مجلس هم برای ارز برنامه ویژه می‌نویسد
اگر جلسه روز سه‌شنبه مجلس با اختلاف نظرهایی که میان رییس مجلس و رییس سازمان برنامه و بودجه با حواشی زیادی مواجه شد، جلسه روز گذشته آرامشی نسبی را تجربه کرد و اگر روز قبل، قالیباف مجبور به پاسخ صحبت‌هایی میرکاظمی شده بود، در جلسه چهارشنبه بار دیگر تاکید کرد که مجلس با دولت همراه باقی خواهد ماند.
نگاهی به عملکرد هفته‌های گذشته مجلس نیز به خوبی نشان می‌دهد که با وجود برخی اختلاف نظرها نمایندگان تمام تلاش خود را کرده‌اند که با دولت همراه بمانند و حتی از خواسته قانونی خود برای تحویل برنامه هفتم توسعه نیز عقب‌نشینی کردند تا نمایندگان بخش مهمی از تمرکز خود را بر بررسی بودجه قرار دهند. با این وجود مغایرت یا ناترازی به وجود آمده در بودجه پس از مصوبات مجلس سرانجام باعث شد تا میان دو قوه یک اختلاف نظر جدید به وجود بیاید. در چنین بستری اما قالیباف بار دیگر تاکید کرد که مجلس بنا نیست سقف بودجه را افزایش دهد.
رییس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به تذکری با تاکید بر اینکه سقف بودجه را نباید افزایش دهیم و این موضوعی روشن و قطعی است، گفت: دولت مکلف است در هر مقطعی اصلاحیه یا متمم بودجه به مجلس ارایه دهد؛ اصلاحیه بودجه برای کسری بودجه و متمم بودجه برای افزایش درآمد است.
مجتبی رضاخواه در جلسه نوبت دوم (چهارشنبه) مجلس و در جریان رسیدگی به گزارش کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۲ در تذکری اظهار کرد: با توجه به نوسانات نرخ ارز، از زمانی که دولت لایحه را ارایه کرده تا امروز نرخ ارز تغییر کرده اما هنوز در این باره در مجلس تصمیم‌گیری نشده است. با توجه به تغییراتی که در بودجه انجام شده، درآمدهای دولت نیز تغییر کرده است. با توجه به اینکه دولت نرخ ارز را ۲۳ هزار تومان تعیین کرده و الان بر اساس مصوبه مجلس ارز بازار دو درصد زیر نرخ متوسط فروخته شود، تفاوت ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی در درآمدهای دولت ایجاد شده است.
این نماینده مجلس گفت: از طرفی دیگر در جلسه‌ای غیرعلنی برای تصمیم‌گیری درباره کاهش نرخ ارز و تدابیر دولت در این زمینه صحبت کردیم. مردم انتظار دارند که کاهش قیمت ارز را ببینند؛ از طرفی افزایش نرخ ارز باعث افزایش درآمدهای دولت می‌شود و این شائبه وجود دارد که دولت خودش علاقه‌مند به افزایش قیمت ارز است. رضاخواه تاکید کرد: ما می‌گوییم دشمن در حال طراحی افزایش قیمت ارز است، چرا هزینه آن را مردم باید بدهند؟ اگر افزایش قیمت ارز باعث افزایش درآمد دولت می‌شود، چرا مردم باید هزینه آن را بدهند؛ اگر قرار است افزایش نرخ ارز باعث افزایش هزینه معیشت مردم شود، درخواست دارم تا در قسمت هزینه‌ای بودجه برای تامین کالاهای اساسی تصمیم‌گیری شود تا این شائبه به وجود نیاید که دولت به دنبال افزایش نرخ ارز است.
محمدباقر قالیباف رییس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به تذکر مجتبی رضاخواه با تاکید بر اینکه سقف بودجه را نباید افزایش دهیم و این موضوعی روشن و قطعی است، گفت: در قانون بودجه، اصلاحات بودجه پیش بینی شده است؛ پس از تصویب بودجه اگر برای دولت درآمدی بیش از درآمد در قانون بود، دولت مکلف است در هر مقطعی اصلاحیه یا متمم بودجه به مجلس ارایه دهد؛ اصلاحیه بودجه برای کسری بودجه و متمم بودجه برای افزایش درآمد است. فعلاً هر آنچه تصویب می‌کنیم در سقف لایحه بودجه فعلی است. مجلس روز گذشته نیز بخش‌های دیگر از بودجه را نهایی کرد تا امیدها برای نهایی شدن بررسی لایحه و تبدیل آن به قانون پیش از پایان سال افزایش پیدا کند. در صورتی که نمایندگان تا پایان سال، مصوبات خود را نهایی کنند، پیش‌بینی می‌شود که کار به شورای نگهبان ارجاع شود و در صورتی که شورا نیز آن را تایید کند، دولت از ابتدای سال آینده امکان اجرای بودجه را خواهد داشت. در کنار بودجه اما آنچه در روزهای گذشته بخش مهمی از تمرکز اقتصاد ایران را به خود اختصاص داده، بازار ارز و وضعیت افزایش قیمت‌ها در این بازار است. هرچند در بازار روز چهارشنبه قیمت ارز و طلا کاهشی شد اما همچنان روند افزایشی ثبت شده در هفته‌های گذشته چالشی جدی شده و حالا نمایندگان مجلس نیز از ورود رسمی به این حوزه سخن می‌گویند. دولت پیش از این بسته‌های خود را با محوریت بانک مرکزی اجرایی کرده و در روزهای گذشته بحث بسته نویسی از سوی بخش خصوصی نیز در دستور کار قرار گرفته است. حالا باید منتظر ماند تا در هفته آینده مجلس نیز بسته خود را ارایه کند.
محمدرضا پورابراهیمی در نشستی خبری با اشاره به بسته پیشنهادی مجلس شورای اسلامی برای مدیریت بازار ارز اظهار کرد: وظیفه مجلس و کمیسیون‌های تخصصی نظارت بر عملکرد دولت است گزارش کمیسیون اقتصادی درباره سیاست‌های ارزی کشور در روزهای پایانی کاری رییس کل سابق بانک مرکزی قرائت شد. در این بسته پیشنهادی که در اوایل دی‌ماه درباره سیاست‌های ارزی بود به موضوع علل کاهش ارزش پولی اشاره شد و اینکه برای جلوگیری از آن باید چه اقداماتی صورت گیرد.
وی توضیح داد: تورم بالاتر باعث قدرت خرید کمتر می‌شود، لذا تورم عامل اصلی کاهش ارزش پول ملی است و ناترازی بودجه و بانک‌ها نیز عامل اصلی تورم در کشور محسوب می‌شود. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: مبنای ما در تدوین سیاست‌های ارزی قانون بوده است، امسال در قانون بودجه دولت مکلف شد که تعهدات ارزی را با نرخ شناور پیگیری کند البته که این موضوع در سند دولت مردمی هم آمده بود که سیاست عدم تعیین نرخ ارز سابق و حرکت بر مبنای نرخ ارز شناور در دستور کار باشد؛ ما در مجلس شورای اسلامی و کمیسیون اقتصادی هم براین موضوع معتقدیم.
وی با تاکید بر اینکه باید از چند نرخی بودن ارز پرهیز کرد ادامه داد: دولت باید مدیریت نرخ ارز را برعهده بگیرد و بتواند در حوزه بازار به گونه‌ای عمل کرده که مدیریت بازار ارز را داشته باشد. یکی از ابزار کنترل ارز کنترل ریال است که این موضوع هم در بسته پیشنهادی ما آمده است. پورابراهیمی تعیین نرخ ارز ثابت ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی را تکرار تجربه نرخ ارز ترجیحی در دولت قبل دانست و گفت که این موضوع کارشناسی نیست و ما مجلس شورای اسلامی هم مشورت نشده است.
وی راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و طلا از سوی دولت را اقدام رو به جلویی توصیف کرد و گفت: براساس شرایط جدید و تصمیمات اخیر بانک مرکزی و نشست‌ها با رییس‌جمهور در چند روز اخیر و معاون اول و رییس بانک مرکزی قرار است بسته قبلی ما که در چهار دی‌ماه در صحن علنی قرائت شد منطبق با سیاست‌های پیشنهادی تکمیلی به مردم ارایه شود.
این بسته را به اطلاع مردم خواهیم رساند. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه بازار ارز در کشور قابلیت کنترل شدن دارد، ادامه داد: بازار ارز فعلی با هیچ مولفه اقتصادی همخوانی ندارد و خارج از رویکرد تخصصی و حرفه‌ای است. لذا باید برای مدیریت بازار به دو مولفه نگاه علمی و حرفه‌ای و تجربی توجه کرد یعنی از تجربیات سنوات قبلی که باعث شوک بازار ارزی شد استفاده کرد چون نمی‌توان بی‌اعتنا به تجارب بود.
پورابراهیمی ادامه داد: براین اساس هفته آینده پس از تکمیل نشست‌ها و توافقات با دولت بسته پیشنهادی مجلس شورای اسلامی درباره کنترل بازار ارز به دولت ارایه می‌شود معتقدیم نباید بازار ارز دچار آشفتگی و نابه‌سامان شود می‌توانیم با همکاری مجلس و دولت و مبتنی بر نگاه علمی و تخصصی و تجربی در سنوات گذشته ثباتی در حوزه مسائل ارزی ایجاد کنیم و وضعیت مناسبی در پایان سال داشت.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد که دولت برخی تصمیمات اتخاذ کرده و بر اجرای آن موثر است ما عوارض این تصمیمات را به دولت گوشزد کرده‌ایم و کارهای نظارتی‌مان را انجام می‌دهیم. وی در توضیح محورهای بسته ارزی پیشنهادی مجلس شورای اسلامی گفت: بسته پیشنهادی مجلس همان گزارش چهار دی‌ماه است که در صحن علنی قرائت شد منتهی تغییراتی در آن انجام شده چون در آن زمان مرکز مبادله یا نرخ ارز ثابت ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان وجود نداشت ما متناسب با شرایط گزارش را تکمیل کرده و به دولت می‌دهیم.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی همچنین یادآور شد: در جلسه‌ای که با رییس‌جمهور داشتیم انتقادات و اشکالات با نگاه علمی و تجربی ارایه شد رییس‌جمهور هم اعلام آمادگی کرد که گزارش مجلس شورای اسلامی درباره سیاست‌های ارزی در دولت بررسی شود البته بنده هم در ۱۹ آذرماه نامه‌ای به آقای رییس‌جمهور نوشته و شرایط سیاست‌های ارزی را تحلیل کردم پیشنهاداتی هم ارایه شد رییس‌جمهور نامه کمیسیون اقتصادی را از طریق معاون اول به کارگروه اقتصادی دولت ارجاع داد تا در آن بحث شود.
ما این کار نظارتی را انجام دادیم در جلسه اخیر با رییس‌جمهور این موارد را یادآور شدیم رییس‌جمهور هم اعلام کرد که در حوزه مسائل ارزی از نظرات تیم اقتصادی مجلس شورای اسلامی استفاده می‌کند. وی ادامه داد: البته اجرا با دولت و بانک مرکزی است و باید بانک مرکزی متولی کار باشد مجلس هم با دولت برای مدیریت بازار همکاری داشته و اختیارات لازم را از لحاظ قانونی داده است.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه دولت می‌تواند بازار ارز را مدیریت کند، گفت: این اتفاق به شرطی رخ می‌دهد که شاهد اصلاح سیاست‌هایی باشیم. پورابراهیمی درباره اینکه آیا مجلس شورای اسلامی به ایجاد مرکز مبادله ارز و طلا انتقاد دارد، گفت: اعتقاد ما این است که باید بانک مرکزی متولی بازار ارز باشد و طبیعتا مرکز مبادله یا بازار نیما اقدام مورد تایید ما است اما اینکه بانک مرکزی به اسم کشف قیمت بخواهد قیمت دستوری را اعلام کند باعث ایجاد التهاب در بازار غیررسمی می‌شود که باید از آن اجتناب کند.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در پایان درباره تشکیل کارگروه مشترک مجلس و دولت درباره کنترل بازار ارز اظهار کرد: کمیسیون اقتصادی به عنوان کمیسیون تخصصی در حوزه ارز تا حالا جلساتی با رییس‌جمهور در قالب شورای هماهنگی اقتصادی و معاون اول رییس‌جمهور داشته است و قرار است امروز هم جلسه‌ای با بانک مرکزی داشته باشیم؛ البته اگر قرار است کارگروهی تشکیل شود مکانیزم آن را باید هیات رییسه اعلام کند.
به این ترتیب در شرایطی که تنها چند روز تا پایان سال باقی مانده، مجلس و دولت همکاری خود برای کاهش نرخ ارز و نهایی شدن بودجه را ادامه می‌دهند و باید دید سرانجام این همراهی چه نتیجه‌ای برای اقتصاد ایران خواهد داشت.
