پیچیدگی‌های یک مسمومیت سریالی
تقریبا سه ماه از مسمومیت سریالی دختران دانش‌آموز در استان قم می‌گذرد، در تمام این مدت مسوولان مربوطه سعی داشته‌اند که‌این مساله را کاملا عادی جلوه دهند، تا جایی که بخشی از ماجرا را به توهم و فوبیا دانش‌آموزان نسبت دادند، اما دامنه این مسمومیت‌ها حالا به شهرهای دیگر هم کشیده شده است، هفته گذشته 52 دانش‌آموز در شهر بروجرد بر اثر مسمومیت راهی بیمارستان شدند.
البته درباره این دانش‌آموزان اعلام شد که مسمومیت با گاز منواکسید کربن بوده است. اما مساله اینجاست که وقتی چنین اتفاقی در چنین سطحی از جامعه رخ می‌دهد، آیا واقعا نباید با اعلام شرایط اضطراری کاری کرد که هر چه زودتر عامل یا عوامل این مساله شناسایی شده و اطلاعات لازم درباره این موضوع به اولیای دانش‌آموزان داده شود. این در حالی است که قبل از بروجرد در یکی از مدارس تهران هم اتفاقی مشابه رخ داد و در یکی از مدارس منطقه 11 تعدادی دانش‌آموز با علایم مسمومیت راهی بیمارستان شدند. در تمامی این موارد مسوولان بر این مساله اصرار دارند که این مسمومیت‌ها بسیار سطحی و گذرا است ولی برخی از والدین دانش‌آموزان اعلام کرده‌اند که فرزندانشان بعد از ترخیص از بیمارستان با گذشت چند روز دوباره از خود علائمی بروز می‌دهند که مانند علائم روزهای اول است و باز هم راهی بیمارستان می‌شوند. در واقع بر خلاف آن چیزی که مسوولان سعی دارند به اطلاع عموم برسانند، مساله چندان هم بی‌اهمیت نیست و می‌تواند تاثیرات بلندمدتی در سلامتی این بچه‌ها داشته باشد.
وزارت اطلاعات وارد ماجرا شد
به هر حال بعد از گذشت سه ماه از این ماجرا و افزایش دامنه آن به شهرهای دیگر باعث شده تا مسوولان پیگیرانه‌تر این موضوع را مورد بررسی قرار دهند، حالا دیگر وزارت اطلاعات هم به ماجرا ورود کرده است. بیش از 30 خانواده این دانش‌آموزان شکایت‌نامه را تنظیم کرده و پیگیر ماجرا هستند، آنها می‌خواهند دلایل بروز این اتفاق هر چه زودتر مشخص شود. به گفته علی بهادری جهرمی ماموریتی به وزارت اطلاعات در این زمینه داده شد، وزیر اطلاعات نیز گزارشی از بررسی‌های اولیه در این زمینه ارایه کرد که البته شامل فرضیه‌های مختلفی بود که در حوزه‌های پزشکی وجود داشت و برای بررسی آن به ویژه بر ظرفیت پزشکی خود استان قم و همکاری آنان تکیه داشت.
احتمال عمدی بودن مسمومیت‌ها
از سوی دیگر دادستان کل کشور نیز از احتمال عمدی‌بودن این ماجرا خبر داد. محمدجعفر منتظری در نامه‌ای به دادستان عمومی و انقلاب قم نوشت که «اخبار واصله از یک جریان نگران‌کننده نوعی مسمومیت در بعضی از مراکز آموزشی قم نشان از احتمال اقدامات مجرمانه عمدی دارد که قابل توجه و پیگیری دقیق است». بهرام عین‌اللهی نیز از سوی هیات وزیران ماموریت یافت تا با سفر به قم ابعاد مسمومیت سریالی دانش‌آموزان این استان را بررسی کند. او در این باره گفته است: «نمونه‌های زیادی از بیماران گرفته شد و به مراکز پیشرفته ما در انستیتو پاستور و… ارسال شد و خوشبختانه هیچ نوع میکروب و ویروسی در رابطه با ایجاد مسمومیت شناخته نشد. به‌طور کلی جمع‌بندی ما این است که این مسمومیت بسیار خفیف است و هیچگونه عارضه‌ای از شروع مسمومیت‌ها تا به امروز برای افراد ایجاد نکرده و هیچ گونه نگرانی در این رابطه وجود ندارد.»
باید تیم تحقیقاتی در این زمینه تشکیل شود
ماجرا به حدی بالا گرفته است که حالا نماینده مردم قم در مجلس هم خواهان تشکیل تیمی متشکل از کمیسیون‌های بهداشت و درمان، آموزش و تحقیقات و امور داخلی مجلس شد تا در خصوص موضوع مسمومیت‌های دانش‌آموزان قمی تحقیق کند. البته در حال حاضر دیگر مساله فقط دانش‌آموزان قمی نیستند و از آنجایی که این اتفاق در چند شهر دیگر هم رخ داده است موضوع باید به صورت ملی مورد پیگیری و بررسی قرار گیرد.
در حالی که با ورود وزارت بهداشت و وزارت اطلاعات و تشکیل کمیته ویژه مسمومیت‌های سریالی در استان قم در حال پیگیری است و هنوز نتیجه قطعی در این زمینه از سوی مسوولان ذیربط اعلام نشده است، در روز سوم اسفندماه رییس مرکز اورژانس پیش بیمارستانی لرستان از مسمومیت تعدادی دانش‌آموز دختر در شهرستان بروجرد خبر داد و اعلام کرد: در حادثه روز گذشته (دوم اسفندماه) ۱۵ دانش‌آموز دبیرستان دخترانه احمدیه بروجرد با نشت گاز منواکسید کربن دچار مسمومیت شده و توسط اورژانس به بیمارستان آیت‌الله بروجردی منتقل می‌شوند و شش دانش‌آموز دیگر نیز با وسیله نقلیه شخصی به بیمارستان انتقال پیدا می‌کنند. همچنین این مسوول مجددا در روز سوم اسفند از مسمومیت ۵۲ دانش‌آموز دیگر در همین مدرسه خبر داد و اعلام کرده مسمومیت این دانش‌آموزان با منواکسیدکربن گزارش شده و علت آن در دست بررسی است.
البته شب گذشته پدرام پاک آیین سخنگوی وزارت بهداشت اعلام کرد مسمومیت دانش‌آموزان لرستانی در ارتباط با مسمومیت دختران در قم نیست. همایون سامه یح نجف‌آبادی در پاسخ به این سوال که با توجه به مسمومیت‌های پی در پی که در مدارس دخترانه شهر قم اتفاق افتاده است آیا کمیسیون بهداشت مجلس در خصوص بررسی دقیقتر و سریعتر این موضوع ورود خواهد کرد و از وزارت بهداشت مطالبه می‌کند؟ به ایلنا گفت: وزارت بهداشت و وزارت اطلاعات در این زمینه وارد شده‌اند. اما آن چیزی که توقع همه ما است این است که هر چه سریعتر باید علت این مساله مشخص شود.
بررسی این موضوع نباید طولانی شود
این عضو کمیسیون بهداشت مجلس با بیان اینکه کمیسیون هنوز به این موضوع ورود نکرده است، تصریح کرد: بررسی این موضوع نباید طولانی شود. در واقع امیدواریم هر چه سریعتر موضوع مشخص شود و ما امیدواریم که موضوع امنیتی نباشد. ما مطمئن هستیم که مسوولان در ارگان مربوطه در حال بررسی این موضوع هستند و این موضوع را پیگیری می‌کنند و امیدواریم هر چه سریعتر علت این موضوع مشخص شود. او خاطرنشان کرد: من در محیط نبوده‌ام اما به طبع از روی تشابهاتی که بین مدارس وجود دارد می‌توان با تحقیقات کامل به نتیجه رسید. مساله مسمومیت دانش‌آموزان در مدارس قم باعث نگرانی همه است، چرا که این دانش‌آموزان مجبور به انتقال به بیمارستان شده‌اند. همایون سامه یح تاکید کرد: باید این موضوع مشخص شود که چرا این اتفاق در مدارس می‌افتد و چرا اکثر این دانش‌آموزان دختر هستند و چرا در محیط‌های دیگر که مردم تجمع دارند این اتفاق نمی‌افتد و اینها سوالاتی است که باید پاسخ مناسبی از سوی مسوولان به آن داده شود.
این موضوع نمی‌تواند تصادفی باشد
بهرام قاضی مراد، جراح عمومی درباره این موضوع به تعادل می‌گوید: متاسفانه همان روزهای اول که این اتفاق رخ داد مسوولان موضع را جدی نگرفتند و فکر می‌کردند مساله مهمی نیست، اما طی سه ماه گذشته این اتفاق بارها و بارها رخ داده و حالا دامنه آن به شهرهای دیگر هم رسیده. فعلا از نظر پزشکی نمی‌توان در این مورد نظری کارشناسی داد، چرا که باید منتظر باشیم تا نتیجه آزمایشات به دستمان برسد، اما مساله اینجاست که بروز چنین اتفاقاتی در این حد گسترده نمی‌تواند تصادفی باشد. او می‌افزاید: اینکه بچه‌ها می‌گویند ابتدا بوی بدی استشمام می‌کنند و سپس عوارض مسمومیت به سراغشان می‌آید، نشان می‌دهد این مساله به مسمومیت با گاز ارتباط دارد، اما قطعا گاز شناخته شده‌ای مثل متان یا منواکسید کربن و... نیست، چرا که هم بوی آن بوی عادی نیست و هم اینکه عوارضی که نشان می‌دهد، نمی‌تواند به هیچ کدام از این گازها ارتباطی داشته باشد. سرگیجه و سر شدن دست و پا و تا آنجا که برخی خانواده‌ها عنوان کرده‌اند، بازگشت علایم بعد از چند روز هر کدام به تنهایی باید مورد بررسی قرار بگیرد. این پزشک در بخش دیگری از سخنانش می‌گوید: وزیر بهداشت اعلام کرده که تحقیقات اولیه نشان می‌دهد، این مسمومیت‌ها میکروبی نیست، اما باید تحقیقات گسترده‌ای در این زمینه صورت گیرد، در واقع اول از همه ما باید عامل مسمومیت را شناسایی کنیم، یعنی بفهمیم از چه ماده‌ای به چه صورت در این زمینه استفاده شده است. بعد از آن می‌توانیم در این زمینه نظر قطعی بدهیم.
با اما و اگر نمی‌توانیم اولیا را آرام کنیم
قاضی مراد در مورد اظهارنظرهای برخی مسوولان در مورد اینکه بیشترین این مسمومیت‌ها شایعه است اظهار می‌دارد: حتی اگر این مسمومیت‌ها در این طیف گسترده رخ نداده بود و به چند دانش‌آموز ختم می‌شد، ما موظف بودیم دلایل آن را شناسایی و به اولیا آنها گزارش بدهیم، با اما و اگر نمی‌توانیم اولیا را آرام کنیم. بالاخره آنها نگران سلامت فرزندانشان هستند و باید پزشکان متخصص در این رابطه نهایت تلاش خود را به کار بگیرند تا بتوانند پاسخی قانع‌کننده برای این موضوع پیدا کنند، ضمن اینکه متاسفانه این اتفاق در دیگر شهرها هم رخ داده و ممکن است خیلی زود به شهرها و استان‌های دیگر هم سرایت کند. او در پاسخ به این سوال که آیا این مساله می‌تواند به عوامل انسانی ربط داشته باشد می‌گوید: الان نمی‌توان در این زمینه نظر قطعی داد، اما از شواهد و قرائن چنین بر می‌آید که این اتفاق نمی‌تواند بدون دست داشتن عوامل انسانی روی داده باشد و به همین دلیل باید به صورت خیلی ویژه به آن رسیدگی شود.
