فروش نفت از انحصار خارج می‌شود
پیرامون اهمیت متنوع‌سازی مبادی فروش نفت خام در کشور یکی از اقدامات مهم در زمینه فروش نفت خام، تحول در روش‌های فروش است. این تحول در روش‌های فروش در زمینه تبدیل آن به فرآورده‌های نفتی تا تنوع مبادی فروش، از قبیل بازاریابی بخش خصوصی در فضای بین‌الملل را شامل می‌شود.
به گزارش خبرنگار «تعادل» تنوع بخشیدن به روش‌های فروش نفت و ایجاد بازارهای صادراتی بیشتر در شرایط فعلی تحریمی کشور یکی از ضرورت هااست. در همین زمینه قرار است گواهی سپرده کالایی فروش نفت در بورس عرضه شود که از نظر کارشناسان مزیت‌های زیادی خواهد داشت. مهم‌ترین نکته مثبت طرح مورد بحث این است که ورود بخش خصوصی و خرد به خرید و فروش این ماده به مردمی‌سازی هر چه بیشتر اقتصاد و شفافیت بیش از پیش خرید و فروش نفت منجر می‌شود. گواهی سپرده کالایی یک اوراق بهادار است که در بورس قابلیت پذیرش و معاملات دارد.
این اوراق گواهی از یک کالای معینی که در بورس پذیرش شده است، نشات می‌گیرد. شرکتی که متقاضی است اول انباری را نزد سازمان بورس مشخص و آن را پذیرش می‌کند. بعد که انبار پذیرفته شد، به ازای کالاهای موجود در انبار یک قبض انبار صادر می‌شود که این قبض توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی بنا بر واحدی که اعلام شده است، تبدیل به اوراق گواهی می‌شود و به صورت الکترونیک در حساب ناشر وثیقه می‌شود و قابلیت معامله پیدا می‌کند. وزارت نفت روش جدیدی برای فروش از طریق ایجاد اوراق گواهی سپرده کالایی نفت خام تعبیه کرده است کمک خواهد کرد با افزایش بازاریابان متبحر بخش خصوصی جهت توسعه بازار، از طریق متنوع‌سازی مبادی فروش اقدام کند. همچنین این روش نیز تفاوت جدی گواهی سپرده نفت با اوراق سلف نفتی دارد.
در گواهی سپرده، فروش نفت فعلی به قیمت حال حاضر انجام می‌شود و هدف آن متنوع‌سازی روش‌های فروش نفت است. در حالی که اوراق سلف نفتی پیش‌فروش و آینده فروشی نفت خام بود. این روش جدید به مانند روش پالایشگاه‌داری فراسرزمینی، یک اقدام هدفمند برای مقابله با تحریم‌های فروش نفت خام است؛ از اهداف مهم گواهی سپرده نفت خام می‌توان به تنوع‌بخشی به شیوه‌های فروش نفت و همچنین توسعه ابزارهای مالی فروش نفت خام در بورس انرژی اشاره کرد که تحول بسیار بزرگی در فروش نفت خام ایران ایجاد خواهد کرد. در ادامه نیز نظر یکی از کارشناسان این حوزه را در مورد اهمیت گواهی سپرده نفت خام و حذف انحصار فروش نفت و متنوع‌سازی مبادی فروش جویا شدیم.
ورود بخش خصوصی به خرید و فروش نفت
علی عصاری، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به اینکه گواهی سپرده کالایی برای فروش نفت بستری برای مشارکت اشخاص حقوقی و سبدهای سرمایه‌گذاری در خرید و فروش نفت است در گفت‌وگو با خبرنگار «تعادل» تصریح کرد: قطعاً فروش نفت در بستر بورس در قالب گواهی سپرده اتفاق مبارکی است و نتایج مثبتی برای کشور خواهد داشت. این روش در همه جای دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد و به تازگی تصمیم گرفته‌ایم در کشورمان آن را عملیاتی کنیم.
باید مراقبت کنیم که این روش به انحراف کشیده نشود که در این صورت مثبت خواهد بود. الان اشخاص حقوقی و سبدهای سرمایه‌گذاری می‌توانند به خرید گواهی سپرده کالایی بپردازند و با گذشت مدت زمانی احتمالاً بستر لازم برای ورود اشخاص حقیقی مهیا می‌شود. وی با اشاره به اینکه خرید و فروش نفت در بخش خرد می‌تواند مزیت‌هایی داشته باشدگفت: فروش این اوراق در بین مردم اتفاق بسیار خوبی است و نقدی را فعلاً نمی‌توان بر این موضوع وارد کرد. فعلاً کلیت امر خوب است و مشکلی نمی‌بینم، باید منتظر شویم و ببینیم در عمل این طرح چه طور اجرا می‌شود. امیدواریم به بهترین نحو اجرایی شود و کشور از مزیت‌های آن بهره مند
شود. وی در ادامه گفت: گواهی سپرده کالایی قطعاً کمک خواهد کرد که فروش نفت از حالت انحصار خارج شود و علاوه بر کارمندان بازرگانی وزارت نفت که به عنوان بازاریاب فروش نفت عمل می‌کردند، دارندگان اوراق نفتی نیز به مثابه بازاریاب فروش نفت فعالیت خواهند کرد. وی افزود: به‌طور کلی، هر جایی که بتوانیم امور را از حالت انحصار در بیاوریم، اتفاق مثبتی می‌افتد. انحصار فروش برای یک بخش خاص می‌تواند بستری برای سوءاستفاده به وجود بیاورد. ورود بخش خصوصی به خرید و فروش نفت اتفاق مبارکی است و نتایج خوبی برای‌مان خواهد داشت.
این کارشناس بازار سرمایه و بورس خاطرنشان کرد: قبلاً شاهد بوده‌ایم که قیمت‌گذاری‌های دستوری به بعضی سوءاستفاده‌ها منجر شده است. امیدواریم در طرح گواهی سپرده کالایی که در حال اجراست، ملاحظات لازم را در عمل مدنظر داشته باشیم و به خوبی همه‌چیز پیش برود. اما به هر حال فروش نفت در قالب این طرح مثبت ارزیابی می‌شود. در این روش، خرید و فروش نفت در معرض دید عموم قرار می‌گیرد و همه‌چیز شفاف است. بنابراین، هم خریداران سود می‌کنند و هم دولت می‌تواند بستری برای فروش نفت داشته باشد.
وی در ادامه گفت: در بازار سرمایه این طور معمول است که ابتدا کالایی را به فروش می‌رسانند و بعد آینده آن را به فروش می‌گذارند. مثلاً سهم خودرو قابل فروش است، اما اختیار فروش آن هم قابلیت فروش دارد. ما نمی‌توانیم از انتها به ابتدا حرکت کنیم. باید مراحل پله پله طی شود. وی بیان کرد: اول باید کالایی فروخته شود و بعد بتوانیم در مورد گزینه‌های آن مثل قابل معامله بودن یا نبودنش تصمیم‌گیری کنیم. به نظر می‌رسد در روش اوراق سلف نفتی که در گذشته وجود داشت، مراحل از انتها به ابتدا انجام می‌شد و شاید گواهی سپرده کالایی بتواند روش بهتری باشد.
