خسارت حداقل 4 میلیارد دلاری کشور از قاچاق سوخت

طبق برآورد نهادهای تخصصی به نظر می‌رسد مجموع قاچاق بنزین و گازوئیل از کشور حدود روزانه 15 میلیون لیتر باشد که معادل سالانه 4 میلیارد دلار خسارت است.

به گزارش، با پیشی گرفتن میزان مصرف بنزین و گازوئیل از تولید در سال 1402، بحث درباره برآورد میزان قاچاق این دو سوخت از کشور و راهکارهای قاچاقچیان در فضای رسانه‌ای کشور داغ شده است.

طبیعی است که اختلاف قیمت بنزین و گازوئیل در داخل و خارج از کشور، انگیزه برای قاچاق سوخت را افزایش می‌دهد، در حال حاضر میانگین قیمت داخلی بنزین و گازوئیل لیتری 2000 و 300 تومان است درحالی که ارقام صادراتی این فرآورده‌ها بین 20 تا 40 هزار تومان در بازار کشورهای همسایه به فروش می‌رسد.

شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به عنوان تخصصی‌ترین شرکت دولت در حوزه تولید و توزیع سوخت، منبع موثقی برای برآورد میزان قاچاق سوخت از کشور است؛ جلیل سالاری مدیرعامل این شرکت با اشاره به ایجاد انگیزه برای قاچاق سوخت می‌گوید: قیمت گازوئیل در داخل کشور 300 و 600 تومان است و این در حالی است که این سوخت در کشورهای همسایه تا 40 هزار تومان قیمت‌گذاری می‌شود. این اختلاف قیمت انگیزه برای قاچاق ایجاد کرده و آن را از نظر اقتصادی جذاب می‌کند.

وی اظهار داشت: در حال حاضر روزانه 84 میلیون لیتر گازوئیل در حوزه حمل و نقل مصرف می‌شود، در مجموع مصرف گازوئیل در کشور بر اساس پیش‌بینی‌ها نباید بیشتر از 75 میلیون لیتر در روز باشد و از همین رو اختلاف حدود 10 میلیون لیتری مصرف واقعی گازوئیل و توزیع آن در کشور وجود دارد.

در حال حاضر پدیده قاچاق سوخت از نیروگاه‌ها نیز به امر مرسومی تبدیل شده است؛ مالک شریعتی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس نیز در مصاحبه‌ای با اشاره به قاچاق سوخت از نیروگاه‌ها گفت: بخش اصلی و عمده قاچاق گازوئیل کشور مربوط به نیروگاه‌ها و به میزان 1.5 میلیارد لیتر در سال است. نهادهای نظارتی از مجلس تقاضا کرده‌اند فکری به حال حجم بالای تخلفات نیروگاه‌ها در قاچاق سوخت انجام دهد. برخی تانکرهای وارد شده به نیروگاه با فاکتورسازی سوخت مایع را تخلیه نمی‌کنند تا با چندین برابر قیمت به خارج قاچاق کنند.

اما قاچاق سوخت تنها به گازوئیل ختم نمی‌شود و در حوزه بنزین نیز با وجود سامانه هوشمند سوخت این اتفاق رخ می‌دهد؛ جلیل سالاری در این باره توضیح می‌دهد: بخشی از مصرف بنزین در حوزه قاچاق اتفاق می‌افتد که لازم است برای جلوگیری از آن اقدام‌هایی انجام شود. مقدار قاچاق بنزین کشور روزانه 5 میلیون لیتر برآورد می‌شود. بخشی از این قاچاق از طریق مهاجرت کارت‌های هوشمند سوخت انجام می‌شود که با طرح‌های مختلف اجرایی تلاش می‌کنیم آن را رصد و از وقوع آن جلوگیری کنیم.

شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در گزارشی عنوان کرده است: در حال حاضر حدود 19 میلیون خودرو و کارت سوخت در کشور وجود دارد که بخش اعظم سهمیه آزاد آنها هرگز استفاده نمی‌شود ولی متاسفانه شاهد آن هستیم که کارت‌های سوخت به تعداد بالا به سمت استان‌های مرزی منتقل می‌شود و ظرف چند روز اول ماه سهمیه آنها خالی می‌شود که مشخصا صرف قاچاق می‌شود.

طبیعی است که با افزایش میزان قاچاق سوخت، کشفیات قاچاق نیز رشد قابل توجهی داشته باشد. امیر محمد پرهام فر معاون دفتر پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا با اشاره به افزایش قاچاق سوخت در کشور گفت: در سال 1401 کشفیات نفتی در حوزه بنزین 250 درصد و در حوزه گازوئیل 69 درصد رشد داشته است. کشفیات بنزین قاچاق در سال 1400 حدود 421 هزار لیتر بوده و در سال 1401 این کشفیات به حدود 1 میلیون و54 هزار لیتر رسیده است که با رشدی 250 درصدی مواجه بوده است.

وی ادامه داد: این مطلب را باید اضافه کنم که کشفیات گازوئیل در سال 1400 حدود 30 میلیون لیتر بوده که در سال 1401 تقریبا افزایشی 60 درصدی داشته و به حدود 50 میلیون لیتر رسیده است.

وقتی انگیزه فراوانی برای قاچاق سوخت وجود داشته باشد، طبیعی است که بسیاری از مردم با روش‌های گوناگون اقدام به قاچاق سوخت می‌کنند. روایت سید مرتضی اولادعلی، معاون فرهنگی، اجتماعی مرزبانی استان هرمزگان در این باره را بخوانید.

اولادعلی می‌گوید: روزانه قریب به 10 میلیون لیتر سوخت از استان هرمزگان قاچاق می‌شود. برخورد قاطع مرزبانان و نیروهای انتظامی و دستگاه قضایی با پدیده قاچاق و برخورد با سر شبکه‌ها و قاچاق‌های سازمان یافته و توقیف هزاران دستگاه خودرو و صدها فروند شناور حامل سوخت، اما همچنان میلیون‌ها لیتر گازوئیل روزانه از استان هرمزگان قاچاق می‌شود. ده‌ها هزار میلیارد تومان از سرمایه‌های این مملکت که برای چرخش چرخ تولید و اقتصاد هزینه می‌شود، توسط قاچاقچیان سوخت به یغما می‌رود.

 وی همچنین یکی از عوامل افزایش آمار بیکاری در استان هرمزگان را وجود مشاغل کاذب همچون قاچاق سوخت و سودهای بادآورده دانست و گفت: وقتی یک جوان بیان می‌کند که روزانه می‌تواند 30 تا 50 میلیون تومان از راه قاچاق سوخت درآمد داشته باشد، قطعاً از شغل‌های کارگری و ساختمانی یا اداری با حقوق ماهیانه 8 تا 10 میلیون تومان استقبال نمی‌کند و بسیاری از آمارهای بیکاری هرمزگان با واقعیت میدانی همچون سایر استان‌های کشور همخوانی ندارد.

 معاون فرهنگی، اجتماعی مرزبانی استان هرمزگان می‌گوید: کل خودروهای مینی بوس یکی از استان‌های مرکزی کشور در جاده‌های درون استانی حدود 200 دستگاه است اما در یک روستای نوار مرزی هرمزگان بیش از 700 دستگاه مینی‌بوس در چرخه قاچاق سوخت هستند و در برخی از منازل بیش از 10 دستگاه خودرو برای فعالیت در امر قاچاق سوخت مستقر است.

بنابراین گزارش در مجموع طبق برآورد نهادهای تخصصی به نظر می‌رسد مجموع قاچاق بنزین و گازوئیل از کشور حداقل روزانه 15 میلیون لیتر باشد، معادل سالانه 4 میلیارد دلاری خسارت، اما جالب اینکه هم‌اکنون برخی از رسانه‌ها در حال تکذیب موضوع قاچاق و هدررفت سرمایه ملی کشور هستند.