه شورای عالی استاندارد به تصویب برسانیم. در حقیقت درصدد هستیم که استاندارد گازوئیل و نفت کوره را نیز اجباری کنیم که تاکنون انجام نشده است.
وی ادامه داد: در اجلاسیه اخیر شورای عالی استاندارد نیز استاندارد ملی بازرسی و کالیبراسیون مراکز معاینه فنی خودرو به تصویب رسید و با اجرای این استاندارد هم ترازی در این زمینه ایجاد خواهد شد.
رییس سازمان ملی استاندارد با بیان اینکه ۹۱ درصد از تکالیف سازمان استاندارد در قانون هوای پاک در سال گذشته اجرایی شده است، تاکید کرد: ما توانستیم به عنوان برترین دستگاه در اجرای تکالیف قانونی خود دست پیدا کنیم. در تدوین استانداردها تمام ذینفعان دعوت می‌شوند و در همین راستا با مخالفت صریح سایر دستگاه‌ها در زمینه استاندارد‌سازی نفت کوره مواجه شدیم. نتایج پایش خود را به دستگاه‌های نظارتی ارایه می‌کنیم.
چرا از مقصرین آلودگی هوا یادی نمی‌شود؟
احمد صادقی، عضو شورای اسلامی شهر تهران اما در واکنش به اظهارات اسلام‌پناه با اشاره به گزارش ریاست سازمان ملی استاندارد در خصوص عوامل ایجاد آلودگی هوا گفت: چرا همیشه می‌آییم از اقدامات صددرصدی می‌گوییم ولی از مقصرین هیچ یادی نمی‌کنیم، از کارهای نکرده خودمان و دیگران نمی‌گوییم، نه فقط شهرداری تهران بلکه دستگاه‌های متولی چه کاری بایستی انجام می‌دادند و ندادند و امروز آلودگی هوا بلای جان شهروندان شده است.
صادقی اظهار کرد: این گزارش چند نکته داشت که توجه شما را به آن جلب می‌کنم؛ با توجه به این گزارش، آلودگی هوا نباید ناشی از سوخت خودروها و موتورسیکلت‌ها باشد چون که استانداردها همه رعایت شده است. این در حالی است که بیشتر کارشناسان اذعان دارند که آلودگی هوای تهران ناشی از آلاینده‌های متحرک نظیر موتورسیکلت‌ها و خودروها است، خب سوال اصلی این است که کدام گزارش صحیح است؟
صادقی افزود: آیا پالایشگاه‌ها توجهی به استانداردها ندارند یا اینکه نظارتی بر حوزه رعایت استانداردها صورت نمی‌گیرد؟ یا اینکه سازمان استاندارد کاری که بایستی انجام دهد را انجام نمی‌دهند؟ ما توقع داریم از شما به عنوان یک مسوول دلسوز به ما بگویید که چرا با وجود انجام همه اقدامات هنوز آلودگی هوا داریم؟ مقصر کی هست؟
صادقی گفت: بیش از 40 سال است که می‌گوییم هنوز گازوییل، نفت و گاز و گاز طبیعی ما استاندارد اجباری ندارد و این در حالی است که یکی از عوامل اصلی ایجاد آلودگی هوا استفاد از این سوخت‌ها در شهرهای بزرگ مانند تهران است. صادقی تاکید کرد: چرا همیشه می‌آییم از اقدامات صد در صدی می‌گوییم ولی از مقصرین هیچ یادی نمی‌کنیم، از کارهای نکرده خودمان و دیگران نمی‌گوییم، نه فقط شهرداری تهران بلکه دستگاه‌های متولی چه کاری بایستی انجام می‌دادند و ندادند و امروز آلودگی هوا بلای جان شهروندان شده است.
صادقی افزود: سوال پایانی من از شما این است که آیا شما در شماره‌گذاری موتور سیکلت‌ها نقشی دارید یا خیر ؟
همینه که هست، مُردید که مُردید
جعفر تشکری هاشمی نیز در واکنش به سخنان این مدیر دولتی گفت: برنامه‌های سازمان استاندارد عمدتا مبتنی بر تدوین برنامه‌ها است اما این در حالی است که نظارت نیز یکی از مولفه‌های کار اجرایی است. وی با بیان اینکه مساله آلودگی هوا در تهران مبتنی بر ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون است، اظهار کرد: این ذرات معلق ناشی از منابع متحرک که همان خودروها و موتورسیکلت‌ها هستند است و اما جای سوال است که در راستای استاندارد‌سازی این وسایل نقلیه چه کردیم؟
این عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه انتظار می‌رفت که سازمان استاندارد برخی مصوبات هیات وزیران و مجلس را رد کند، گفت: مثلا عقب‌نشینی برای اسقاط خودرو و فراموش کردن سن فرسودگی سبب شده که اجازه دهیم هر خودرویی در شهر تردد کند یا یک مصوبه عجیب وجود دارد که با ورود خودروی نو به جای خروج یک خودروی فرسوده می‌توان یک و نیم درصد مبلغ خودرو را پرداخت کرد به جای آنکه خودروی فرسوده خارج شود. این در حالی است که اینگونه مصوبات و اقدامات ضد محیط زیستی است و آلودگی را بحرانی‌تر می‌کند.
وی با بیان اینکه قرار بود موتورهای کاربراتوری دیگر وارد چرخه نشوند اما نمی‌دانند که چند میلیون موتور کاربراتوری در انبار خودروسازان بود که هنوز هم این موتورها وارد خیابان‌ها می‌شوند، گفت: نظارت بر تولید از وظایف سازمان استاندارد است اما معمولا همان ابتدا مجوزها ارایه می‌شود و این در حالی است که فرآیند تولید باید کنترل شود. چرا که بعضا محصولات بعد از دریافت مجوزها تغییر می‌کنند و نظارت‌ها ضعیف است.
تشکری هاشمی با بیان اینکه رییس سازمان محیط زیست اعلام کرد که تنها ۳۸ درصد بنزین ما استاندارد است، گفت: ما مسیر را غلط طراحی کردیم. چرا که حالا به دنبال معاینه فنی موتورخانه‌ها هستیم و اساسا این چقدر در آلودگی هوا سهم دارد؟ در حالی که تاثیر موتورسیکلت، خودرو و سوخت بی‌کیفیت به مراتب بیشتر است.
وی با بیان اینکه سوخت‌های بی‌کیفیت آلودگی هوا را تشدید می‌کند و بحث نظارت را هم دست کم گرفتند، گفت: این اقدامات پیام مشخصی دارد که «مردم همینه که هست، مُردید که مُردید».
