توسعه و تهدیدها
ما پیش از دور اخیر تحریم‌های امریکا در بازار جهانی نفت حضور قابل قبولی داشتیم و نفت ما از سوی مشتریان مختلف خریداری می‌شد. اما در سال‌های گذشته متاسفانه امکان حضور در این عرصه از بین رفت و همین مساله باعث شد که برخی دیگر از فروشندگان نفت جای ایران را در بازار بگیرند. طبق برآوردهای اولیه پس از مدتی کوتاه امکان آن وجود دارد که ایران بین یک میلیون و ۲۰۰ هزار تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت بفروشد.
پس از چند ماه می‌توان انتظار داشت که این عدد به مرز ۲.۵ میلیون بشکه در روز بازگردد. نفت ایران از چند دهه قبل مشتریان ثابت و سنتی خود را داشته و قطعا در صورت کنار رفتن محدودیت‌ها این مشتریان آماده هستند که نفت ما را بخرند. البته نفت ایران در سال‌های گذشته با نفت سایر کشورها جبران شده و احتمالا به زمان نیاز خواهد بود تا قراردادهای قبلی به اتمام برسد و مشتریان برای نفت ایران قراردادهای تازه‌ای را امضاء کنند.
البته این موضوع با دو چالش مواجه است. نخست جاماندن زیرساخت‌های ما از توسعه در سال‌های گذشته بوده است. در برنامه‌های بالادستی و در طرح‌هایی که از سوی وزارت نفت ارایه شده، ایران می‌تواند به تولید شش میلیون بشکه نفت در روز برسد اما این مساله نیاز به استفاده از تجهیزات به روز، جذب سرمایه داخلی و خارجی و استفاده از حداکثر ظرفیت‌ها دارد؛ موضوعی که در سال‌های گذشته کمتر به آن پرداخته‌ایم. ما در این سال‌ها کمتر از ظرفیت میادین نفتی و گازی مشترک استفاده کرده‌ایم و در سوی مقابل، کشورهای همسایه توانسته‌اند فعالیت خود در این میدان‌ها را به شکل جدی توسعه بدهند. اگر همزمان با پیگیری مذاکرات، شرایط برای انجام این سرمایه‌گذاری فراهم شود، ایران خواهد توانست ضمن بازپس‌گیری سهم خود از بازار، نقش خود در بازار جهانی انرژی را نیز گسترده‌تر کند.
موضوع دوم بحث محوریت یافتن انرژی‌های جدید و پاک است. امروز بسیاری از کشورهای توسعه یافته به سمت استفاده از انرژی‌های پاک حرکت کرده‌اند و در آینده نزدیک بازار نفت کوچک خواهد شد. ما باید با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و حوزه‌های نوین به سمت تولید کالاهای نفتی با ارزش افزوده بالاتر حرکت کنیم تا هم بازار خود را تضمین کنیم و هم آورده مالی بیشتری را برای کشور به ارمغان بیاوریم. اینکه عربستان سعودی می‌گوید که به زودی امکان تولید نفت روزانه خود را به ۱۰ میلیون بشکه می‌رساند، نشان از آن دارد که این کشور چه در حوزه حفظ بازار و چه در حوزه سرمایه‌گذاری‌های جدید موفق عمل کرده است و برای آنکه ما نیز به حداکثر توان تولیدی خود برسیم، باید گام‌های اجرایی مهمی را برداریم.
