با رسیدن به روزهای پایانی سال دولت اعلام کرد که سود سهاماداران عدالت را واریز می‌کند و پس از ورود به فاز اجرایی این برنامه، حالا تعداد زیادی از سهامداران با این سوالات مواجه شده‌اند که آیا سود واریزی کاهش یافته؟ آیا میزان سهم آنها تغییر کرده؟ و در نهایت برای سوالات خود چگونه باید به دنبال جواب بگردند؟ دو روز قبل بود که دولت جزییاتی جدید از واریز سود سهام عدالت منتشر کرد. سود طبقات مختلف سهام عدالت در مرحله دوم سال ۱۴۰۱ بدین صورت است:
دارندگان سهام عدالت ۴۵۲ هزارتومانی = دریافت ۶۱۳ هزار تومان سود
دارندگان سهام عدالت ۴۹۲ هزارتومانی = دریافت ۶۶۷ هزار تومان سود
دارندگان سهام عدالت ۵۳۲ هزار تومانی = دریافت ۷۲۱ هزار تومان سود
دارندگان سهام عدالت یک میلیون تومانی = دریافت یک میلیون و ۳۵۶ هزار تومان سود
«محمد باغستانی» ضمن اعلام جزییات پرداخت مرحله دوم سود سهام عدالت، اظهار داشت: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی بر اساس مصوبه شورای عالی بورس، مکاتباتی را از اوایل اسفندماه جاری با ۳۶ شرکت سرمایه‌پذیر سهام عدالت انجام داد که در نهایت ۸۲ درصد از سود عملکرد سال مالی منتهی به ۲۹ اسفندماه ۱۴۰۰ این شرکت‌ها به حساب‌های سمات واریز شد. وی با بیان اینکه از امروز مرحله دوم سود سهام عدالت به حساب ۴۳ میلیون و ۸۶۴ هزار سهامدار واریز می‌شود، افزود: در این مرحله حدود ۳۲ هزار میلیارد تومان به حساب مشمولان سهام عدالت واریز خواهد شد. مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی گفت: خوشبختانه با توجه به تعاملات خوبی که با شبکه بانکی از قبل فراهم شده، اطلاعات سهامداران در اختیار ۱۹ بانک قرار گرفته تا سودها به حساب سهامداران واریز شود. باغستانی درباره نحوه پرداخت سود شرکت‌های غیر بورسی سهام عدالت نیز بیان کرد: سازمان خصوصی‌سازی روز چهارشنبه سود عملکرد شرکت‌های غیر بورسی مربوط به سال‌های ۱۳۹۸، ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ و باقیمانده سود تخصیص داده نشده مربوط به سنوات قبل از آزادسازی (قبل از ۱۳۹۹) را به حساب‌های شرکت سپرده‌گذاری مرکزی واریز کرد تا بتوانیم این سودها را همزمان با مرحله دوم پرداخت کنیم.
وی در خصوص مبلغ کل واریزی به حساب سهامداران سهام عدالت در این مرحله افزود: در مجموع سهامدارانی که در پرتفوی سهام خود دارایی ۴۵۲، ۴۹۲ و ۵۳۲ هزار تومان دارایی دارند به ترتیب ۶۱۳، ۶۶۷ و ۷۲۱ هزار تومان و افرادی که پرتفوی یک میلیون تومانی در اختیار دارند، مبلغ یک میلیون و ۳۵۶ هزار تومان سود دریافت می‌کنند. مدیرعامل سمات با بیان اینکه سود به حساب هر ۲ گروه مستقیم و غیرمستقیم مشمولان سهام عدالت واریز می‌شود، گفت: حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از سهامداران عدالت همچنان با مشکل شبای بانکی معتبر روبرو هستند که این افراد می‌توانند با ثبت نام و احراز هویت در سامانه جامع اطلاعات مشتریان (sejam.ir) یا درج شماره شبای معتبر خود در سایت sahamedalat.ir در فرایند دریافت سود سهام قرار بگیرند. شرکت سپرده‌گذاری مرکزی روز ۳۰ آذرماه امسال مرحله نخست سود سهام عدالت را به حساب ۴۳ میلیون و ۷۴۰ هزار سهامدار عدالت واریز کرد.
به این ترتیب واریزها آغاز شد اما همچنان برای گروه‌هایی از مردم این سوال به وجود آمد که رقم نهایی سود به چه شکل محاسبه و نهایی شده است. یک سوال بسیار مهم و پرتکرار مالکان سهام عدالت این است که چرا با وجود اینکه ارزش اولیه برگه سهام عدالت آنها یک میلیون تومان است، در حال حاضر در پرتفوی سهام خود ارزش این سهام کمتر از یک میلیون تومان است؟ سهام عدالت در سال ۸۵ با هدف افزایش بهره‌وری شرکت‌های دولتی و گسترش مالکیت عمومی اجرا شد.
در این طرح، ۶ دهک پایین درآمدی کشور مورد هدف قرار گرفت و برای هر نفر مبلغ ۱ میلیون تومان سهام عدالت در نظر گرفته شد و بنا شد که در مدت ده سال اقساط این یک میلیون تومان از محل سود شرکت‌ها جبران شود. سال ۹۵، با گذشت ده سال از اجرای سهام عدالت، تنها نصف یک میلیون تومان سهم برداشته شده از دولت آن از محل سود شرکت‌ها تسویه شد. البته برای نزدیک ۶ میلیون مدد جویانی که تخفیف ۵۰ درصدی داشتند سهام‌شان کاملاً تسویه شد به این صورت که ۵۰۰ تومان از محل سود شرکت‌ها تسویه شد و ۵۰۰ تومان دیگر نیز تخفیف در نظر گرفته شده برای این افراد بود. سازمان خصوصی‌سازی نیز با پاسخ به ۲۷ سوال پرتکرار درباره سهام عدالت، با طرح این پرسش که «در برگه‌های سهام برخی مبلغ یک میلیون تومان درج شده در حالی که در سامانه مثلاً مبلغ ۵۳۲ هزار تومان سهام اختصاص داده شده. چرا؟» پاسخ داد: در ابتدای آغاز طرح توزیع سهام عدالت مقرر گردیده بود به هر یک از مشمولین تا سقف یک میلیون تومان و به هر خانوار ۵ نفره یا بیشتر تا سقف ۵ میلیون تومان سهام عدالت تخصیص داده شود و ثمن آن از سود شرکت‌های سرمایه پذیر سهام عدالت در طول 10 سال مستهلک گردد اما میزان سود عایدی در طول 10 سال جوابگوی میزان بدهی مشمولین نبوده است.
این سازمان همچنین نوشت: ارزش سهام تخصیص یافته به هر یک از سهامداران متناسب با میزان اقساط وصول شده از بابت ثمن سهام واگذار شده از محل سودده سال شرکت‌های سرمایه پذیر در مقاطع گذشته تعیین گردیده و در صورتحساب مشمولین در سامانه اینترنتی سهام عدالت درج و قابل مشاهده است که عمدتاً ارزشی معادل ۵ میلیون و ۳۲۰ هزار ریال داشته‌اند. سازمان خصوصی‌سازی با اشاره به علت بیشتر یا کمتر بودن رقم سهام عدالت برای برخی از مشمولین، نوشت: برخی از افرادی که از طریق انتقال و تسهیم ارث، سهام عدالت به آنها رسیده است ارزش سهام آنها بیشتر هم می‌باشد یا افرادی که قبل از سال ۱۳۹۵ سود سهام عدالت دریافت نموده‌اند به میزان سود دریافتی از ارزش سهام تخصیصی آنها کاسته شده است یا تعدادی از مشمولینی که به تأیید نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی کشور از ۵۰ درصد تخفیف در بهای واگذاری بهرمند گردیده‌اند ارزش سهام آنها حداکثر معادل ۱۰ میلیون ریال بوده است.
تفاوت سهم‌های ۵۳۰ هزار تومانی با ۴۹۰ هزار تومانی در چیست؟ این اختلاف ارقام در حالی است که برای اکثر مشمولین عادی، در مقدار سهام عدالت رقم ۵۳۰ یا ۴۹۰ هزار تومانی نقش بسته است. علت این اختلاف ۴۰ هزار تومانی، سود شرکت‌های سهام عدالت در یکی از مقاطع است. این سود برای برخی واریز شد اما برای برخی خوش شانس‌تر به جای واریز به حساب، به مقدار سهام عدالت آنها افزوده شد. واریز مرحله دوم سود سهام عدالت با مرحله اول یک تفاوت داشت، این سود همراه با سود شرکت‌های غیر بورسی سهام عدالت واریز شده است؛ موضوعی که رییس سازمان بورس عشقی در پاسخ به سوالی گفته بود: سود شرکت‌های غیر بورسی سهام عدالت هم با همین سودها پرداخت خواهد شد.
پس از آن نیز سازمان خصوصی ضمن تایید این نکته در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: با توجه به مصوبه شورای عالی بورس مبنی بر واریز باقیمانده سود سهام عدالت نزد سازمان خصوصی‌سازی به حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، بدین وسیله به آگاهی کلیه سهامداران می‌رساند، «سود عملکرد شرکت‌های غیربورسی مربوط به سال‌های ۱۳۹۸، ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰» و همچنین «باقیمانده سود تخصیص داده نشده مربوط به سنوات قبل از آزادسازی (قبل از ۱۳۹۹) » جهت واریز به حساب سهامداران سهام عدالت به حساب شرکت مذکور واریز شده است؛ بنابراین شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه همزمان با واریز مرحله دوم سود سهام مربوط به عملکرد سال ۱۴۰۰ شرکت‌های بورسی سهام عدالت، سود سهام نزد این سازمان را نیز به حساب سهامداران واریز خواهد کرد. براین اساس از کل مبلغ واریز شده توسط شرکت مذکور، مبلغ ۲۵۵ هزار تومان برای سهامداران یک میلیون تومانی و مبلغ ۱۳۵ هزار تومان برای سهامداران ۵۳۲ هزار تومانی، مربوط به سود واریز شده توسط سازمان خصوصی‌سازی است.
واریز سودی که حدود ۴۸ ساعت زمان خواهد برد. همچین سپرده‌گذاری مرکزی اعلام کرد: افرادی که مشکلات حسابی دوره‌های قبل خود را رفع کرده بودند علاوه بر این سود، مبالغ (سود) دیگر دوره‌های قبل را هم دریافت خواهند کرد. اما سود سهام عدالت ممکن است برای برخی از افراد واریز نشود که پیش از این مدیر پرداخت سود سپرده‌گذاری مرکزی حسین قشمی گفته بود: شماره شبای نامعتبر، حساب بانکی مسدود، راکد، مشترک (دو امضا)، ارزی و بلندمدت از مهم‌ترین دلایلی است که باعث می‌شود سود به حساب سهامداران سهام عدالت واریز نشود. اما افرادی که سود سهام عدالت خود را دریافت نکرده بنا بر اعلام شرکت سپرده‌گذاری مرکزی می‌توانند با مرکز تماس سپرده‌گذاری مرکزی با شماره ۱۵۶۹ تماس گرفته یا به سامانه سهام عدالت و سامانه ذینفعان مراجعه کنند.حالا که بحث واریز سود سهام عدالت داغ شده سودجویان نیز این فرصت را غنیمت شمرده و به دنبال پهن کردن دام برای سهامداران هستند که در این خصوص نیز شرکت سپرده‌گذاری مرکزی طی اطلاعیه اعلام کرده است: با واریز مرحله دوم سود سهام عدالت برخی مجرمان سایبری با ترفند‌های جدید و با ارسال پیامک یا پیام در شبکه‌های اجتماعی با نام واریز سود سهام عدالت مترصد کلاهبرداری از مردم هستند. در این پیام‌های جعلی که به تازگی منتشر شده، از مخاطبین درخواست می‌شود که برای دریافت سود سهام خود از طریق لینک آلوده اقدام کند که سهامداران می‌بایست نسبت به این اقدام کلاهبردارانه آگاه باشند.
بر این اساس مجرمان سایبری با طراحی پلتفرم مجرمانه در قالب استفاده از نام و نشان سامانه سهام عدالت و ارسال پیامک مبنی بر واریز مبالغ مختلف به حساب‌های مالی هموطنان مشروط به مراجعه لینک یا پیوند درج شده در پیامک، گوشی تلفن همراه فریب‌خوردگان را به صفحات جعلی پرداخت موسوم به فیشینگ هدایت می‌کنند. سود سهام عدالت عملکرد مالی سال ۱۴۰۰ شرکت‌ها هم سرانجام به ایستگاه پایانی خود رسید سودی که نسبت به دوره مالی قبلی رشد قابل توجه‌ای داشت. با توجه به سوالات و ابهامات به وجود آمده در این حوزه، باید دید که سرانجام دولت برای سال آینده آیا شرایط فعالیت سهام عدالت و سود آن را تغییر خواهد داد یا همچنان ابهامات اقشار مختلف مردم و البته سرنوشت نامعلوم جاماندگان سهام عدالت به جای خود باقی می‌ماند.
