بیشتر خرید کنید، بیشتر یارانه بگیرید!

همانطور که در روزهای گذشته نیز در خبرهای اعلام شده از مقامات دولتی خود را نشان داده بود، به نظر می‌رسد با رسیدن به سالگرد حذف ارز 4200 تومانی، دولت قصد دارد تغییراتی را در چارچوب پرداخت یارانه به وجود آورد، هرچند این تغییرات مانند آنچه که در بهار سال گذشته رخ داد، نخواهد بود اما لااقل آغاز فاز جدیدی از پرداخت کالابرگ الکترونیک به شمار می‌رود.

در روزهای گذشته، وزارت کار جزییات جدیدی از نحوه اجرای کالابرگ الکترونیک ارایه کرده بود که نشان می‌داد بر خلاف ماه‌های گذشته، این‌بار طرح به شکل کشوری به مرحله اجرا رسیده و با تعداد زیادی از فروشگاه‌ها برای حضور در این طرح، توافقات نهایی انجام شده است.

یکی از اصلی‌ترین چالش‌هایی که از سال گذشته در رابطه با طرح پرداخت یارانه نقدی وجود داشت، کاهش تاثیر آن در بلندمدت تحت تاثیر تورم بالا بود و نمایندگان مجلس تاکید داشتند که با اجرای طرح غیرنقدی و حمایت کالایی می‌توان برای این چالش راه‌حلی تازه پیدا کرد. با این وجود همچنان یک ابهام مهم باقی مانده بود و آن چگونگی برنامه‌ریزی ارایه کالاهای یارانه‌ای بود.

با توجه به اینکه قیمت کالاهای اساسی نیز همپای تورم افزایش پیدا می‌کند، این سوال مطرح می‌شود که آیا دولت باید هر ماه هزینه بیشتری برای یارانه پرداخت کند یا با همان مبلغ ثابت باید کالاها خریداری شوند؟ حالا در توضیحات جدیدی که از ابعاد اجرایی طرح منتشر شده هم یک راهکار جدید در این حوزه ارایه شده و هم کالاهایی به سبد کالاهای یارانه‌ای افزوده شده‌اند. طرح کالابرگ الکترونیکی طرحی است که دولت با هدف حمایت از معیشت خانوارها و حفظ سلامت غذایی افراد به اجرا درآورده و در صورت مدیریت صحیح پیش‌بینی‌ می‌شود که بخش اعظمی از تورم موجود از طریق این طرح کنترل شود.

این طرح که در سال گذشته به شکل آزمایشی در چهار استان هرمزگان، قزوین، گیلان و مرکزی کلید خورد، اکنون به عنوان یک طرح ملی در ۳۱ استان کشور به اجرا درآمده است. اجرای طرح کالابرگ الکترونیک تکلیف قانونی است و دولت بنا ندارد یارانه نقدی را حذف کند لذا مردم و متقاضیان مختارند که کالابرگ الکترونیکی یا یارانه نقدی را انتخاب و خرید خود را به شکل اعتباری انجام دهند.

بر اساس اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مبلغ پرداخت یارانه برای دهک‌های اول تا سوم ۴۰۰ هزار تومان و دهک‌های چهارم تا نهم ۳۰۰ هزار تومان است و مردم به ‌عنوان مصرف‌کننده نهایی با استفاده از کارت‌های بانکی و اعتبار یارانه خود می‌توانند یک ماه زودتر از هر فروشگاه یا سوپرمارکتی، کالای مورد نظر خود را از لیست ۱۰ قلم کالای اساسی پرمصرف شامل شیر، پنیر سفید، ماست کم‌چرب، مرغ، تخم‌مرغ، روغن مایع، ماکارونی، قند، شکر و برنج و با هر عنوان و برندی انتخاب و خریداری کنند.

سرپرستان خانوار از طریق اپلیکیشن «شما» می‌توانند ریز تراکنش‌های خرید خود را از طریق کالابرگ مشاهده کنند. همچنین فروشگاه‌ها می‌توانند برای پیوستن به طرح کالابرگ الکترونیکی نرم‌افزار شما (شبکه ملی اعتبار) را از طریق نرم‌افزارهای بازار، مایکت یا سایت فارا به نشانی https: //sfara.ir/ دانلود کرده و فروشگاه خود را در این طرح ثبت کنند تا فهرست فروشگاهی متقاضی در اختیار شرکت‌های پرداخت قرار گیرد.

پیشتر وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از راه‌اندازی سامانه کالابرگ الکترونیکی در سراسر کشور و اتصال حدود ۵۰ هزار فروشگاه اعم از فروشگاه‌های زنجیره‌ای و غیرزنجیره‌ای به این سامانه خبر داده و گفته بود: هنوز تصمیم جدیدی درخصوص شیوه‌ها و بسته‌های جدید اتخاذ نشده و مردم می‌توانند به صورت اعتباری حدود یک ماه قبل از واریز یارانه نقدی خود خرید اعتباری داشته باشند. طرح کالابرگ الکترونیکی که از ۱۵ اسفندماه با نظارت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سراسر کشور اجرایی شده اکنون در بین مردم شناخته شده و جای خود را در میان اقشار متوسط و کم درآمد باز کرده است.

بر همین اساس دولت در راستای توسعه این طرح مشوق‌های جدیدی پیش‌بینی کرده و با توجه به استقبال دهک‌های کم درآمد و متوسط در حال تهیه بسته جدید حمایتی در قالب طرح کالابرگ الکترونیک است. شرکت خدمات فناوری اطلاعات رفاه ایرانیان (فارا) به عنوان مجری طرح درصدد است که تا پایان اردیبهشت امسال تعداد فروشگاه‌های ارایه‌دهنده خرید اعتباری را به ۵۰ هزار فروشگاه برساند و در پایان خرداد ماه به بیش از ۶۰ هزار فروشگاه افزایش دهد.

آن‌طور که هادی کاشف - مجری طرح کالابرگ الکترونیک گفته دهک‌های درآمدی سه تا پنج بیشترین استقبال از این طرح را داشته‌اند و بیشترین میزان خرید اعتباری پس از این عده توسط دهک‌های یک و دو انجام شده است. به گفته وی از ۱۵ اسفندماه سال گذشته تاکنون نزدیک به ۵۰ هزار فروشگاه در سراسر کشور به برنامه کاربردی «شما» (فارا) یا سایت SHOMA.SFARA.IR متصل شده‌اند و یارانه‌بگیران می‌توانند با مراجعه به این فروشگاه‌ها خرید اعتباری خود را انجام دهند.

مدیرعامل شرکت خدمات فناوری اطلاعات رفاه ایرانیان (فارا) همچنین از اضافه شدن اقلام پروتئینی به ۱۰ قلم کالای طرح کالابرگ الکترونیک خبر داده و می‌گوید: در بسته حمایتی جدید، مشوق‌ها و اقلام جدیدی از جمله اقلام پروتئینی، ماهی و حبوبات و حتی گوشت به منظور حفظ و ارتقای سلامت جامعه به ویژه اقشار آسیب‌پذیر درنظر گرفته شده که به اقلام ۱۰گانه موجود در طرح اضافه خواهد شد.

وی درعین حال با اعلام واریز یارانه خردادماه به حساب سرپرستان خانوار و شارژ اعتبار خرید کالابرگ الکترونیکی، گفته است: یارانه‌بگیران می‌توانند از اعتبار یارانه در قالب کالابرگ الکترونیکی اقلام اساسی خود را خریداری کنند ضمنا چنانچه سرپرستان خانوار در ماه گذشته از کالابرگ الکترونیکی استفاده نکرده باشند، رقم کامل یارانه برایشان قابل برداشت است و در صورت استفاده به همان میزان از یارانه خانوار کسر شده و باقی مانده مبلغ به حساب سرپرست خانوار واریز می‌شود. به گفته مجری طرح کالابرگ الکترونیک در قالب این طرح بالغ بر ۵۰ هزار فروشگاه در سرتاسر کشور به این سامانه متصل شده‌اند که برنامه شرکت فارا رساندن تعداد فروشگاه‌های ارایه‌دهنده خرید اعتباری به بیش از ۶۰ هزار فروشگاه تا پایان خرداد ماه سال جاری است.

در طرح کالابرگ الکترونیک در صورتی که کالاها مشمول افزایش قیمت شوند، دولت همچون سابق سهم پرداختی خانوارها از این سبد را ثابت در نظر گرفته و مابه‌التفاوت آن را با اعتبار یارانه ارایه شده تأمین می‌کند.

با توجه به افزایش خرید اعتباری دهک‌های کم‌درآمد از طریق کالابرگ الکترونیکی، دولت در نظر دارد در یک بسته تشویقی مقدار مبلغ اضافی را از ماه‌های بعد به حساب این افراد واریز کند تا گروه‌های کم‌درآمد بتوانند اقلام بیشتری را خریداری کنند.این بسته تشویقی در کارگروهی متشکل از کارشناسان وزارتخانه‌های تعاون، کار و رفاه اجتماعی و امور اقتصاد و دارایی در حال بررسی است و به احتمال زیاد در پایان اردیبهشت ماه اجرایی می‌شود.

طبق اعلام، طی هفته‌های آینده با جلسات مشترکی که با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صورت می‌گیرد، موضوع اضافه شدن اقلام جدید پروتئینی به این طرح مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در حال حاضر بیشتر فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ کشور از جمله افق کوروش، رفاه و جانبو به طرح کالابرگ الکترونیک متصل شده‌اند. تعداد فروشگاه‌های خرد نیز از ۲۰۰۰ فروشگاه در سال گذشته به ۳۴ هزار فروشگاه افزایش یافته و آماده خدمت‌رسانی به متقاضیان و یارانه‌بگیران هستند.

به این ترتیب به نظر می‌رسد خانوارهایی که قصد خرید اعتباری با حساب یارانه‌ای خود را دارند، می‌توانند با خرید بیشتر، این سیگنال را به دولت بفرستند که هزینه بیشتری کرده‌اند و باید یارانه آنها افزایش پیدا کند.

هرچند اعلام شده که بررسی ابعاد این موضوع از سوی یک کارگروه ویژه انجام خواهد شد و پس از تصمیم آنها کار نهایی می‌شود اما این سوال به وجود آمده که مبنای این تغییر چیست و آیا بناست دولت برای حمایت از دادن کالابرگ، یارانه غیرنقدی را افزایش دهد یا طرح در ابعاد دیگری انجام خواهد شد. موضوعی که باید دید که آیا در سالگرد اصلاحات یارانه‌ای تکلیفش مشخص می‌شود یا باید منتظر ماند و دید که در آینده چه سرنوشتی خواهد داشت.