چرا ایران سهم زیادی از بازار روسیه را تصاحب نکرد؟

قائم‌مقام دبیرکل خانه صمت در واکنش به خبر تبدیل شدن ایران به کانونی برای حمل و نقل غلات صادراتی روسیه، گفت: مسیر دریایی بدون واسطه کشورهای دیگر، بین ایران و روسیه وجود دارد و روس‌ها می‌توانند کالاهای ترانزیتی خود را با کشتی به بندرهای انزلی، امیرآباد و.... منتقل کنند و از آنجایی‌که بندر انزلی به ریل نزدیک شده است و این امکان وجود دارد که مستقیم کالاها از طریق خطوط ریلی حمل و به بنادر جنوبی ایران منتقل و از آنجا به سایر مقاصد صادراتی روس‌ها ارسال شوند.

آرمان خالقی در گفت‌وگو با ایلنا، این مسیر را جایگزینی مناسب برای روسیه در شرایط تحریم معرفی کرد و افزود: روسیه نمی‌تواند در شرایط جنگی خود را محدود به کریدور دریای سیاه کند؛ به نظر می‌رسد که امنیت حمل و نقل این کشور از این مسیر به دست نمی‌آید از این‌رو آنها به دنبال مسیرهای جایگزین برای انتقال کالاهای خود به مقاصد تجاری‌شان هستند. از قدیم ایران یک مسیر آرمانی و آرزوی روسیه برای دستیابی به آب‌های گرم و آزاد بود.

قائم‌مقام دبیرکل خانه صمت با تاکید بر این موضوع که ما چگونه می‌توانیم از این فرصت بهره بگیریم، خاطرنشان کرد: آیا ما می‌خواهیم مسیر و راهرو عبوری برای انتقال کالاهای روسیه باشیم؟ یا قرار است که فقط خود را به منتفع شدن به هزینه‌های ترانزیتی محدود کنیم؟ یا در سر پروژه‌های بلندپروازانه داریم و می‌خواهیم خود را به هاب تجاری منطقه تبدیل کنیم؟ آیا ایران می‌تواند به نقطه اتصال شرق به غرب و شمال به جنوب تبدیل شود (زمانی این مسیر به صلیب طلایی شهرت داشت) اگر این کار محقق شود و ما ایفاگر نقطه تلاقی باشیم علاوه بر تغییر وضعیت ژئوپلتیک شاهد رشد اقتصادی در کشور نیز خواهیم بود. خالقی تصریح کرد: هم‌اکنون دبی در شبه‌جزیره عربستان، بارانداز همه کشورهای منطقه شده؛ به این معنا که کالاها به این کشور وارد، تخلیه و بارگیری مجدد می‌شوند.

این مهم را ما می‌توانستیم انجام بدهیم که به هر دلیلی نشد. اما این فرصت جدید است که تحقق آن نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت است ظرف 2 تا 3 سال آینده نمی‌توان انتظار عملیاتی شدن آن را داشته باشیم باید این سخن تبدیل به طرح، پروژه شود و برای آن بودجه تعریف و تاریخ آغاز و اتمام آن مشخص شود تا زمانی که چنین نکردیم در حد یک بلندپروازی و خواب بیداری باقی می‌ماند.

وی در پاسخ به این پرسش که سال گذشته صحبت‌هایی مبنی بر هاب شدن ایران برای غلات روسیه مطرح شد اما در عمل اتفاقی نیفتاد آیا ممکن است که سرنوشت برای این پروژه نیز تکرار شود؟ اضافه کرد: قرار بود که لوله‌های انتقال گاز روسیه از مسیر ایران عبور کند که در عمل چنین اتفاقی رخ نداد موارد اینچنینی نیز بارها اتفاق افتاده است و همین موضوع این ذهنیت را تقویت می‌کند که ما گاهی وجه‌المصالحه یا جایی برای چانه‌زنی روس‌ها می‌شویم؛ به نظر می‌رسد آنها با وجود ما چانه می‌زنند و به اهداف خود می‌رسند. عضو هیات‌مدیره خانه صمت ایران تاکید کرد: روسیه به‌دنبال راه‌های جایگزین است که هرگاه تحت فشار قرار گرفت بتوانند از آن استفاده کند؛ ایران یکی از مسیرهاست.

مسیر بنادر جنوبی ایران برای مقاصد تجاری این کشور به صرفه‌تر است تا اینکه بخواهند از دریایی سیاه وارد مدیترانه یا از کانال سوئز وارد دریایی سرخ شود. رسیدن به کشورهای آفریقایی و آسیای جنوب شرقی از مسیر ایران برای روسیه به‌صرفه‌تر است و اینگونه می‌تواند قدرت تجاری خود را بالاتر ببرد.

خالقی با بیان اینکه ایران نتوانست سهم قابل توجهی از بازار روسیه را تصاحب کند، افزود: حجم صادرات ایران به روسیه با عقد پیمان اوراسیا و.... نتوانست تغییر قابل توجهی پیدا کند و رسیدن تجار ایرانی به حق خود در بازار روسیه نیازمند زمان است چراکه ما هنوز ادبیات کار کردن با روس‌ها را یاد نگرفتیم به این معنا که هنوز به استانداردها، ذائقه بازار، نحوه بسته‌بندی و.... مورد نظر آنها دست پیدا نکردیم. همچنین سازوکار جابه‌جایی و تبادل پول، بین دو کشور تعریف نشده، این در حالی است که ایران و روسیه تحریم‌اند اما هنوز نتوانستند یک خط مطمئن تبادل پول برای خود ایجاد کنند.