مناسبات تجاری ایران و عربستان در نقطه صفر
به گزارش مرکز خدمات سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی تهران تجارت ایران و عربستان در سال 2006 در بیشترین مقدار خود بوده و به رقم 851 میلیون دلار رسید؛ در سال 2015 نیز تجارت دو کشور به رقم 330 میلیون دلار کاهش یافته و بعد از آن مبادلات دو کشور تقریباً متوقف شده است.
نکته حائز اهمیت اینکه، تراز تجاری دو کشور در بیشتر سال‌ها به نفع ایران مثبت بوده است. رییس مرکز خدمات سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی تهران با تشریح مراودات تجاری ایران و عربستان طی سال‌های اخیر از تهیه گزارشی جامع در این زمینه توسط این مرکز برای بهره‌برداری فعالان اقتصادی و متولیان دیپلماسی اقتصادی خبر داد.
مستوفی با اشاره به اینکه در گزارش مرکز خدمات سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی تهران، اطلاعات مربوط به صادرات و واردات از منظر ارزش، حجم تجارت و تراز تجاری و همچنین پنج کالای برتر صادراتی و وارداتی براساس دسته‌بندی مرکز آمار این کشور آورده شده است، گفت: عربستان در سال‌های اخیر تغییرات زیادی در چارچوب نهادی سیاست تجاری خود ایجاد کرده است. اداره تجارت خارجی (GAFT) عربستان در سال 2019 تاسیس شده و مسوولیت‌های مربوط بـه تجارت خارجی آن کشور را برعهده دارد؛ ضمن آنکه باید توجه داشت که اهداف سیاست تجاری عربستان سعودی در راستای چشم‌انداز 2030 تعریف شده‌اند. او افزود: بر اساس تحقیقات انجام شده و طبق آمار منتشر شده توسط بانک جهانی، صادرات کالا و خدمات عربستان در سال 2021 به ارزش 289.8 میلیارد دلار و واردات آن 202.9 میلیارد دلار بوده است.
حجم کل تجارت این کشور در این سال برابر با 492.7 میلیارد دلار و تراز تجاری آن مثبت و 86.9 میلیارد دلار بوده است. در سال 2021 بزرگ‌ترین اقلام صادراتی عربستان سعودی نفت خام (138 میلیارد دلار)، نفت تصفیه شده (35.9 میلیارد دلار)، پلیمرهای اتیلن (12.5 میلیارد دلار)، پلیمرهای پروپیلن (7.13 میلیارد دلار) و الکل- های غیرحلقوی (5.39 میلیارد دلار) بوده است. مهم‌ترین مقاصد صادراتی نیز کشورهای چین، هند، کره‌جنوبی و امارات متحده عربی بوده است.
مستوفی درباره واردات این کشور توضیح داد: داده‌های آماری نشان می‌دهد که بیشترین واردات عربستان سعودی در سال 2021 شامل خودرو (12.1 میلیارد دلار)، نفت تصفیه شده (7.43 میلیارد دلار)، تجهیزات پخش (رسانه) (4.29 میلیارد دلار)، طلا (3.65 میلیارد دلار) و داروهای بسته‌بندی شده (3.13 میلیارد دلار) بوده و چین، امارات متحده عربی، ایالات متحده، هند و آلمان بیشترین صادرات را به عربستان در سال 2021 داشته‌اند. بر اساس اطلاعات بانک مرکزی عربستان در 21 طبقه کالایی، رده‌های «ماشین‌آلات، وسایل مکانیکی، ادوات برقی، اجزا و قطعات آن»، «انواع وسایل نقلیه»، «محصولات صنایع شیمیایی و صنایع وابسته به آن»، «فلزات معمولی و مصنوعات آن» بیشترین سهم را در واردات این کشور در سال 2021 به خود اختصاص داده‌اند. به گفته این فعال اقتصادی، تجارت ایران و عربستان در سال 2006 در بیشترین مقدار خود بوده و به رقم 851 میلیون دلار رسیده بود؛ در سال 2015 تجارت دو کشور به رقم 330 میلیون دلار کاهش یافته و بعد از آن مبادلات دو کشور تقریبا متوقف شده است.
نکته حائز اهمیت اینکه، تراز تجاری دو کشور در بیشتر سال‌ها به طرف ایران مثبت بوده؛ یعنی صادرکنندگان ایرانی توانسته‌اند صادرات بیشتری نسبت به واردات از عربستان رقم بزنند. این نسبت مثبت تراز تجاری در سال- های 2004-2008 مشهودتر است. مستوفی با اشاره به داده¬های منتشر شده توسط گمرک ایران گفت: در سال 1387 که یکی از سال‌های رونق تجارت دو کشور بوده است، اتیلن، آمونیاک، اتیلن گلیکول، اکسیدها و هیدراکسیدهای مولیبدن، اجزا و قطعات توربین‌های گازی، مهم‌ترین اقلام صادراتی ایران به عربستان بوده است. از طرفی اجزا و قطعات توربین‌های گازی، R.B.D پالم اولئین، اجزا و قطعات هواپیما یا هلی‌کوپتر عمده‌ترین اقلام وارداتی ایران از عربستان بوده است.
در سال 1393 نیز که یکی از آخرین سال‌های برقراری تجارت بین دو کشور بوده است، محصولات آهن اسفنجی شمش از آهن و فولاد غیرممزوج، انواع زعفران در بسته‌بندی 30-10گرم آماده برای خرد‌ه‌فروشی مهم‌ترین اقلام صادراتی از ایران به عربستان بوده است. رییس مرکز خدمات سرمایه‌گذاری اتاق تهران با بیان اینکه در سال 1401 از ایران 31 هزار تن کالا به ارزش 14.7 میلیون دلار به عربستان صادر شده است، افزود: گزارش تدوین شده در مرکز خدمات سرمایه‌گذاری در ادامه گزارش سرمایه‌گذاری خارجی عربستان است که چندی پیش توسط همین مرکز منتشر شد و این سلسله گزارش‌ها در راستای ایجاد دانش و کمک به مسوولان دیپلماسی اقتصادی و فعالان اقتصادی برای هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی فعالیت‌های اقتصادی در قالب تجارت، ترانزیت و سرمایه‌گذاری با کشور عربستان است که با توجه به برقراری مجدد روابط سیاسی بین دو کشور، در آینده نزدیک می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.
