تهران تاب بی‌آبی ندارد
دو ماه از زمستان گذشت، دمای هوا رو به افزایش است و کم‌کم روزهای بهاری در راهند. هرچند که بارش‌های هفته اخیر کوه‌های تهران را سفیدپوش کرده، اما مسوولان تامین آب می‌گویند هنوز آوردی به شکل روان‌آب برای تهران نداشته است. به گزارش ایسنا، بر اساس آخرین آمار اعلام شده، میزان ذخایر سدهای پنج‌گانه تامین‌کننده آب استان تهران ۲۲۶ میلیون مترمکعب بوده که این رقم در زمان مشابه سال گذشته بیش از ۳۱۰ میلیون مترمکعب بوده است. حجم آب سدهای استان تهران ۲۵ درصد نسبت به روز مشابه سال گذشته کاهش نشان می‌دهد.
درست چند هفته پیش از انتشار این آمار، آمار دیگری نیز از سوی استانداری تهران منتشر شد مبنی بر اینکه جمعیت تهران به ۱۹ میلیون نفر رسیده است.
علیرضا فخاری، استاندار تهران هفته پیش اعلام کرد: برخورداری‌های تهران زمینه مهاجرت را فراهم می‌کند و امروز با احتساب اتباع خارجی حدود ۱۸.۵ تا ۱۹ میلیون جمعیت در تهران داریم و سالی حدود ۵ درصد به جمعیت استان اضافه می‌شود که این امر قابل توجه و تأمل است.
افزایش ۵ درصدی سالانه جمعیت تهران در حالی است که استان تهران، پس از استان سیستان و بلوچستان، فقیرترین استان به لحاظ برخورداری از منابع آبی بوده و حدود ۱۸ درصد جمعیت کشور را خود جای داده است.
تهران برخلاف سایر پایتخت‌های بزرگ جهان هیچ رود پرآبی در حاشیه خود ندارد و سیستم تامین آب این کلان‌شهر صرفا وابسته به بارش برف و باران است. از سوی دیگر برخلاف شبکه برق که امکان انتقال منطقه‌ای آن وجود دارد، یکی از دشواری‌های تامین آب، نبود امکان انتقال آب از حوضه‌های آبریز داخلی و از یک استان به سایر استان‌ها است.
اتابک جعفری مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور نیز چندی پیش به حساسیت، گستردگی و جمعیت بالای استان تهران اذعان کرد و گفت: مشکلی که امروز با آن دست به گریبانیم، فقدان پروژه‌های جایگزین و پدافندی تامین آب در استان تهران است.
او صراحتا تاکید کرد که با راهکارهای کوتاه‌مدت مشکل تامین آب تهران برطرف نخواهد شد و این کلان‌شهر نیازمند پروژه‌های اضطراری جایگزین است. این درحالی است که چندی پیش رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران آب را دومین چالش پیش روی این استان بعد از مهاجرت دانست. از سوی دیگر سهم استان تهران در نهضت ملی مسکن ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار واحد است که مشخص نیست آیا برای تامین آب شرب این میزان بارگذاری جمعیت در دومین استان فقیر کشور به لحاظ منابع آبی، برنامه‌ریزی شده است یا نه.
تراکم بالای جمعیتی در تهران موجب شده است تا مصرف آب شرب در تهران تا این اندازه بالا و نسبت به منابع آبی این استان ناهمخوان باشد.
تهران سومین سال خشک‌سالی پیاپی را تجربه می‌کند و بارش‌های آنکه عمدتا به شکل برف بوده است هنوز تبدیل به رواناب نشده و نتوانسته سدهای تشنه این شهر را سیراب کند. آمارهای رسمی نیز گواه این ادعاست، بر اساس آخرین آمار وزارت نیرو، میزان بارش‌های استان تهران نسبت از ابتدای سال آبی حدود ۱۰۱ میلی‌متر بارش در تهران ثبت شده در حالی که بارش‌ها در بلندمدت حدود ۱۳۷ میلی‌متر بوده است.
پاییز خشک امسال و نبود باران و رواناب در این فصل، منابع آبی تهران را دچار تنگدستی کرد و بارش‌های زمستانی نیز که عمدتا به شکل برف بوده، تا زمان کاهش دما در ارتفاعات و آب شدن برف‌ها، کمک چندانی به تامین آب این روزهای تهران نخواهد کرد. این در حالی است که وضعیت مصرف آب در پایتخت هیچ تناسبی با مقدار بارندگی‌ها و میزان ذخایر ندارد، آنگونه که آبفای استان تهران اعلام کرده است، بیش از ۶۰ درصد مشترکان تهرانی پرمصرف و بدمصرف هستند و این موضوع در کنار سایر موارد مطرح شده، شرایط استان تهران را بغرنج کرده است. چندی پیش علی‌اکبر ملکوتی، مدیر بهره‌برداری از تاسیسات آبی آبفای استان تهران گفت: هرچند وارد ماه پایانی زمستان و سال شده‌ایم. اما مصرف آب در تهران با روزهای گرم سال برابری می‌کند، این مساله‌ای است که بسیاری از کارشناسان را نگران کرده است. به گونه‌ای که در چند روز اخیر مصرف لحظه‌ای آب در تهران حدود ۵۰ مترمکعب بر ثانیه بوده است.
اما این عدد با میزان مصرف آب در گرمترین روز تابستان برابری می‌کند. از سوی دیگر، شرایط آبی تهران متفاوت با سایر استان‌هاست. در بیشتر استان‌های کشور سهم شرب از آب مصرفی کشور بین ۷ تا ۱۰ درصد است، اما در تهران ۴۵ الی ۵۰ درصدی مصرف آب مربوط به حوزه شرب و بهداشت است. به عبارت دیگر تقریبا معادل مصرف آب در حوزه کشاورزی در بخش شرب هم آب مصرف می‌کنیم و این نکته‌ای است که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و شهری را که به دور از رودخانه بنا نهاده شده است را به یکی از پرریسک‌ترین پایتخت‌ها در زمینه منابع آبی تبدیل کرده است. واکاوی آمارهای بیان شده، پرده از حقایق تلخی بر می‌دارد که نیازمند تامل است.
جمعیت تهران رو به افزایش و منابع آب آن محدود بوده، خشک‌سالی دو سال اخیر این کلان‌شهر، مسوولان را در برداشت از آبهای زیرزمینی برای تامین آب پایتخت ناگزیر کرده و فرونشست با دشت‌های آن عجین شده است و با ادامه این روند دیر یا زود از رانش زمین گریزی نیست!
بهبود وضعیت موجود نیازمند برنامه‌ریزی جامع و اجرای اقدامات کوتاه‌مدت تا بلندمدت است. تاکنون اقدامات کوتاه‌مدت زیادی برای تامین و افزایش منابع آب شهر تهران انجام شده اما کافی نبوده و این موضوعی است که نیازمند سیاست‌گذاری کلان و اجرای پروژه‌های کلان برای این کلان‌شهر حساس و پرمخاطره است.
