سناریوهای نفت ۲۰۰ دلاری

سال میلادی گذشته حرف از صعود قیمت جهانی نفت به ۲۰۰ دلار در سال ۲۰۲۳ بود و حتی بعضی از مدیران صندوق‌های تامینی پیش‌بینی می‌کردند که نفت پیش از پایان سال ۲۰۲۲، به ۲۵۰ دلار در هر بشکه صعود خواهد کرد. به گزارش ایسنا، هیچ کدام از این پیش‌بینی‌ها اتفاق نیفتاد؛ بازارهای نفت جهان بارها و بارها ثبات کرده‌اند که تاب آورتر از آن هستند که معامله‌گران انتظار دارند اما آیا همچنان ممکن است شاهد نفت ۲۰۰ دلاری باشیم. چنین احتمالی تحت سناریوهای خاصی وجود دارد: 

سال ۲۰۲۲ تحت تاثیر آغاز جنگ در اوکراین بود که حرف نفت ۲۰۰ دلاری به میان آمد. پی‌یر اندوراند، مدیر صندوق تامینی، از این هم فراتر رفته و هشدار داده بود که نفت ممکن است تا ۲۵۰ دلار افزایش پیدا کند زیرا تصور می‌کنم برای همیشه عرضه روسیه را در بخش اروپایی از دست می‌دهیم. اما مشخص شد که طرف اروپایی، عرضه روسیه را از دست نمی‌دهد، بلکه آن را به سادگی از طریق کشورهای ثالث دریافت می‌کند.

این امر، اقتصاد جهانی را از مشکلات بزرگ ناشی از قیمت نفت، نجات داد. نفت همیشه راهی پیدا می‌کند؛ با این حال، تشدید درگیری‌ها، احتمالا از طریق دخالت مستقیم ناتو، می‌تواند قیمت‌ها را به پرواز دربیاورد. با این حال، معلوم نیست که نفت در چنین سناریویی، به ۲۰۰ دلار صعود کند زیرا بسیار بعید است که بازار بتواند این قیمت را برای مدت طولانی تحمل کند، اما غیرممکن هم نیست.

تا جایی که پای شانس در میان است، احتمال این سناریو کمتر از سناریوی اول است. اوپک پلاس برای رساندن قیمت‌ها به ۲۰۰ دلار، باید کاهش عمیق‌تری انجام دهد اما مهم‌تر از آن، این است که این گروه بخواهد چنین کاری را انجام دهد که نمی‌خواهد زیرا ۲۰۰ دلار، قیمت بسیار بالایی است و به تقاضا ضربه می‌زند. اوپک پلاس در جدیدترین تصمیم خود برای اعمال دور جدید کاهش تولید، نشان داده است که قیمت معاملات نقدی نفت مطلوب این گروه، محدوده ۸۰ تا ۹۰ دلار در هر بشکه است. بنابراین، تلاش می‌کند قیمت‌ها را در این سطح نگه دارد.

اختلالات تولید می‌تواند قیمت نفت را افزایش دهد. حتی زمانی که اختلال تولید، همانطور که اخیرا در مناقشه پیرامون صادرات نفت از شمال عراق مشاهده شد، به میزان اندک ۴۰۰ هزار بشکه در روز باشد. با این حال، اختلالات، قیمت‌ها را آنقدر شدید تغییر نمی‌دهند که از زیر ۹۰ دلار، به ۲۰۰ دلار برسند. بنابراین، حتی چنین سناریویی کمتر محتمل است. حمله به تاسیسات تولید عربستان در صورت موفقیت آمیز بودن، می‌تواند موثر باشد، اما با نزدیک شدن به پایان جنگ در یمن، چنین حمله‌ای کاملا فرضی است.

تمام پیش‌بینی‌هایی که از نفت ۲۰۰ دلار در هر بشکه در سال گذشته وجود داشت، تحت تاثیر نفت روسیه بود. اکثر پیش‌بینی‌کنندگانی که انتظار داشتند قیمت نفت به ۲۰۰ دلار صعود کند، به ممنوعیت‌های اروپایی و امریکا علیه واردات نفت روسیه به عنوان مبنای پیش بینی‌های خود اشاره کردند و در آن زمان، به نظر می‌رسید که فرض درستی باشد. البته، این پیش‌بینی‌ها هرگز این گزینه را در نظر نگرفتند که روسیه به سادگی خریدارانش را تغییر می‌دهد و اروپا و امریکا، فروشندگان را تغییر می‌دهند و این دقیقا همان اتفاقی بود که روی داد.

مورد دیگری که کمتر به حساب آمد، این بود که روسیه بخواهد به تلافی تحریم‌های غربی، تولید نفت را کاهش دهد. این کشور پیش از آن، در موارد خاصی، تولید را کاهش داده بود اما بعضی از مفسران می‌گویند موارد مذکور، ناشی از ناتوانی روسیه برای تولید بود نه اقدام عمدی. دلیل موارد مذکور هر چه بوده باشد، یک حقیقت ساده این است که روسیه می‌تواند تولید خود را عمدا کاهش دهد و اگر این کار را انجام دهد، قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند. اینکه قیمت نفت تحت تاثیر کاهش تولید روسیه، تا چه سطحی افزایش پیدا می‌کند، در حد حدس و گمان است و چندان محتمل نیست.

سناریوهایی که تاکنون تشریح شد، بیشتر یک تمرین ذهنی بوده تا سناریوهای واقع بینانه؛ هیچ یک از آنها محتمل نیستند. با این حال، دو مورد آنها آنقدر محتمل به نظر می‌رسید که معامله‌گران را به پذیرفتن گزینه نفت برنت ۲۰۰ دلاری مجاب کنند. با این حال یک سناریوی دیگر وجود دارد که واقع بینانه‌تر است. این گزینه به اندازه سناریو یک جنگ، وحشتناک نیست، اما از آن هم خطرناک‌تر است. تحت این سناریو، استمرار سرمایه‌گذاری ناکافی، عرضه را به حدی کاهش می‌دهد که قیمت‌ها راهی جز افزایش ندارند. عربستان سعودی در این باره هشدار داده است. تولیدکنندگان نفت شیل امریکا هم در این باره هشدار داده‌اند و گروه هفت به تازگی اعلام کرد که با سوخت‌های فسیلی آلاینده مبارزه خواهند کرد که به معنای بازداشتن تولید بیشتر نفت و گاز است.

البته، این بیانیه از کاغذی که روی آن نوشته شده است، ارزش بیشتری ندارد و این بزرگ‌ترین امید جهان است که نفت به این زودی یا هرگز، به ۲۰۰ دلار نخواهد رسید. اگر آن دولت‌ها در مورد آنچه که سوخت‌های فسیلی آلاینده می‌نامند جدی شوند، عرضه نفت جهان در خطر خواهد بود.

تحلیلگران دوست دارند بگویند که علاج قیمت بالای نفت، گرانی است و آنها هم درست می‌گویند. یک راه بسیار کارآمد برای کنترل قیمت یک کالا، این است که اجازه دهید آنقدر افزایش پیدا کند که تقاضا را نابود کند.

اما چه اتفاقی می‌افتد اگر آن کالا به اندازه نفت ضروری باشد؟ استفاده نکردن از نفت، مردم را به دوران‌های ساده‌تر اما با فراوانی کمتر و ثروتمند کمتر می‌برد. فقط از یک کشاورز کنیایی بپرسید که چطور این را دوست دارد. بر اساس گزارش اویل پرایس، خوشبختانه برای همه، حتی سرمایه‌گذاری ناکافی مداوم در اکتشاف جدید نفت و گاز، ممکن است برای بالا بردن قیمت‌ها تا ۲۰۰ دلار کافی نباشد. زیرا صنعت با کمک فناوری همواره با تنظیم تولید، به تقاضا پاسخ خواهد داد. سرمایه‌گذاری کم این کار را دشوارتر کرده است اما غیرممکن نیست. حتی بلندپروازترین دولت گروه هفت نیز آمادگی اعمال ممنوعیت کامل نفت را ندارد چرا که این، خودکشی سیاسی و اقتصادی خواهد بود.