گروه بازارسرمایه| 

سال 1401 در حالی پایان یافت که بازدهی همه بازارها خصوصا بورس مثبت بود و به واسطه این مثبت بودن بازارها سالی مثبت را شروع کردند. بورس تهران نیز در سال اخیر توانست بازدهی بسیار خوبی را کسب کند و سبزپوشی به سال جدید تزریق شد و شاخص کل بورس توانست در اولین روز کاری سال جدید به محدوده دو میلیونی برسد و امید سهامداران را برای سود بیشتر زنده کند. 

شاخص کل بورس در سالی که گذشت توانست رشد خوبی را پشت سر بگذارد؛ در سال 1400 شاخص کل بورس تهران روی عدد یک میلیون و 367 هزار واحدی بود و در پایان سال 1401 به محدوده یک میلیون و 960 هزار واحدی رسید. این ارقام نشان‌دهنده رشد 43 درصدی نمانگر اصلی بازار سرمایه است. همچنین شاخص هم‌وزن نیز توانست بازدهی 68 درصدی را طی یک سال پشت سر بگذارد. یکی از عواملی که باعث شد بازار سرمایه در یک سال گذشته رشد خوبی را پشت سر بگذارد، عرضه خودرو در بورس کالا و افزایش قیمت دلار بود؛ بررسی نمودارها نشان می‌دهد که بازار سهام در یک سال اخیر همسو با قیمت دلار رشد کرده است. اما مساله اصلی اینجاست که بورس تهران از تورم 53.7 درصدی در 11 ماهه نخست سال عقب ماند که این موضوع می‌تواند باعث فرار نقدینگی‌ها از بازار سهام باشد.

بازدهی بورس در سالی که گذشت

رشد 12 درصدی شاخص در پایان فصل بهار به معنی رشد 12 درصدی متوسط قیمت سهام شرکت‌های بورسی است. افت بازدهی شاخص از خرداد ماه آغاز شد و در تابستان تداوم یافت. کمبود برق برخی از صنایع را به تعطیلی کشاند و برخی نیز مجبور به کاهش تولید و کاهش ساعت فعالیت شدند. در دو ماه ابتدایی سال تابلوی بورس در اغلب روزها سبز بود. در فروردین ماه در مجموع 19 روز کاری شاخص بورس در 14 روز صعودی بود. اردیبهشت نیز 11 روز مثبت را در 18 روز کاری خود ثبت کرد. اما در 22 روز کاری خرداد ماه شاخص کل در 11 روز سبزپوش شد. بازدهی شاخص در خرداد منفی 2.5 درصد بود. تیرماه شاخص 4.4 درصد ریزش کرد و در 19 روز کاری این ماه 12 روز نزولی را شاهد بودیم.

 این روند در مرداد ماه نیز تداوم داشت. در 21 روز کاری این ماه شاخص 12 روز منفی را ثبت کرد و در پایان ماه به رقم یک میلیون و 424 هزار واحد رسید. شاخص در مرداد ماه 3 درصد افت کرد. افت شاخص در شهریور ادامه داشت و 5 درصد نزول کرد و در مهرماه نیز با افت 3.4 درصدی تا سطح یک میلیون و 308 هزار واحد پایین آمد. 

در آبان ماه تعداد روزهای صعودی شاخص بیشتر شد و در 22 روز کاری این ماه، شاخص 15 روز سبزپوش بود و در این ماه 7.6 درصد صعود کرد و یک کانال بالا آمد. آذر و دی نیز شاخص روند صعودی داشت. در آذر ماه شاخص 13 روز صعودی و 9 روز نزولی را پشت سر گذاشت. در دی ماه نیز شاخص 12 روز رشد کرد و 6 روز افت کرد تا در پایان این ماه در کانال 1.6 میلیونی قرار بگیرد. در بهمن ماه روزهای نزولی بازار بیشتر شد و شاخص افت 9 درصدی داشت. در اسفند نیز شاخص 28 درصد رشد داشت تا شاخص سال 1401 در بالاترین رقم سال به پایان ببرد.

مروری بر عرضه‌های اولیه

در سالی که گذشت 19 شرکت در بازار سهام عرضه اولیه شدند؛ بر اساس گزارش‌ها داروسازی دانا ددانا بیشترین ارزش بازاری را با 8 هزار و 856 میلیارد تومان در انتهای سال 1401 داشته است. از سوی دیگر انتقال داده‌های آسیاتک آسیاتک در میان این 5 نماد، بیشترین بازدهی قیمتی را با گذشت یک ماه از عرضه به ثبت رساند. قیمت سهام آسیاتک یک ماه پس از عرضه اولیه 133.48 درصد افزایش یافته بود که این رشد قیمتی نه تنها در میان ۵ نماد عرضه شده در اردیبهشت ماه بلکه در میان 19 عرضه اولیه 1401 بی‌سابقه بوده است.

خرداد ماه 1401 سهام سه شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان، پیشگامان فناوری و دانش آرامیس و فرانسوز یزد در بازار فرابورس ایران عرضه شد. ارزش بازاری سهام فغدیر در انتهای سال به 29 هزار و 820 میلیارد تومان رسید که می‌توان این عرضه را بزرگ‌ترین عرضه اولیه فرابورس در سال 1401 و دومین عرضه اولیه بزرگ سهامی سال دانست. از سوی دیگر کوچک‌ترین عرضه اولیه سال نیز به عرضه سهام کایزد تعلق گرفته که ارزش بازاری آن در انتهای سال 1401 نزدیک به 611 میلیارد تومان بود.

عرضه اولیه سهام شرکت فولاد شاهرود در تیر ماه 1401 انجام شد اما با برگزاری مجمع و بسته شدن سهام در بازار، این نماد همچنان تا نهایی شدن افزایش سرمایه خود متوقف است. نماد گلدیرا نیز شرایطی مشابه فرود دارد. سهام شرکت صنایع گلدیران، شهریور 1401 در فرابورس ایران عرضه شد اما مجالی نیافت و تا روز 23 اسفند ماه متوقف بود. فرابورس ایران در شهریور ماه میزبان عرضه اولیه سهام درازی (پخش رازی) نیز بود.

سهام شرکت سوژمیران و شرکت سرمایه‌گذاری اقتصاد شهر طوبی مهر ماه 1401 در بازار فرابورس عرضه شدند. فسوژ و وطوبی به ترتیب 7.97 و 3.6 درصد تا یک ماه پس از عرضه اولیه رشد قیمت داشتند و از عرضه‌های سهامی سبک سال به شمار می‌رفتند. دی ماه 1401 سهام شرکت سیمان اردستان در بازار بورس تهران و سهام شرکت صنایع فروآلیاژ ایران در بازار فرابورس ایران عرضه شدند. 

فرابورس ایران در بهمن ماه میزبان عرضه اولیه سهام غدانه، ثجنوب و انتخاب بود. قیمت سهام غدانه تا یک ماه پس از عرضه 77 درصد رشد داشت و قیمت سهم انتخاب که اواخر بهمن ماه عرضه شد، تا اواخر اسفند نزدیک به 45 درصد رشد یافت. ارزش بازاری سهام انتخاب (گروه انتخاب الکترونیک آرمان) در انتهای سال 1401 به 23 هزار و 700 میلیارد تومان رسید که سهام این شرکت را به سومین سهام سنگین عرضه شده سال 1401 تبدیل کرده است.

اسفند ماه 1401 سهام وکغدیر در بازار بورس تهران عرضه شد. این عرضه اولیه با ارزش بازاری 31 هزار و 598 میلیارد تومانی بزرگ‌ترین عرضه اولیه سال به شمار می‌رفت. این سهم طی سه روز معاملاتی که از عرضه تا انتهای سال معامله شد؛ 15.68 درصد رشد قیمت داشته است.

روند معاملات اوراق در بازار ثانویه

بر اساس آمار اکو ایران، در سال 1401 خرید و فروش اوراق بدهی در بازار ثانویه روند ثابتی نداشت و بخش بزرگی از معاملات آن در روزهای دوشنبه انجام شد به‌طوری که در روزهای دوشنبه بیش از 90 درصد ارزش معاملات بازار سهام به اوراق بدهی اختصاص داشت و معاملات سهام را تحت شعاع قرار می‌داد.  ارزش معاملات اوراق بدهی در ماه‌های پایانی سال رشد چشمگیری داشت به‌طوری که رقم متوسط آن در سه ماه پایانی سال بیشترین ارقام سال را ثبت کرد. بیشترین ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار سهام به روز دوشنبه 15 فروردین ماه برمی‌گردد که 182 هزار و 927 میلیارد تومان ارزش داشت که بالاترین رقم در دو سال اخیر است.

در فروردین ماه ارزش معاملات اوراق به‌طور میانگین روزانه 29 هزار و 929 میلیارد تومان بود که سهم اوراق از معاملات کل بازار سهام به‌طور متوسط 27 درصد بود. در ماه‌های اردیبهشت و خرداد ارزش معاملات اوراق روند صعودی داشت. در اردیبهشت ارزش معاملات اوراق 32 هزار و 455 میلیارد تومان و در خرداد ماه به 33 هزار و 993 میلیارد تومان رسید. سهم اوراق از معاملات بازار به‌طور میانگین در اردیبهشت 27 درصد و در خرداد 43 درصد بود.

در تیر ماه ارزش معاملات اوراق به‌طور میانگین روزانه 25 هزار و 155 میلیارد تومان بود که سهم اوراق از معاملات کل بازار سهام به‌طور متوسط 58 درصد بود. سهم اوراق در مرداد ماه به 72 درصد رشد کرد و به‌طور متوسط ارزش روزانه آن 42 هزار و 608 میلیارد تومان بود. 

شهریور ماه افت معاملات اوراق بود. میانگین ارزش معاملات اوراق 33 هزار و 520 میلیارد تومان بود. در مهر ماه ارزش معاملات اوراق به‌طور متوسط 34 هزار و 283 میلیارد تومان بود که 59 درصد از کل معاملات بازار را شامل می‌شود. ارزش معاملات اوراق در آبان 31 هزار و 427 میلیارد تومان و در آذر 33 هزار و 190 میلیارد تومان بود که به ترتیب 59 و 44 درصد از کل معاملات بازار سهم داشت.

اما زمستان موعد افزایش معاملات اوراق بود. در دی ماه ارزش معاملات اوراق به‌طور میانگین روزانه 47 هزار و 960 میلیارد تومان شد و سهم آن 29 درصد از کل معاملات بازار بود. در بهمن نیز ارزش معاملات اوراق به‌طور میانگین روزانه 48 هزار و 791 میلیارد تومان شد که 45 درصد از کل معاملات بازار را تشکیل داد. در آخرین ماه سال نیز ارزش معاملات اوراق به‌طور میانگین به 51 هزار و 303 میلیارد تومان رسید که 62 درصد است.

پیش‌بینی بورس امسال

سال 1401 با بالا و پایین‌های بسیار زیادی به اتمام رسید و اکنون در سال جدید شاخص در محدوده دو میلیونی است و از سوی دیگر شاهد یک عرضه اولیه جدید هستیم و به نظر می‌رسد بهار امسال بازارسرمایه شاهد رشدهای بسیار خوبی باشد.

مجید عبدالحمیدی، کارشناس بازارسهام در مطلبی نوشت: «درباره وضعیت بازار سرمایه اظهار داشت: ورود نقدینگی تازه، انتظارات مثبت نسبت به آینده بازار، افزایش نرخ‌های محصولات به دلایل مختلف، گزارش‌های خوب و سودآور بودن بیشتر شرکت‌های بورسی در سال گذشته ماهانه و بالا آمدن نرخ دلار همه و موج جدید تورم در سال جدید، سبب شده رونق به بازار بورس برگردد. وضعیت بازار این روزها کمی بهتر است. بعضی نمادها چند روزی است که سبز شدند و کمی نسبت به روزهای قبل متفاوت عمل می‌کنند.

ارزش معاملات بالاتر رفته و همچنان سهم‌های کم ریسک در بازار زیاد است. از طرفی، چشم‌انداز بازار سرمایه در بلندمدت همیشه مثبت بوده است. با توجه به اینکه امسال انتظار تورم 35-40 درصدی در کشور دور از ذهن نیست، تورم ارزش اسمی شرکت‌ها را بالا می‌برد. بنابراین با توجه به اینکه بازار بورس جامانده‌ترین بازار در سال 1401 بوده می‌توان این نوید داد که شاخص کل می‌تواند امسال بیش از تورم پیش بینی شده رشد کند. به‌طور کلی سال 1402 بازار بسیار جذابی برای حرفه‌ای‌‌های بازار خواهد بود.

سود عملیاتی شرکت‌ها مهم‌ترین نکته برای تحلیل شرکت‌ها در سال 1402 است. باید توجه کرد که کدام یک از شرکت‌ها می‌توانند تولید بیشتری را داشته باشند تا از طریق سودآوری برای فعالان بازار جذاب‌تر باشند. شاید مهم‌ترین اتفاق در سال 1402، تحولات در بورس کالا و انرژی باشد. البته در سال این اتفاقات آغاز شد و هر روز شاهد پذیرش‌های جدید در این بورس‌ها بودیم که به نفع تولید‌کننده و مصرف‌کننده است.

سهامداران نباید با دارایی‌های خود احساسی و هیجانی رفتار نکنند. آن دسته از سهامدارانی که تمایل به ورود به بازار دارند، باید همه جوانب را قبل از ورود بررسی کنند و سپس در زمان و موقعیت مناسب وارد شوند. افراد اگر دانش این کار را ندارند از افراد و شرکت‌های متخصص کمک بگیرند و خودشان به‌طور مستقیم وارد بازار سرمایه نشوند. بهترین گزینه برای این افراد شرکت‌های سبدگردانی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری است اما در مورد افرادی که در بازار هستند، این موضوع به‌شدت بستگی دارد به اینکه آیا این سهامداران به منابع مالی خود در کوتاه‌مدت نیاز دارند یا خیر؟ در صورتی که افراد دید کوتاه‌مدتی دارند، برای فروش نباید بسیار هیجانی رفتار کنند. در صورتی که دید بلندمدتی دارند باید کمی صبر کنند تا روند بازار مشخص شود. بازار به مرز 2 میلیون رسیده و نزدیک به سقف قبلی است. مهم‌ترین مشکل سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی نبود دانش مدیریت سرمایه برای اکثر سهامدارهاست.