دورنمای توافق پس از سفر گروسی/ عدم توافق با آژانس احتمال راه‌اندازی مکانیسم ماشه را بیشتر می‌کند
حسن بهشتی‌پور| بر اساس اعلام محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی کشور، به زودی قرار است، گروسی مدیرکل آژانس انرژی اتمی راهی تهران شود تا به پاسخ ابهامات و پرسش‌های مد نظرش دست پیدا کند. محمد اسلامی اعلام کرده، ایران از گروسی استقبال می‌کند و آماده است تا همکاری‌های لازم ذیل قانون را با او انجام دهد. اما پرسش مهم این است که چرا سفر گروسی به تهران مهم است و ایران چه دستاوردهایی می‌تواند از این سفر برداشت کند؟ به‌طور کلی سفر گروسی به تهران به عنوان سفر مدیرکل آژانس ممکن است گشایشی در رکود موجود در پرونده هسته‌ای ایران ایجاد کند. یک احتمال این است که پاسخ ایران قانع‌کننده باشد و گروسی اعلام رضایت کند و توافقات مطلوبی میان دو طرف شکل بگیرد. این احتمال باعث شکل‌گیری فضای جدیدی میان ایران و آژانس می‌شود و اندکی از چالش میان طرفین می‌کاهد.
از سوی دیگر نزدیکی ایران و آژانس باعث می‌شود تا روابط ایران با غرب هم شرایط بهتری پیدا کند و زمینه دستیابی به توافق فراهم شود. این روند برای ایران که به دنبال کاهش مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم است، بسیار تعیین‌کننده است. در صورتی که این نزدیکی ایجاد شود، از احتمال صدور قطعنامه‌های جدید علیه ایران در اواخر بهمن و اوایل اسفند جلوگیری می‌کند. قطعنامه‌هایی که قرار است از سوی کشورهای 1+4 و امریکا علیه ایران صادر شود و تبعات منفی بیشتری ایجاد کند.
باید توجه داشت، عدم رسیدن به توافق با آژانس احتمال راه‌اندازی مکانیسم ماشه را بیشتر می‌کند و فشارها را بر ایران افزایش می‌دهد. البته باید توجه داشت، صدور قطعنامه‌های جدید علیه ایران منوط به مشارکت همه اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد است.
بنابراین اگر ایران بتواند رضایت آژانس را کسب کند، هم به نفع امنیت خود عمل کرده، هم به نفع اقتصادش و هم به نفع مناسبات ارتباطی‌اش در جهان و منطقه. نباید فراموش کرد صدور قطعنامه‌های جدید ایران را دوباره ذیل فصل7 شورای امنیت سازمان ملل قرار می‌دهد و مشکلات ایران را افزون می‌کند.
مساله بعدی این است که نزدیکی ایران آژانس یکی از مهم‌ترین موانع پیش روی توافق را از میان برمی‌دارد. حتما در خاطر مخاطبان هست که در آذرماه یکی از موانع اصلی عدم توافق میان دو طرف، ابهامات آژانس بود که با عنوان موارد پادمانی از آن یاد می‌شد. ایران در آن زمان معتقد بود که ابهامات باید در سطح کشورهای 1+4 برطرف شود، اما طرف‌های مقابل می‌گفتند، آژانس باید در این زمینه نظر نهایی را اعلام کند.
بنابراین اگر این موانع از طریق نزدیکی ایران و آژانس و اعلام رضایت گروسی رفع شود، زمینه برای آغاز مذاکرات فراهم می‌شود. می‌توان پیش‌بینی کرد دور جدید گفت‌وگوها پس از سفر گروسی به تهران آغاز شود. البته این موارد احتمالاتی است که در صورت اعلام رضایت آژانس رخ می‌دهد.
بدون تردید آغاز این روند باعث فروکش کردن انتظارات تورمی در ایران می‌شود و زمینه را برای ثبات بیشتر اقتصادی فراهم می‌سازد. ایران این روزها بیشتر از هر عامل دیگری به بهبود در مناسبات ارتباطی با آژانس و 1+4 نیاز دارد تا بتواند چالش‌های اقتصادی خود را کاهش دهد. هرگونه شکست در مذاکرات گروسی در تهران، باعث افزایش موانع در توافق بر سر مسائل هسته‌ای می‌شود. در صورت ایجاد یک چنین فضایی می‌توان پیش‌بینی کرد که نوسانات اقتصادی افزایش یابد و مشکلات معیشتی مردم بیشتر شود. به هر حال ایران برای حل مشکلات اقتصادی‌اش به بازگشت به بازار نفت و توسعه مناسبات ارتباطی با سایر کشورها نیاز دارد. مسیر دستیابی به این شرایط هم از احیای برجام و دستیابی به توافق می‌گذرد.
