توپ ساخت مسکن در زمین دولت‌های پیشین
گروه راه و شهرسازی|
آن‌گونه که روح‌الله اکبری، دستیار ویژه وزیر راه و شهرسازی در مسکن خبر داده است، ایران پیشنهاد یک شرکت چینی برای ساخت مسکن ویلایی را رد کرده است. به گفته اکبری، ایران در ساخت مسکن نیازی به ورود خدمات مهندسی ندارد و در مذاکرات با خارجی‌ها صرفا بحث تامین مالی را دنبال می‌کند و در همین زمینه با کشورهای آفریقایی نیز مذاکراتی صورت گرفته است.
اکبری در جمع خبرنگاران در اعلام میزان پیشرفت واحدهای مسکونی طرح نهضت ملی، با طرح اینکه 200 هزار واحد مسکن مهر و 200 هزار واحد مسکن اقدام ملی از دولت‌های قبلی به دولت سیزدهم به ارث رسیده است، توپ را در زمین دولت‌های قبل انداخته و به نوعی در این باره سکوت کرد. با وجود این او درباره تامین زمین و تامین مالی این ابرپروژه دولتی نکاتی را اعلام کرد. به گفته او، تاکنون ٢٨ هزار و ۵٠٠ هکتار زمین برای پروژه نهضت ملی مسکن و تامین شده و دغدغه زمین برای اجرای این پروژه را نداریم که البته مباحث مربوط به کاربری باید انجام شود.
این همه در حالی است که داده‌های رسمی از رشد اقتصاد ایران طی شش ماهه نخست سال جاری حاکی از افت 1.6 درصدی صنعت ساختمان نسبت به دوره مشابه سال قبل است. به گزارش «تعادل»، این رشد منفی در شرایطی رقم خورده است که کلیت اقتصاد در نیمه نخست سال جاری با احتساب نفت رشد مثبت 3.3 درصد و بدون احتساب نفت رشد مثبت 3.4 درصد را ثبت کرده است. صنعت ساختمان در حالی در نیمه نخست سال جاری رشد منفی 1.6 درصدی را ثبت کرده است که این صنعت در نیمه نخست سال 1400 رشد مثبت 3.9 درصد را ثبت کرده بود.
در این میان، نکته قابل توجه در روند رشد صنعت ساختمان طی یک سال و نیم گذشته این است که از بهار 1400 به بعد، رکوردهای مربوط به این صنعت روندی کاملا نزولی را در پیش گرفته است. این در حالی است که مهم‌ترین وعده دولت جدید که از نیمه تابستان سال گذشته بر سر کار آمد، ساخت 4 میلیون مسکن در 4 سال بود و انتظار می‌رفت که صنعت ساختمان بیش از میزان ثبت شده در بهار سال گذشته رشد داشته باشد.
در همین چهارچوب، در سال جاری، دولت تلاش کرد تا ساخت وساز مسکن دولتی را با ترویج خودمالکی (زمین از مردم، تسهیلات از دولت) گسترش دهد تا بلکه بخشی از وعده 4 میلیون مسکن خود را محقق کند. اگر چه تاکنون آمار دقیق و مشخصی از ساخت واحدهای ویلایی خودمالکی نیز اعلام نشده است، اما کارشناسان نسبت به این شیوه نیز انتقاد دارند. به باور کارشناسان مسکن، این کار عملا تهدیدهای بسیاری به همراه دارد، زیرا مردم دانش ساخت مسکن و ساختمان را ندارند و مهم‌تر از آن فاقد توانایی مالی برای این کار هستند. از این رو، این شیوه نتیجه‌ای جز ساخت یک سری ساختمان‌های بی‌کیفیت و نا زیبا و نیمه کاره نخواهد بود.
دستیار ویژه وزیر راه و شهرسازی درباره رویکرد دولت در ساخت این دسته از واحدهای مسکونی دیروز گفت: سیاست وزارت راه و شهرسازی در اجرای نهضت ملی مسکن ساخت خانه‌های یک طبقه‌ای و ویلایی در شهرهای زیر ٢۵ هزار نفر است و در شهرهای بالای ٢۵ هزار نفر هم در صورت تامین زمین این سیاست به اجرا می‌رسد اما اگر در تامین زمین با محدودیت مواجه شویم ساخت در طبقات انجام خواهد شد. سازمان ملی زمین و مسکن آمادگی ارایه اراضی را دارد اما باید توجه داشت که شرایط جغرافیایی و توپوگرافی هر استانی متفاوت از استان دیگر است.
تامین مالی؛ کمتر از 10 درصد
اکبری درباره تامین مالی نهضت ملی مسکن و اعلام بانک مرکزی و وزارت اقتصاد مبنی بر اینکه سهم بانک‌ها در تامین مالی پروژه نهضت ملی مسکن قرار نیست در سقف ٣۶٠ هزار میلیارد تومان باشد، گفت: با توجه به تاکید رییس‌جمهوری و معاون اول به سرعت بخشی به تامین مالی این پروژه در سه ماه گذشته روند تامین مالی سرعت پیدا کرده؛ سال گذشته سهم بانک‌ها در تامین مالی در قالب تسهیلات ٣۶٠ هزار میلیارد تومان بود که کمتر از ۵ درصد آن محقق شد و امسال هم سهم بانک‌ها به ۴٨۵ همت رسید که امسال هم تا قبل از سه ماه گذشته کند بود و در مجموع تامین مالی از طریق شبکه بانکی کمتر از ١٠ درصد بوده است البته می‌دانیم که تامین مالی برای بانک‌ها هم دشوار است.
سکوت درباره پیشرفت انبوه‌سازی دولتی
وی درباره پیشرفت فیزیکی پروژه نهضت ملی مسکن اظهار کرد: باید توجه داشت که در ابتدای شروع به کار با ٢٠٠ هزار واحد مسکن مهر نیمه تمام و آماده نشده مواجه بودیم که برخی از این واحدها پیشرفت ١٠ درصدی و ٢٠ درصدی داشتند، در حالی که متقاضیان در همان سال‌های اول مسکن مهر حدود ۵٠ میلیون تومان پرداخته بودند و دولت اول روحانی هم هیچ مداخله‌ای در مسکن نداشت و پول‌های باقیمانده مسکن مهر را در پروژه‌های دیگری استفاده کرده بودند و ما با همان پول آورده متقاضیان در حال اجرای مسکن مهر باقیمانده هستیم و تامین مالی این پروژه‌ها برای دولت هم مشکل است. در دولت دوم روحانی هم آقای اسلامی اقداماتی برای ساخت ٢٠٠ هزار واحد مسکونی اقدام ملی برنامه‌ریزی کرد که ٢٠ تا ٣٠ درصد پیشرفت فیزیکی داشتند و مابقی آن در مرحله تامین زمین بودند.
مذاکره برای فاینانس
اکبری درباره مذاکرات با چینی‌ها در بحث تهاتر نفتی گفت: به‌طور قطع امکان استفاده از تهاتر نفت برای تمام پروژه‌های زیر بنایی وجود ندارد و ما موضوع فاینانس و یوزانس کوتاه‌مدت را برای بخش مسکن دنبال می‌کنیم و با چند کشور خارجی هم مذاکراتی داشتیم.
وی درباره اینکه به غیر از چین با کدام کشورها مذاکراتی انجام شده برای بخش مسکن اظهار کرد: تا به امروز از ظرفیت‌های خارجی استفاده نشده است و اما مذاکرات در حال انجام است. پیش از این یک شرکت چینی وارد ایران شد اما به دنبال ساخت واحدهای ویلایی بود اما از نظر ما این پیشنهاد و سازو کار مطلوب نبود و برای این اقدام می‌توانستیم از ظرفیت پیمانکاران داخلی استفاده و نیازی نبود از توان خارجی استفاده کنیم. اکبری تاکید کرد: در بحث ساخت مسکن هیچ نیازی به ورود خدمات مهندسی نداریم و بحث ما در مذاکرات با خارجی‌ها بحث تامین مالی را دنبال می‌کنیم و با کشورهای آفریقایی هم مذاکراتی داشتیم البته در بحث خدمات فنی مهندسی ایران به کشورهای آفریقایی کمک می‌کند.
مردم دانش و توان مالی خانه‌سازی ندارند
در این میان، خشایار باقرپور، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی شهر تهران با استقبال از ورود تکنولوژی صنعتی‌سازی ساختمان توسط چینی‌ها به ایران، ترویج ساخت و ساز توسط مردم عادی را رد کرد.
به باور باقرپور، وزارت راه که می‌خواست زمین را به خود مردم بدهد تا مردم خودشان خانه بسازند، این کار عملا تهدیدهای بسیاری به همراه داشت زیرا مردم دانش ساخت مسکن و ساختمان را ندارند و مهم‌تر از آن فاقد توانایی مالی برای این کار هستند.نتیجه‌اش این می‌شد که به سمت ساخت یک سری ساختمان‌های بی‌کیفیت و نا زیبا و نیمه کاره می‌رفتیم که در پس خود اختلافاتی داشت زیرا قرار نبود زمین را به یک نفر بدهند بلکه به چند متقاضی یک قطعه زمین داده می‌شد که می‌توانست اختلافات و درگیری‌ها و تبعات منفی بسیاری به دنبال داشته باشد.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی شهر تهران در گفت‌وگو با ایسنا افزود: به دنبال این مساله ما هم واکنش‌هایی نسبت به این مدل داشتیم تا اینکه بحث روز اول دولت سیزدهم که طرح مشارکت چینی‌ها در راستای سند توسعه همکاری ۲۵ ساله بود به میان آمد.
آن زمان و هم‌اکنون کم و کیف این کار خیلی روشن نشده که قرار است این کار به چه شکلی انجام شد و در حد یک کلیت قرار است که با چینی‌ها در ساخت و ساز مشارکت داشته باشیم ولی اینکه مابه ازای این مشارکت چه چیز است و قرار است با چه قیمتی داده شود یا اینکه زمین داده شود یا حق بهره‌برداری از یک سری پروژه‌ها داده شود، مشخص نیست.
استفاده از تجربه صنعتی‌سازی چین
باقرپور با اشاره به کیفیت ساخت مسکن اظهار کرد: قطعا چینی‌ها در حوزه تکنولوژی و صنعت ساختمان و صنعتی‌سازی جزو پیشروها هستند و این نقطه امید کار است به شرطی که بتوانیم این تکنولوژی‌ها را برای نیروهای متخصص داخلی نگه داریم و برای سال‌های بعد از این تجربه استفاده کنیم زیرا تولید مسکن برای سال‌های آینده ادامه خواهد داشت.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی شهر تهران احتمال فاینانس از چین را برای ساخت و ساز مسکن بعید دانست و گفت: سازندگان چینی به دنبال سود ساخت خواهند بود و صرفا بحث فاینانس و سود تسهیلات مطرح نیست.
