شاخص دو میلیونی و اعتماد؟

رقیه ندایی

سال 1401 با بالا و پایین‌های بسیار زیاد به پایین رسید و سال جدید شروع شد؛ طبق رسوم گذشته شاخص کل بورس تهران در اولین هفته کاری سال جدید با رشد و رکوردشکنی مواجه بود و توانست وارد محدوده دو میلیونی شود اما پرتفوی 90 درصد سهامداران همچنان در محدوده یک میلیونی است و سود چندانی از این رشد شاخص نصیب سهامداران نشد؛ در اصل شروع سال جدید با رشد شاخص همراه بوده؛ اما در مقایسه با تابستان سال 99 پرتفوی‌ها تکان چندانی نخورده است.

با وجود این موضوع اگر رسانه‌ها یا فضای مجازی را چک کنیم به انبوهی از تحلیل‌ها برمی‌خوریم که کارشناسان و فعالان اقتصادی می‌گویند که در سال 1402 بورس بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری است و در یکسال می‌تواند بازدهی 20 تا 200 درصدی را بدهد! این درحالی است که پرتفوی سهامدارانی که سال 99 با دانش یا تجربه کم وارد شدند همچنان در زیان است. البته اغلب پرتفوی قدیمی در زیان هستند مگر سهامداران حرفه‌ای با تلاش و استفاده از ابزارهای مختلف توانسته‌اند میانگین زیان خود را کاهش دهند و کمی سود ببرند؛ اما نکته اساسی اینجاست که همچنان سهامداران قدیمی سودی از بورس نبرده‌اند.

هیچ‌وقت نباید گفت سرمایه‌گذاری در بورس یا بازاری خاص بد است. در اصل مدیریت مشکل دارد؛ برای نمونه چرا مسوولان باید بورس را دستکاری کنند و شاخص را به صورت نمادین بالا ببرند و از سوی دیگر قیمت پایانی سهام منفی بماند؟ مشکل اصلی بازار سرمایه دخالت است. وگرنه تا ابتدای زمستان سال 98 بازار با بالا و پایین‌های زیادی روبه رو شد که هر یک از آنها با توجه به شرایط توانستند جبران شوند. در حال حاضر تورم روزبه‌روز افزایش پیدا می‌کند و در مقابل ارزش پول ملی کاهشی می‌شود، در این شرایط نمی‌توان توصیه سرمایه‌گذاری ارزی کرد چراکه گشایش‌های اقتصادی می‌تواند شرایط را تغییر دهد از سوی دیگر طلا و بازارها نیز وابسته به ارز هستند. اما بورس تنها با دلار همگرایی دارد و به صورت مستقل می‌تواند از شرایط کشور و جهان تاثیر بگیرد و با توجه به آن به سهامداران سود دهد. 

در بیان ساده‌تر می‌توان گفت که برای نمونه اگر دلار با کاهش قیمت مواجه شود و ریال با افزایش ارزش سهامداران بورسی سود می‌کنند و برعکس اگر دلار با افزایش قیمت مواجه و ریال کاهشی شود باز هم سهامداران بورسی سود می‌کنند به نوعی با یک استراتژی مشخص می‌توانند در هر شرایط جهانی یا کشوری سود کنند. این سود در صورتی که دولت در بازار دخالت نکند؛ دخالت‌ها باعث شده که دیگر سهامداران اعتماد چندانی به بورس نداشته باشند و حتی برخی شاخص دو میلیونی را سقوط اعتماد می‌خوانند و عقیده دارند این شاخص‌سازی‌ها مساوی با کاهش اعتماد مردم است.