برق کار دست سهامداران داد

رقیه ندایی| 

مدیریت انرژی و ایجاد یک سیستم توزیع متناسب در بخش‌های خانگی و صنعتی یکی از مهم‌ترین مسائل کشور بوده و از اهمیت بالایی برخوردار است؛ همین موضوع باعث شده که در برخی از فصل‌ها صنایع با قطعی برق و سهمیه‌بندی برق مواجه شوند. این قطعی برق صنایع تبدیل به یک ریسک برای بازار سرمایه شده و این ریسک هزینه‌ای بیش از قیمت‌گذاری دستوری به صنایع تحمیل کند. بر اساس گزارش مرکز آمار درخصوص مصرف انرژی، تقریبا 33 درصد متعلق به مصرف خانگی، 33 درصد به مصرف صنایع و 15 درصد به بخش کشاورزی تعلق دارد. مصرف گاز نیز در بخش خانگی شرایط مشابهی با مصرف برق دارد و سهم قابل توجهی از گاز کشور صرف مصارف خانگی و صنعتی می‌شود.

هر سال در فصل تابستان و زمستان صنایع با مشکل نبود برق و گاز مواجه می‌شوند و این قطعی باعث می‌شود که میزان تولیدات کارخانجات کاهش یابد و در نهایت قیمت تمام شده محصولات افزایش می‌یابد. به‌طور کلی قطعی برق در تابستان و قطعی گاز در زمستان باعث شده که ریسک سرمایه‌گذاری در صنایع افزایش یابد و از سوی دیگر صنایع به علت قطعی‌های مکرر با کاهش راندمان کاری مواجه شوند.

امروز سی و یکمین روز از اردیبهشت ماه است و هنوز دومین فصل بهار به پایان نرسیده؛ اما شرکت برق در اطلاعیه‌ای خبر از قطعی‌های جدید داده است. برا ساس اطلاعیه جدید از تاریخ ۱۵ خرداد الی ۱۵ شهریور، شرکت‌ها کاهش بار ۳۰ درصدی را از ساعت ۱۱ الی ۲۳ خواهند داشت، از تاریخ یک تیر الی ۳۱ مرداد، شرکت‌ها کاهش بار ۶۰ درصدی را بین ساعت ۱۱ تا ۲۳ تجربه خواهند کرد و از تاریخ ۲۴ تیر الی ۲۴ مرداد ماه نیز شاهد کاهش بار ۹۰ درصدی برای این شرکت‌ها در ساعات مذکور هستیم که به نوعی نشان از تعطیلی کامل خطوط تولید طی ۱۲ ساعت از روز دارد.

این تعطیلی‌ها مساوی با عدم تولید محصول است، کاهش تولیدات نیز نتیجه‌ای جز افزایش قیمت تمام شده محصولات ندارد. یعنی با قطعی برق هم صنایع با کاهش تولید و زیان مواجه می‌شوند و هم اینکه قیمت تمام شده محصول افزایش می‌یابد و خریدار محصولی گران‌تر و گاها با کیفیت کمتر می‌خرد. علت کاهش کیفیت برخی از محصولات به قطعی‌ها باز می‌گردد برخی از صنایع و شرکت‌ها باید در دمای خاص (با استفاده از گاز و برق در زمان قطعی‌ها) محصول خود را تولید کنند و نوسان برق یا قطعی 12 ساعت باعث خاموشی کوره‌ها و کیفیت پایین‌تر برخی از محصولات می‌شود.

در حال حاضر تا حدودی برنامه قطعی برق صنایع اعلام شده است و کارشناسان عقیده دارند که قطعی‌ها دایمی است و هرسال در فصل تابستان این ریسک را و در فصل زمستان ریسک قطعی گاز صنایع را خواهیم داشت. به‌طور کل بازار سرمایه دو سال دیگر درگیر قطعی گاز و برق خواهد بود که هر یک تاثیر منفی روی سرمایه‌گذاری و تصمیم‌گیری سهامداران دارد. با قطع برق صنایعی چون سیمان، پتروشیمی و فولاد زیان می‌کنند، چراکه تولید این صنایع کاهش می‌یابد و در نتیجه سود شرکت‌ها نیز کمتر می‌شود. با قطع گاز در وهله اول ممکن است شاهد نزول بورس باشیم که نزول و افت دایمی نیست بلکه ناشی از بار روانی این موضوع است.

این بدان معناست که نخست بار  روانی تاثیر منفی روی معاملات تاثیر می‌گذارد و در وهله مورد دوم کاهش تولید و کمبود سود باعث زیان می‌شود. می‌توان گفت که قطعی برق می‌تواند اعتماد سهامداران را کاهش ومعاملات را به نوعی مبهم کند. اما این موضوع به صورت موقت است و پس از چند هفته معاملات به روند عادی خود باز می‌گردد.

    چالش برای صنایع

قطعی برق برای صنایع تبدیل به یک چالش شده است و مشکلات زیادی برای صنایع به وجود آمده است. برای نمونه برای تولید یک تن فولاد به‌طور متوسط نیاز به 800 کیلووات ساعت مصرف برق است اما اثرات قطعی برق علاوه‌بر اینکه منجر به کاهش تولید در این حوزه می‌شود، اثرات مخربی هم بر روی دستگاه‌های تولید فولاد دارد. یعنی نه‌تنها کاهش تولید به همراه دارد بلکه دستگاه‌های تولید هم دچار تخریب می‌شوند و زیان‌‌‌‌‌‌‌های زیادی به صاحبان صنایع وارد می‌کند. یعنی قطعی برق تنها تولید را کاهش نمی‌دهد بلکه دستگاه‌ها را نیز با مشکل مواجه کند برای نمونه برخی از کوره‌ها در زمان قطعی برق به‌طور کامل از چرخه تولید خارج می‌شوند و بازگشت آن نیاز به صدها میلیارد دلار هزینه دارد. در اصل قطع یا کاهش مصرف برق باعث می‌شود که برخی صنایع میلیاردها دلار زیان را متحمل شوند.

به جز این موضوع قطعی برق صنایع پایین‌دستی را هم با مشکل مواجه کرده و در صنعت سیمان هم داستان فولاد تکرار می‌شود. در مثالی دیگر باید گفت که برای تولید یک تن سیمان، ۱۱۰ کیلو وات ساعت برق نیاز است اما قطع برق، منجر به کاهش تولید این صنعت می‌شود و به دلیل ثبات تقاضا منتهی به افزایش تورم و گرانی سیمان خواهد شد. در این شرایط با توجه به اینکه این صنایع بخش بزرگ و زیادی از بازار سرمایه را اختصاص می‌دهند اگر به اندازه زیان ناشی از کاهش تولید، افزایش نرخ نداشته باشند، می‌توانند در کم‌ رونقی بازار سرمایه تاثیر بگذارند و به همان نسبت شاخص‌کل را متاثر کنند. سهامدار و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذار هم با این وضعیت، پازل‌‌‌‌‌‌‌ها را کنار هم قرار می‌دهد و نه‌تنها فضای سرمایه‌گذاری جذابی نمی‌بیند بلکه در فکر خروج سرمایه از بازار می‌شود.

    زیان بورس با قطعی برق

فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: قطعی برق و گاز صنایع مختلفی را در بورس تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما به‌طور کلی با قطع برق و گاز شاخص کل بورس نیز به صورت موقت نزولی می‌شود.

وی توضیح می‌دهد: قطعی برق و گاز یک ریسک موقت برای بازار سرمایه است. این ریسک در وهله اول بورس را نزولی ولی پس از گذشت چند هفته بازار به روند عادی خود باز می‌گردد. صنایعی همچون فولاد، پتروشیمی‌‌‌‌‌‌ها، سیمان و… وابسته به برق هستند با قطع برق، قیمت تمام شده محصولات این صنایع افزایش می‌یابد و در نهایت پس از گذشت دوره زیان شرکت‌ها و صنایع به سود می‌رسند. یکی از مهم‌ترین مشکلات این قطعی، مشخص نبودن برنامه دولت است. یعنی در وهله اول قرار نبود که برق و گاز قطع شود اما اکنون خبر این قطعی‌ها اعلام شده است.

    شاخص به استقبال فصل گرما رفت!

در معاملات روز شنبه، 30 اردیبهشت 1402، شاخص بورس تهران 23 هزار و 324 واحد نسبت به روز کاری گذشته سقوط کرد و تا سطح 2 میلیون و 298 هزار و 10 واحد پایین آمد؛ شاخص کل هم وزن بورس نیز با ریزش 4 هزار و 112 واحدی در رقم 760 هزار و 974 واحدی ایستاد. شاخص کل فرابورس نیز با کاهش 166 واحدی به رقم 28 هزار و 916 واحد رسید. اما شاخص هم وزن فرابورس با رشد 232 واحد به سطح 139 هزار و 460 واحد رسید. 

روز شنبه خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار سهام منفی شد و 732 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد. روز گذشته نماد شتران (شرکت پالایش نفت تهران) بیشترین خروج پول را داشت که ارزش آن 53 میلیارد تومان بود. پس از شتران، نمادهای شپنا و ولبهمن بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند. در سوی دیگر، بیشترین ورود پول حقیقی به نمادهای سصفها، قصفها و بنیرو اختصاص داشت. نمادهای فولاد، فملی و تاپیکو نمادهای قرمزپوش بورس بودند که بیشترین اثر را در افت شاخص کل بورس داشتند.

در مقابل نمادهای وبملت، اپال و خراسان بیشترین اثر مثبت را بر شاخص کل داشتند. در فرابورس نیز نمادهای آریا، شاوان و شراز بیشترین اثر کاهنده را بر شاخص داشتند و نمادهای خدیزل، دی و کوثر بیشترین اثر افزایشی را بر شاخص کل فرابورس داشتند. در بین نمادهای پرتراکنش بورس روز اخیر نیز پی‌پاد بیشترین تراکنش را داشت و خساپا و وبملت در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در فرابورس نیز دی، کرمان و گدنا بیشترین تراکنش را داشتند. در اولین روز کاری هفته ارزش معاملات کل بازار سهام به 49 هزار و 951 میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 32 هزار و 283 میلیارد تومان بود که 65 درصد از ارزش کل معاملات بازار را در این روز شامل می‌شود.

ارزش معاملات خرد نیز با افزایش 13 درصدی به نسبت روز معاملاتی قبل به رقم 13 هزار و 480 میلیارد تومان رسید. در معاملات دیروز نماد پی پاد بیشترین ارزش معاملات بازار سهام را نیز به خود اختصاص داد که ارزش معاملات آن 492 میلیارد تومان بود. پس از پی‌پاد، خزامیا بیشترین ارزش معاملات را داشت و وبملت رتبه سوم بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن دو نماد خساپا و دی در رتبه‌های بعدی بیشترین ارزش معاملات قرار گرفتند.

در حجم معاملات نیز سهام دی (بانک دی) با تعداد یک میلیارد و 780 میلیون و 293 هزار و 367 سهم در صدر قرار گرفته است. خساپا در رتبه دوم بیشترین حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به کرمان تعلق داشت. دو نماد وبملت و شستا نیز در رتبه‌های بعدی بیشترین حجم معاملات بازار قرار داشتند.در معاملات شنبه، 111 نماد صف خرید داشتند و 91 نماد با صف‌ فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌های خرید با افت 55 درصدی نسبت به روز قبل به 580 میلیارد تومان افزایش یافت و مجموع ارزش صف‌های فروش نیز با افزایش 5 درصدی به 344 میلیارد تومان رسید.