جای پای بورس روی پله‌های رشد
هر روزی که از سال جدید می‌گذرد شاهد سبزپوشی بیشتر شاخص و نمادهای موجود در بازار هستیم؛ این روزها شاخص کل بورس تهران توانسته تمامی سقف‌های سال 99 را پشت سر بگذارد. از تابستان 1399 تا قبل از شروع سال جدید یک روز خوش ندیده بود و اکنون توانسته رکوردهای قبلی خود را بشکند و در جذب نقدینگی موفق عمل کند.
فارغ از رشدی که بورس تهران از ابتدای اسفند ماه سال گذشته آغاز کرد، بازدهی شاخص کل بورس از شروع سال جدید تا روز گذشته نزدیک به ۱۶ درصد بود و در شاخص هم‌وزن رشد بیشری را نیز شاهد بودیم. کسب سودهای قابل توجه در بسیاری از سهام موجب می‌شود که بسیاری از سهامداران کوتاه‌مدت اکنون به فکر شناسایی سود باشند و حتی سرمایه خود را بین گروه‌های مختلف به چرخش درآورند. این موضوع نیز خود یکی از دلایل افزایش عرضه‌ها در بازار دیروز بوده و می‌تواند در بورس روزهای آینده نیز تاثیرگذار باشد و پس از یک توقف کوتاه‌مدت، ورود پول تازه نفس به برخی صنایع منجر به از سر‌گیری روند صعودی بازار شود.
بورس دیروز به خوبی نشان داد که ممکن است از این پس شاهد حرکت یکدست نمادها با یکدیگر نباشیم و هر سهم با توجه به شرایط مختص به خود با قدرت خریداران یا فروشندگان مواجه خواهد شد. اگرچه فعلا شرایط کلی بازار مثبت ارزیابی می‌شود و نگرانی خاصی بابت احتمال کاهش قیمت‌های شدید وجود ندارد اما باید این نکته را مد نظر قرار داد که خرید سهام درست و در قیمت مناسب می‌تواند به بازدهی نهایی سبد سهام ما کمک بسیاری کند. از این رو احتمالا نگاه بورسی‌ها به هر سهم متفاوت خواهد بود و انتظار می‌رود که به مرور صنایع و سهام در ریل‌های متفاوتی به معاملات خود ادامه دهند.
بورس صعودی می‌ماند؟
یک کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه در کل بازارها کمتر موضوع مقاومت روانی مورد توجه قرار می‌گیرد، گفت: اگر سرمایه‌گذاران همه به یک روند اعتقاد داشته باشند، به وقوع می‌پیوندند به عبارت دیگر وقتی یک مقاومت خیلی از سوی فعالان بازار سرمایه جدی گرفته شود حتی اگر مقاومت مهمی نباشد از نظر روانی باعث افزایش عرضه و حتی اصلاح می‌شود.
همایون دارابی درباره اینکه آیا بازار سرمایه همچنان روند صعودی خود را حفظ می‌کند یا خیر؟ به بازار گفت: با توجه به اینکه بازارهای موازی بورس فعلا آرام هستند و حتی در شرایط کنونی برخی بازارها همچون مسکن، طلا و... اصلاح زمانی و قیمتی دارند جریان پول به سمت بورس در حال حرکت است و همین مساله هرگونه اصلاح شاخص بورس را منتفی می‌کند. دارابی با بیان اینکه بازار سرمایه از نظر ارزشی بسیار عقب است به همین دلیل رشد کنونی آن با سال ۹۹ قابل مقایسه نیست، افزود: از آنجایی که شاخص کل بورس به قله قبلی رسیده و ارزش دلاری بازار حدود ۱۹۰ میلیارد دلار است، در حالی که سال ۹۹ ارزش دلاری بازار بیش از ۴۵۰ میلیارد دلار بود و این موضوع حکایت از عقب ماندگی بورس دارد، به همین دلیل ادامه روند صعودی بازار منطقی است.
او با انتقاد به اینکه بخش عمده‌ای از سیاست‌گذاری‌ها در راستای شعار تولید و مهار تورم نیست، اظهار کرد: به عبارت دیگر تولیدکننده‌ها با نرخ بهره ۲۴ درصدی کار می‌کند و از طرف دیگر نرخ ارز و... هنوز بلاتکلیف است و این مساله منجر به مهار صادرات غیر نفتی شده و این مساله روی عملکرد بازار سرمایه تاثیر می‌گذارد و دولت برای اینکه بتواند اقتصاد را به حالت تعادل برساند باید در راستای شعار سال عمل کند و تحقق آن در گروه اصلاح نرخ بهره و همچنین منطقی کردن قیمت ارز است.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: در مقطع کنونی شاهد فشار قیمت‌گذاری دستوری روی گروه‌های خودرویی، شوینده، لاستیک و پلاستیک، دارویی‌ها و غذایی هستیم که حکایت از فشار دولت برای مهار غیر علمی تورم است و اثر آن در تولید معکوس عمل کرده و منجر به زیان واحدهای تولیدی و فعالیت با حداقل ظرفیت شده و اثر آن بازدهی پایین نمادهای بورسی بوده است.
در حال حاضر یکی از عواملی که منجر به اثر منفی بر بازار شده تعیین مقاومت‌های جدی برای شاخص کل بورس است، در حالی که بازار هنوز از تورم عقب است و تکرار این مقاومت‌ها باعث شده به باور اکثر فعالان بازار تبدیل شود و همین موضوع منجر خواهد شد در مقاومت مثلاً دو میلیون و ۴۰۰ هزار واحد همه وارد صف‌های فروش شوند در حالی که این اتفاق در نتیجه یک اثر روانی اتفاق خواهد افتاد و اگر بازار در یک روند طبیعی حرکت کند به راحتی از این مقاومت‌ها عبور می‌کند، به همین دلیل فعالان بازار سرمایه باید نسبت به اطهار نظرهای خود دقت کنند تا به جریان منفی بازار اضافه نکنند.
یک کارشناس بازار سرمایه درباره وضعیت بازار سرمایه فروردین ۱۴۰۲ نسبت به روند سال ۹۹ به بازار گفت: در حال حاضر بازار سهام نه تنها حباب ندارد بلکه نسبت به سایر بازارها عقب است و جریان ورود پول به بازار که از نیمه دوم سال گذشته افزایش یافته و هم‌اکنون هم ادامه دارد این موضوع را تایید می‌کند. شهیر محمدنیا با بیان اینکه بازار سهام هرچند در ابتدای صبح روز دوشنبه بعد از سخنان رییس‌جمهوری درباره ساماندهی بازار سرمایه با کمی منفی شروع شد اما در ادامه قدرت خرید سهامداران بالا رفت و مثبت شد، گفت: عقب ماندگی برخی نمادها نسبت به تورم کاملا مشهود است به همین دلیل کم کم خود را به میانگین رشد بازار می‌رسانند. محمدنیا با بیان اینکه در چند وقت اخیر عملکرد شاخص هم وزن نسبت به شاخص کل بورس بهتر بوده است، افزود: اما به‌طور قطع بعد از چند وقت نمادهای بزرگ دوباره لیدر بازار می‌شوند و شاخص کل بورس را به سمت بالا سوق می‌دهند.
او با تاکید بر اینکه بازار سهام سال ۱۳۹۹ تحت تأثیر رفتار هیجانی دچار حباب شده بود، گفت: بازار هنوز به ارزش واقعی نرسیده به همین دلیل باید به روند صعودی خود ادامه دهد.در شرایط کنونی برخی از فعالان بازار سرمایه از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌طور غیرمستقیم در بازار ورود کرده‌اند، به همین دلیل آمار ورود پول حقیقی به بورس بیشتر از عددی است که در آمارها اطلاع‌رسانی شده است.
حامد شایگان نیز نوشت که بازار سرمایه بعد از جهشی که در شش ماه گذشته داشته تازه به سطحی رسیده که سهمی نیم درصدی از جریان پولی کشور پیدا کند و ارزش دلاری بورس تهران هم در محدوده ۱۶۰ میلیارد دلار باقی مانده که تقریبا ۵۰ درصد کمتر از ارزش دلاری بورس تهران در مرداد ۱۳۹۹ است و از آنجایی که به تازگی رییس کل بانک مرکزی ادعا کرده حدود ۱۶ میلیارد دلار در دست مردم به صورت نقد است ارزش ۱۶۰ میلیارد دلاری بورس بسیار فاجعه است زیرا حدود ۱۰ درصد از ارزش بورس ایران در کیف پول مردم قرار دارند و این به معنای ثروتمند بودن مردم نیست بلکه به معنای ارزش پایین بورس تهران است.
این موضوع گواه این است که بازار سرمایه هنوز برای جبران عقب ماندگی خود جای رشد دارد و فعلا روند صعودی خود را حفظ خواهد کرد، اما در این مسیر قطعا فراز و فرودهایی هم خواهد داشت و برخی هم در این فضا نوسان‌گیری می‌کنند و تازه کارها هم ممکن است در قیمت‌های سربه سر خرید قبلی از بورس خارج شوند و عده‌ای هم سهام را در اوج قیمت بخرند.
بنابراین بازار سرمایه در عین حال که وارد روند صعودی شده بدون ریسک نیست و در این شرایط احتمال زیان برای برخی معامله گران هم هست، مگر اینکه آنها دارای سواد بورسی کافی باشند که تشخیص دهند چه زمانی بخرند و چه زمانی بفروشند. از این رو نه تنها روند کلی بازار مهم است و سهامداران باید روندهای کوتاه‌مدت و بلندمدت را تفکیک کنند و براساس آن استراتژی معاملات را تدوین کنند، بلکه باید روند هر یک از سهام را هم مجزا از شاخص کل بورس ترسیم کنند و چشم‌انداز سرمایه‌گذاری خود را طبق یک ارزیابی تکنیکال و بنیادی برنامه‌ریزی کنند.
در حال حاضر فراتر از مسائل معامله‌گری عامل دیگری که در موقعیت کنونی بر بازار تاثیر می‌گذارد سیاست‌های کلان اقتصادی کشور است از یک سو تورم همچنان افسار گسیخته، بازارهای کالایی را بهم می‌ریزد و از سوی دیگر هنوز نقدینگی و پایه پولی در حال افزایش است و سیاست‌گذاران در حال بررسی این مساله هستند که مقصر آن دولت به دلیل کسری بودجه است یا اضافه برداشت بانک‌ها به دلیل ناترازی. سیگنال طبیعی اقتصاد کنونی به بازارهای مالی کاملا مشهود است به همین دلیل ارزش معاملات در بورس همچنان صعودی است اما نمی‌توان اثر مداخلات خارجی در بورس را نادیده گرفت.
به عبارت دیگر همآنقدر که اقتصاد کشور با مشکلات تورمی روبرو است به همان اندازه مسوولان تلاش می‌کنند با سیاست‌های تحمیلی در بازارهای مالی نقدینگی را کنترل کنند، از این رو فعلا ماموریت بازار سرمایه جذب نقدینگی است و تا زمانی که دولت سیگنال تورمی از آن نگیرد اجازه رشد به آن می‌دهد.
بازار از دریچه معاملات
بر اساس آمار منتشر شده از چهارمین روز معاملاتی یعنی 29 فروردین 1402، شاخص بورس تهران 36 هزار و 147 واحد معادل 1.58 درصد نسبت به روز کاری گذشته صعود کرد و تا سطح 2 میلیون و 325 هزار و 434 واحد بالا آمد.
بدین‌ترتیب شاخص یک رکورد جدید را به ثبت رساند و به کانال 2.3 میلیونی رسید. شاخص کل هم وزن بورس نیز با رشد 16 هزار و 4 واحد -معادل 2.1 درصد در رقم 756 هزار و 664 واحدی ایستاد. شاخص کل فرابورس نیز با رشد 356 واحدی به رقم 29 هزار و 308 واحد رسید. شاخص هم وزن در فرابورس هم روند صعودی داشت و با افزایش 3 هزار و 487 واحد به سطح 134 هزار و 218 واحد رسید. روز گذشته در معاملات بورس تهران، بیش از ۲۴ میلیارد و ۱۶۶ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۱۶۷ هزار و ۱۸۶ میلیارد ریال معامله شد.
شرکت سرمایه‌گذاری غدیر (وغدیر) با ۲ هزار ۸۹۷ واحد، بانک ملت (وبملت) با ۲ هزار و ۹۷ واحد، توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) با یک هزار و ۸۹۰ واحد، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) با یک هزار و ۴۵۸ واحد، ایران‌خودرو (خودرو) با یک هزار و ۳۴۴ واحد، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران (حکشتی) با یک هزار و ۲۹۳ واحد و نفت و گاز و پتروشیمی تامین (تاپیکو) با یک هزار و ۹۶ واحد تاثیر مثبت بر شاخص بورس داشتند. پتروشیمی پارس (پارس) با ۷۰۷ واحد، پتروشیمی بوعلی سینا (بوعلی) با ۲۷۱ واحد، خدمات انفورماتیک (رانفور) با ۲۴۳ واحد و پلی پروپیلن جم (جم پیلن) با ۲۰۳ واحد تاثیر منفی بر شاخص بورس داشتند.
بر پایه این گزارش، روز سه‌شنبه نماد ایران خودرو (خودرو)، سایپا (خساپا)، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا)، گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو (خگستر)، فولاد مبارکه اصفهان (فولاد)، بانک ملت (وبملت) و ملی صنایع مس ایران (فملی) در نمادهای پُرتراکنش قرار داشتند. گروه خودرو هم در معاملات در چهارمین روز کاری هفته صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه پنج میلیارد و ۴۳۸ میلیون برگه سهم به ارزش ۲۵ هزار و ۴۶۱ میلیارد ریال دادوستد شد.
شاخص فرابورس نیز دیروز بیش از ۳۵۶ واحد افزایش داشت و به ۲۹ هزار و ۳۰۸ واحد رسید. در این بازار بیش از ۱۰ میلیارد و ۲۰۲ میلیون برگه سهم و اوراق مالی دادوستد شد و تعداد دفعات معاملات روز اخیر فرابورس بیش از ۵۶۸ هزار و ۶۴۳ نوبت بود. مجتمع جهان فولاد سیرجان (فجهان)، پالایش نفت لاوان (شاوان)، نفت ایرانول (شرانل)، بانک دی (دی)، تولید نیروی برق دماوند (دماوند) و بهمن دیزل (خدیزل) تاثیر مثبت بر شاخص فرابورس داشتند. همچنین پتروشیمی مارون (مارون)، ایران خودرو دیزل (خاور)، گروه انتخاب الکترونیک آرمان (انتخاب)، حمل و نقل گهرترابر سیرجان (حگهر) و شرکت سرمایه‌گذاری مالی سپهر صادرات (وسپهر) با تاثیر منفی بر این شاخص همراه بودند.
