کوچ سرمایه‌ها به بافت فرسوده

برنامه‌های نوسازی سالیانه ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در بافتهای فرسوده طی سالهای گذشته به دلیل نبود برنامه‌ای جامع و هدفمند در این عرصه شاید به ۱۰ درصد از اهداف تعیین شده هم نرسیده است. لذا سر و سامان دادن به وضعیت موجود نیاز به برنامه و اقدام جهادی دارد. هدف، ایجاد محیطی امن، سالم و دارای امکانات رفاهی برای تمامی شهروندان ایرانی است. دولت سیزدهم قصد دارد سالیانه ۱۵۰ هزار واحد مسکونی را نوسازی کند.

به گزارش ایسنا، به دلیل وجود حجم بالای بناهای ناپایدار در کشور در رابطه با مقاوم‌سازی و نوسازی محلات فرسوده، چاره‌ای جز سرعت بخشی به امر بازآفرینی شهری نداریم. محمد آیینی ـ معاون وزیر راه و شهرسازی می‌گوید دولت قصد دارد در این زمینه کار ۱۰ برابری در مقایسه با دوره‌های قبل انجام دهد.

دولت سیزدهم در شرایطی روی کار آمد که عمده شهرهای کشور درگیر سه معضل گسترش بافتهای فرسوده، حاشیه‌نشینی و سکونتگاه‌های غیررسمی بودند که به بدمسکنی دست کم ۲۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در ایران منجر شده است. زلزله‌های ۶ ریشتر و حتی کمتر در هریک از مناطق ناکارآمد می‌تواند زندگی ساکنان را به مخاطره بیندازد.

بر اساس آخرین آماری که مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران ارایه کرده است در حال حاضر ۲ میلیون و ۶۸۰ هزار بنای ناپایدار، ۱۶۶ هزار هکتار محدوده هدف بازآفرینی شامل ۷۴ هزار هکتار بافت فرسوده میانی، ۳۲ هزار هکتار بافت فرسوده تاریخی و نزدیک ۶۰ هزار هکتار بافت حاشیه‌ای یا سکونتگاه غیررسمی در کشور وجود دارد.

آبان ماه سال بسته سیاست‌ها و ضوابط تشویقی کالبدی متضمن نوسازی محله‌ای در بافتهای فرسوده به تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی رسید و ۲۳ بهمن ماه بسته ۱۹ بندی از سوی مهرداد بذرپاش ـ وزیر راه و شهرسازی به استانها ابلاغ شد.

تسهیل در تامین پارکینگ، تسهیل شرایط توده و نما، اعطای یک یا دو طبقه تشویقی و ایجاد کاربری انتفاعی در طبقه همکف به منظور حمایت از کسب و کارهای خانگی با تامین شرایطی از جمله این مشوق‌ها است که جذابیت سرمایه‌گذاری در بافت‌ها را بالا می‌برد. طبق این مشوق امکان نوسازی خانه‌های کمتر از ۵۰ متر مربع به شرط رعایت ضوابط شهرسازی و معماری وجود دارد.

شهرداری‌ها موظفند به تخفیف ۵۰ درصدی و مجاز به تخفیف ۱۰۰ درصد عوارض صدور  پروانه ساختمانی در بافتهای فرسوده هستند که بررسیها نشان می‌دهد در این زمینه همکاری خوبی بین دولت و شهرداری‌ها ایجاد شده است. مجلس نیز در روزهای اخیر با افزایش ۲ درصدی هزینه صدور پروانه ساختمانی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ مخالفت کرد.

مهرداد بذرپاش ـ وزیر راه و شهرسازی اخیرا در نمایشگاه دستاوردهای طرح توانمندسازی ۲۰۲۰ محله کم‌برخوردار بیان کرده است: بسته ۱۹بندی تشویقی نوسازی بافت‌های فرسوده امکان مناسبی را برای مردم و ساکنان بافت ها و سازندگان ایجاد کرده است.

وجود زیرساخت‌های مناسب در بافت‌های فرسوده یک مزیت جدی رقابتی برای این مناطق در مقایسه سایر سیاستهای توسعه شهرها محسوب می‌شود. بر اساس رویکردهای کلان، نوسازی بافت‌های فرسوده باید توسط بخش خصوصی انجام شود و دولت و شهرداری‌ها موظفند نقش حمایتی داشته باشند تا با سرمایه بخش خصوصی که از بهره‌وری بیشتر و هزینه‌های بالاسری کمتری برخوردار است، مقدار بیشتری از بافت‌های فرسوده نوسازی شود.

آمارها در این بخش نیز امیدوارکننده است.  بنا به گفته آیینی، پس از اجرای بسته تشویقی در دو کلانشهر تهران و تبریز، میزان دریافت پروانه ساختمانی در بافتهای فرسوده چهار برابر شده است.

یکی از دلایلی که می‌تواند جذابیت سرمایه‌گذاری در بافت‌های فرسوده را افزایش دهد تناسب بین قدرت خرید متقاضیان با قیمت مسکن در این مناطق است. با توجه به نوسانات شدید قیمت مسکن در مناطق برخوردار شهرها، بافتهای ناکارآمد می‌تواند منطقه هدف سازندگان باشد. به اذعان انبوه‌سازان در یک سال اخیر تمایل برای ساخت و ساز در محله‌های هدف بازآفرینی شهری افزایش یافته است.