سعودی‌ها بزرگ‌ترین اسلحه در جنگ انرژی را به پوتین دادند

عربستان سعودی و سایر تولیدکنندگان نفت اوپک‌پلاس روز یکشنبه کاهش بیشتر تولید نفت را در اقدامی که تحلیلگران می‌گویند باعث افزایش فوری قیمت‌ها خواهد شد، اعلام کردند.

به گزارش ایسنا به نقل از تلگراف، جو بایدن در زمان مبارزات انتخاباتی ریاست‌جمهوری خود وعده داده بود که عربستان سعودی را به یک کشور منفور در صحنه بین‌المللی تبدیل خواهد کرد. اما تورم سرسام‌آور و جنگ پیش آمد. بایدن ژوییه گذشته، حرف خود را پس گرفت و برای دیدار با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، به جده سفر کرد.

اما اگر بایدن امیدوار بود که محمد بن سلمان به عنوان حاکم واقعی عربستان سعودی، تولید نفت این کشور را در شرایطی که قیمت بالاتر نفت، باعث صعود نرخ تورم شده است، افزایش می‌دهد، کاملا ناامید شد.

در عوض، تولیدکنندگان اوپک که در راس آنها عربستان سعودی قرار دارد، اکتبر گذشته هدف تولید نفت خود را دو میلیون بشکه در روز کاهش دادند تا قیمت‌ها را تقویت کنند. این گروه اکنون بدون توجه به رییس‌جمهور عصبانی امریکا که آنها را به پیامدهای نامعلوم تهدید کرده است، دوباره قرار است تولید نفت خود را کاهش دهند.

در حالی که بایدن ناتوان به نظر می‌رسد، یکی از بزرگ‌ترین برندگان تحولات اخیر، احتمالا ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه، خواهد بود.

۹ عضو گروه اوپک پلاس (که شامل ۲۳ کشورعضو است) یکشنبه هفته جاری، کاهش داوطلبانه تولید ۱.۲ میلیون بشکه در روز از ماه مه تا پایان سال ۲۰۲۳ را اعلام کردند که این رقم معادل ۱.۱ درصد از عرضه جهانی است.

این تصمیم باعث شد قیمت نفت بلافاصله افزایش پیدا کند و به روند افزایشی خود ادامه دهد. نفت برنت از ۷۹ دلار و ۷۷ سنت در هر بشکه در روز یکشنبه، به ۸۵ دلار و دو سنت در روز دوشنبه صعود کرد.

گلدمن ساکس پیش‌بینی خود از قیمت نفت برنت برای دسامبر سال ۲۰۲۳ را از ۹۰ دلار، به ۹۵ دلار افزایش داده است. و انتظار دارد قیمت نفت تا دسامبر سال ۲۰۲۴، به ۱۰۰ دلار صعود کند.

بیارن شیلدروپ، تحلیلگر ارشد کالا در شرکت خدمات مالی SEB می‌گوید: این قیمت‌ها، «نورمال جدید» خواهند بود و به شکل اجتناب‌ناپذیری مایه رنج میلیون‌ها مصرف‌کننده خواهند شد که در پمپ‌‌بنزین و فروشگاه، با قیمت‌های بالاتر روبرو می‌شوند.

ضربه به غرب، سه برابری است. قیمت بالای نفت، تورم را بالا نگه می‌دارد. این اقدام نشان می‌دهد که عربستان سعودی به غرب پشت کرده و به چین روی آورده است. افزایش قیمت نفت، درآمد مسکو را تقویت کرده و تاثیر تحریم‌های غرب علیه روسیه را ضعیف خواهد کرد. بنجامین هیلگنستاک، نویسنده گزارشی درباره تحریم‌های روسیه برای اندیشکده «مرکز تحقیقات سیاست اقتصادی»، می‌گوید: هر یک دلار افزایش قیمت نفت، درآمد صادرات روسیه را حدود ۲.۷ میلیارد دلار در سال افزایش می‌دهد. بنابراین، افزایش ۱۰ دلاری قیمت نفت، درآمد صادرات نفت روسیه را در سال میلادی جاری حدود ۲۷ میلیارد دلار افزایش داده و به ۱۴۵ میلیارد دلار می‌رساند که حدود ۲۲.۵ درصد بیشتر از رقم مورد پیش بینی این اندیشکده قبل از تصمیم اوپک است.

شیلدراپ اظهار می‌کند: این عربستان سعودی است که می‌گوید: «هی، روسیه، تو دوست ما هستی». کاری که آنها (سعودی‌ها) انجام می‌دهند، حمایت از روسیه و اتحاد چین است. پس از کاهش تولید اوپک، بازاری خواهیم داشت که با محدودیت عرضه بیشتری روبروست. روسیه می‌تواند قیمت نفت بالاتری را تعیین کند، درآمد بهتری کسب کند و راحت‌تر بتواند جنگ اوکراین را تامین مالی کند که به‌طور غیرمستقیم با تحریم‌های غرب مقابله خواهد کرد.

 این اقدام برای عربستان سعودی طبیعی است زیرا بیشتر تقاضای آینده برای نفت این کشور از آسیا می‌آید. کشورهای دیگر می‌توانند تا زمانی که قیمت نفت روسیه پایین سقف قیمت تعیین شده از سوی گروه هفت باشد، نفت این کشور را خریداری کرده و از خدمات حمل و بیمه شرکت‌های غربی استفاده کنند. اما کشورهایی مانند چین اگر نیازی به استفاده از این خدمات نداشته باشند محدودیتی ندارند.

طبق گزارش اندیشکده «مرکز تحقیقات سیاست اقتصادی»، صادرات نفت روسیه به چین، هند و ترکیه از زمان آغاز جنگ اوکراین جهش پیدا کرده است و مجموع صادرات در دسامبر سال ۲۰۲۲ بالاتر از دسامبر سال ۲۰۲۱ بود. درست در حالی که روسیه پول درو می‌کند، غرب زیر بار تورم می‌رود.

به گفته شیلدراپ، این مثل مالیات بستن بر اقتصاد جهانی است و درست مثل افزایش نرخ‌ها عمل می‌کند و اثر کندی بر اقتصاد دارد.

فقط به این دلیل که قیمت نفت در سال گذشته بسیار بالا بود بعید به نظر می‌رسد که تورم مبنا افزایش پیدا کند اما کاهش تولید اوپک به معنای آن است که قیمت‌ها برای مدت طولانی‌تری بالاتر خواهند ماند.

اوله هانسن، رییس استراتژی کالا در بانک ساکسو می‌گوید: این نشان‌دهنده تمایل و توانایی اوپک برای کنترل قیمت‌ها است. این به معنای آن است که اگر یک رکود اقتصادی داشته باشیم، جایی که می‌توانستیم بخشی از این ضعیف را از قیمت‌های تولید پایین‌تر حذف کنیم، دیگر چنین امری تحقق پیدا نخواهد کرد.

تامارا بیسیک واسیلیف، اقتصاددان ارشد آکسفورد اکونومیکس می‌گوید، قیمت‌ها در بازارهای خاصی که به نفت متکی هستند افزایش خواهد یافت. وقتی بحث حساسیت بخشی به میان می‌آید، حمل ‌و نقل قطعا نخستین بخشی خواهد بود که هدف قرار می‌گیرد. هر دو دلار افزایش قیمت نفت، باعث افزایش یک درصدی قیمت بنزین در جایگاه‌های سوخت می‌شود.

به گفته هانسن، هزینه اداره ماشین آلات زراعی هم افزایش خواهد یافت و قیمت مواد خوراکی را تحت فشار بیشتری قرار می‌دهد. ما از روز جمعه شاهد افزایش قیمت سویا و ذرت بوده‌ایم.

این اقدام یک بازی قدرت بزرگ از سوی عربستان سعودی است که تصمیم برای کاهش تولید نفت را درست پس از آن اعلام کرد که امریکا گفت تقاضای جهانی برای نفت را با پر کردن دوباره ذخایر استراتژیک خود در سال جاری، تقویت نخواهد کرد.

جیمز سوانستون، اقتصاددان خاورمیانه و شمال آفریقا در کپیتال اکونومیکس می‌گوید: امریکا و عربستان سعودی از لحاظ تاریخی پیوندهای قوی داشته‌اند. عربستان سعودی بزرگ‌ترین مشتری فروش تسلیحات نظامی خارجی امریکاست. اما روابط آنها زمانی که دونالد ترامپ رییس‌جمهور بود، به اوج رسید. ترامپ موضع خصمانه‌ای در قبال ایران اتخاذ کرد. اما روابط میان دو کشور در دوران ریاست‌جمهوری جو بایدن که در مبارزات انتخاباتی مواضع ضد سعودی در پیش گرفت، تیره شد.

به گفته سوانستون، یک مساله تقریبا شخصی این بود که ولیعهد محمد بن سلمان از این حقیقت که بایدن به جای او، همیشه می‌خواست با ملک سلمان صحبت کند، رنجید.

اوپک در تصمیم برای کاهش تولید از این واقعیت بهره می‌برد که تولید نفت شیل امریکا پس از یک دوره طولانی که رونق نفت شیل، قیمت‌ها را پایین برد، به اوج خود نزدیک شده است.

شیلدراپ می‌گوید: کندی رشد تولید نفت شیل امریکا از اوایل دسامبر ۲۰۲۲ در واقع یک کارت رایگان برای اوپک پلاس بوده است. اکنون آنها می‌توانند کم و بیش آنچه را که می‌خواهند انجام دهند و بازار نفت را همانطور که می‌خواهند کنترل کنند، زیرا شیل دیگر رشد دیوانه‌واری ندارد. این یک تغییر بزرگ در بازار نفت بود. پنج سال آینده بسیار متفاوت خواهد بود. اوپک هیچ ترسی از این ندارد که سهم بازارش در بازار جهانی نفت را از دست می‌دهد.

اوپک می‌گوید کاهش جدید تولید، در واکنش به کاهش تقاضای جهانی است، اما انتظارات که برای کندی اقتصاد جهانی ممکن است بیش از حد اغراق‌آمیز باشد.

رشد اقتصادی در کشورهای واردکننده بزرگ نفت مانند هند همچنان قوی است و بازگشایی چین پس از خروج از قرنطینه به معنای عادی شدن سفرهای هوایی جهانی است.

شیلدروپ می‌گوید: ما نسبت به تقاضای جهانی نفت بسیار خوش‌بین هستیم. تصور می‌کنم تقاضای جهانی همچنان به رشد ادامه می‌دهد و اوپک کنترل خوب و ثابتی دارد و قیمت و سطحی را که مناسب می‌داند حفظ خواهد کرد. به نظر می‌رسد که بازار جهانی نفت متوازن بوده و در پایان سال جاری ممکن است اندکی مازاد داشته باشد. در حال حاضر، ما به سمت کمبود پیش می‌رویم. به نظر می‌رسد این سیاست نخست عربستان سعودی است.

 همچنان که چین، روسیه و عربستان سعودی به یکدیگر نزدیک می‌شوند، امریکا کنار می‌رود. سال گذشته، شایعاتی وجود داشت که عربستان سعودی ممکن است یوان چین را برای صادرات نفت خود که همیشه به دلار قیمت‌گذاری شده است، قبول کند. چنین تغییری یک گزینه هسته‌ای خواهد بود و در کوتاه‌مدت بسیار بعید است.