شروع سال جدید برای بورس خوب بود و شاخص کل بالاخره پس از 2.5 سال تلاش توانست سقف تاریخی سال 99 را بشکند. در همین حالا بازار موفق شده است چندین بار رکورد ارزش معاملات خرد را نیز جابه‌جا کند. روند صعودی بازار سرمایه باعث شده است که برخی تک سهم‌های بازار نیز پس از سقوط و درجا زدن رشدی متعادل را تجربه و عقب‌ماندگی‌های خود را جبران کنند.
پس از سقوط سال 99 و گذشت دو سال و نیم شاخص کل توانست سقف آن سال را بشکند و انگیزه‌ای جدید برای ورود سهامداران به بازار سرمایه مهیا کند. هنوز اولین ماه سال جدید به پایان نرسیده اما میانگین بازدهی هفتگی و روزانه شاخص کل بورس از میانگین بازدهی بازارهای طلا، ارز، سکه و... بیشتر شده است. اما مساله اصلی اینجاست که بورس تهران حدود سه سال هیچ رشدی را تجربه نکرده است و این روزها در حال جبران عقب‌ماندگی‌های خود است. در هفته اخیر بازدهی بازار سرمایه از 10 درصد به 2 درصد رسیده؛ اما ارزش معاملات توانسته رکوردهای خوبی برجای بگذارد.
در همین حال این روزها با تغییر کلی شرایط بازار سهام، شاهد ورود نقدینگی‌های جدید و افزایش اعتماد سهامداران هستیم. همین ورود پول و اعتماد باعث می‌شود که شاخص کل بدون دستکاری و با روندی واقعی رشد کند که به معنای شروع سودسازی در بورس است. به واسطه شرایط پیش آمده، اغلب کارشناسان عقیده دارند که شاخص کل بورس می‌تواند تا پایان سال به محدوده سه میلیون واحدی برسد و کام سهامداران قدیمی و جدید را شاد کند.
از سوی دیگر برخی از کارشناسان می‌گویند که بورس هنگام با تورم رشد می‌کند که آن هم جبران عقب‌ماندگی اخیر است و پس از آن شاهد صعود خاصی در بازار نخواهیم بود.
در چند وقت اخیر از اخبار مخابره‌شده و سفر نماینده آژانس انرژی اتمی و تحولات سیاسی پیرامون موضوع هسته‌‌‌‌‌‌‌ای کشور این‌‌‌‌‌‌‌طور می‌توان برداشت کرد که اندکی از سرعت پیچیده و بحرانی‌‌‌‌‌‌‌تر‌شدن موضوعات کاسته شده و توافق‌های اخیر با کشورهای چین، عربستان و امارات، خوش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌ها را برای گشایش‌های سیاسی و اقتصادی ذیل یا حتی خارج از برجام تقویت کرده است. موضوعاتی که نقش مهمی در بهای تمام‌شده دسترسی به منابع اولیه شرکتها، کاهش هزینه‌های تامین و نقل و انتقال پول و غیره خواهد داشت که در صورت تداوم و بهبود واقعی می‌تواند اثر مهمی بر گرایش سرمایه‌های درجست‌وجوی فرصت رشد به سمت بازار سرمایه داشته باشد. شاخص دلاری بورس و افزایش ارزش دارایی‌های شرکتها نسبت به ارقام ثبت‌شده در دفاتر؛ در سرفصل دارایی‌های شرکتها زمین و ساختمان‌ها و خودرو و ماشین‌آلات و تجهیزات و امکانات مختلف نقش مهمی دارند که تحلیلگران در کنار تخمین سودآوری به این موضوع نیز در ارزش‌‌‌‌‌‌‌گذاری سهام شرکتها توجه می‌کنند.
این کلاس دارایی‌ها در سه سال‌گذشته به دلیل شرایط تورمی و قیمت دلار، عمدتا رشدهای چندین برابری را تجربه کرده‌اند درحالی که ارزش سهام شرکتها بعضا با افت مواجه بوده است. پتانسیل افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکتها را در سال۱۴۰۲ و انتشار اخبار و شایعات در این رابطه فراهم می‌کند که می‌تواند پشتوانه و محرکی برای افزایش اقبال به سهام شرکتها محسوب شود. نکته مهم اینکه به‌روز‌رسانی دفاتر شرکتها و اصلاح ساختار سرمایه‌‌‌‌‌‌‌ای اگرچه در برخی صنایع فاقد اثر عملیاتی است اما در برخی دیگر همچون بانکداری و تامین سرمایه‌ها و غیره به دلیل تاثیر بر نسبت کفایت سرمایه می‌تواند اثرات مهمی بر چشم‌انداز عملیاتی و سودآوری بنگاه داشته باشد.
رشد بورس با تورم
امیرعلی امیرباقری، کارشناس بازار سرمایه در خصوص رشد بازار گفت: اگر به گذشته برگردیم و تورم مرکب و رشد متوسط بازار سرمایه را ظرف 20 سال، 15 سال و 5 سال اخیر محاسبه کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که بورس نه تنها می‌تواند از تورم بلکه از بازارهای موازی نیز رشد بیشتری داشته باشد. وی ادامه داد: بنابراین صرف اینکه یک سبد کالایی را ملاک قرار دهیم درست نیست.
بخشی از اقلام سبد کالایی از قیمت‌گذاری دستوری تبعیت می‌کنند؛ با این وجود الزام اینکه بازار سرمایه به اندازه آن رشد کند با هیچ منطق اقتصادی سازگار نیست. امیرباقری تشریح کرد: زمانی که شرکتها دارایی دارند از اهرم بدهی برای رشد خود استفاده می‌کنند و طبیعتا اگر قرار باشد رشد بازار سرمایه یا رشد درونی شرکتها هم اندازه تورم باشد، سرمایه‌گذاری در بازار ساقط می‌شود و افراد یک سبد تورمی با اقلام مشابه تهیه و نگهداری می‌کنند.
وی تاکید کرد: قیاس رشد بورس با تورم، اساسا کار اشتباهی است. شما می‌توانید نرخ تورم را به عنوان یک بنچمارک در نظر بگیرید برای نرخ بازده مورد انتظار نیز باید پریمیویم و مارجین لحاظ شود.
شاخص بورس صعودی می‌ماند؟
امیرباقری درباره اینکه شاخص کل بورس تا چه زمانی صعودی می‌ماند، گفت: یکی از آنومالی‌های بازار سرمایه، تاثیر شاخص روی ذهنیت افراد است؛ این در صورتی است که بیش از شاخص کل، شاخص هم‌وزن می‌تواند نشانگر وضعیت واقعی بازار سهام باشد. اما به واسطه اینکه سهام بزرگ روی شاخص تاثیر دارند، اگر مثبت شوند شاخص جامپ سنگینی خواهد کرد.گره زدن بازار به شاخص کل درست نیست؛ اما همچنان شاخص تا حدودی روی تصمیمات سهامداران بازار سرمایه تاثیرگذار است.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به روند بازار اظهار کرد: اگر به جای شاخص روند کلی بازار سرمایه را در نظر بگیریم، به نظر می‌آید در میان‌مدت و بلندمدت روندی صعودی و معقول باشد. البته در این مورد ممکن است اصلاحات درون‌کانالی نیز رخ بدهد؛ اما جنس آن ریزشی نیست. چرا که اکثر افراد حقیقی، حقوقی و مدیران، تجربه سال ۹۹ را دارند! به این ترتیب احتمالا جلوی رشد انفجاری شاخص از سمت رگولاتور و فعالان بازار سرمایه گرفته خواهد شد. بنابراین اگر بازار هیجانی شود و قیمت‌ها از ارزش ذاتی دور شود فعالان شروع به فروش و تنظیم سود خواهند کرد.
امیرباقری در خصوص ارزش معاملات گفت: ارزش معاملات به تنهایی نمی‌تواند ملاک قضاوت درباره بازار سرمایه باشد. چراکه در فازهای ریزشی بازار، اگر معاملات در صف‌ها قفل نشود یا صف‌ها جمع شود ارزش معاملات بالا خواهد رفت؛ در نتیجه صرف بالا بودن ارزش معاملات نمی‌تواند معیار قضاوت باشد.
این تحلیلگر بازار سرمایه اظهار کرد: در کنار ارزش معاملات حتما باید جریان ورودی یا خروجی نقدینگی حقیقی چک شود. البته شاخص‌های دیگری در این میان مطرح است که فعالان باید آن را در نظر داشته باشند؛ اما در کنار ارزش معاملات ما باید بدانیم جریان نقدینگی ورودی مثبت است یا منفی. در چند وقت اخیر ورودی نقدینگی به بازار مثبت است که حاکی از انتظار رشد و انتظارات تورمی روی نمادهای بازار سرمایه است. آن طور که بررسی رفتار بازار سرمایه نشان می‌دهد، به نظر می‌رسد فارغ از شاخص کل، بازدهی تک‌سهم‌ها و صنایع بازار در میان‌مدت بسیار خوب باشد و سهامداران نیز بتوانند در این مدت سود بسیار خوبی کسب کنند.
