اقتصاد ایران در پیچ مهم دیپلماسی
اگر در ماه‌های ابتدایی آغاز به کار دولت، شعارها و برنامه‌ها بیشتر حول این محور مطرح می‌شد که بدون نیاز به تعامل خارجی، بسیاری از مشکلات داخلی اقتصاد ایران قابل حل شدن هستند و نباید اقتصاد را به خارج از کشور گره زد اما آنچه که در هفته‌های گذشته رخ داده نشان از آن دارد که دولت تغییر رویکردی مهم را در مسیر دیپلماسی اقتصادی آغاز کرده است.
پس از آغاز دوباره روابط سیاسی میان ایران و عربستان سعودی که احتمالا به زودی در حوزه اقتصاد نیز شکل خواهد گرفت، رییس‌جمهور پس از سفر به چین، حالا به اندونزی سفر کرده تا مسیری تازه برای بهبود روابط تجاری میان دو کشور هموار گردد. اندونزی به عنوان یکی از اصلی‌ترین کشورهای اسلامی در شرق آسیا، در سال‌های گذشته نیز با ایران تعاملات خود را ادامه داده است اما به نظر می‌رسد در جریان این سفر رسمی، می‌توان انتظار داشت که رونقی تازه در این تعاملات به وجود بیاید.
آنچه که در لایه دوم سفر رییسی به جاکارتا قابل مشاهده است اما به دور زدن تحریم‌ها اختصاص دارد. در شرایطی که هنوز هیچ افق روشنی در مسیر مذاکرات هسته‌ای باز نشده و مشخص نیست که آیا اساسا شانسی برای احیای برجام وجود دارد یا خیر، پس از آنکه ایران از همکاری با روسیه برای دور زدن تحریم‌ها خبر داد، حالا توسعه روابط با شرق آسیا می‌تواند گزینه دیگری برای کم اثر کردن فشارها باشد و آنطور که رییسی در دیدارهای خود گفته، همکاری با این کشور شرق آسیایی به شکل راهبردی ادامه خواهد داشت.
سید ابراهیم رییسی در دیدار روسای سازمان‌های اسلامی اندونزی که پیش از ظهر روز چهارشنبه به وقت محلی، در ادامه برنامه‌های سفر رسمی به اندونزی برگزار شد، با اشاره به افزایش گرایش به خداپرستی و خداباوری در ملت‌ها به رغم دین‌ستیزی و تلاش غربی‌ها برای فاصله انداختن میان مردم و دین، تربیت انسان‌های مستعد و مبارزه با انحراف، فساد، بی‌عدالتی و تبعیض را وظیفه سنگین علمای اسلام عنوان کرد. وی با اشاره به وحدت و انسجام موجود میان علمای اندونزی، علاقه به دین و دین‌مداری را از ویژگی‌های برجسته مردم اندونزی عنوان کرد و همکاری علما با دولت برای گسترش اخلاق و معنویت در جامعه را موثر و حائز اهمیت دانست. وی فهم و اعلام موضع به موقع علمای اندونزی نسبت به مسائل جهان اسلام را بسیار مهم توصیف و بر آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای همکاری با سازمان‌های اسلامی اندونزی با هدف ارتقای همزمان سطح تعاملات فرهنگی و اقتصادی با این کشور تاکید کرد. رییس‌جمهور با اشاره به رهنمودهای رهبر عظیم‌الشان انقلاب اسلامی، تنها راه صیانت از نسل جوان در برابر هجوم ضد فرهنگی غرب را گسترش معنویت، اخلاق و ارزش‌های الهی در جوامع عنوان کرد و گفت: بزرگ‌ترین سرمایه مردم اندونزی، ایمان به خدا و ارادت به اهل بیت (ع) است و از این منظر روابط ایران با اندونزی نه فقط یک رابطه دیپلماتیک سیاسی و اقتصادی بلکه رابطه‌ای عمیق و مستحکم است که ریشه در باورها و اعتقادات دو ملت دارد و با هیچ تکانه‌ای متزلزل و گسسته نخواهد شد.
سید ابراهیم رییسی همچنین در ادامه برنامه‌های دومین روز سفر رسمی خود به اندونزی، در نشست مشترک فعالان اقتصادی ایران و اندونزی، با سازنده توصیف کردن مذاکرات خود با مقامات اندونزیایی، مجموعه این گفت‌وگوها را نشان‌دهنده اراده جدی دو کشور برای توسعه روابط و استفاده از ظرفیت‌های فیمابین در جهت منافع دو ملت و ملت‌های منطقه دانست. رییس‌جمهور با اشاره به جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی اندونزی، عضویت این کشور در ترتیبات مهم منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و برخورداری از مردمی اهل تلاش و نوآوری به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور مسلمان گفت: این ظرفیت‌ها زمینه‌های مناسبی برای گسترش روابط میان دو کشور هستند.
رییسی در ادامه با بیان اینکه تحریم‌ها و فشارها نتوانسته ملت ایران را در مسیر پیشرفت متوقف کند، افزود: ایران با همت متخصصان جوان خود در حوزه‌های مختلف تهدیدها را تبدیل به فرصت کرد و گام‌های بلندی در مسیر پیشرفت در عرصه‌های مختلف از جمله ساخت تجهیزات پیشرفته پزشکی که به اندونزی نیز ارایه شده، برداشته است. رییس‌جمهور اظهار داشت: دستاورهای دانش‌بنیان و نیز دیگر تولیدات صنعتی در ایران، امروز نه تنها قابل رقابت با استانداردهای اروپایی هستند، بلکه در برخی موارد امتیازات بیشتری نیز دارند.
دلیل اعتراف رسمی امریکایی‌ها به شکست سیاست فشار حداکثری علیه ایران نیز همین اراده، ایستادگی و نوآوری‌های جوانان و ملت ایران و دستاوردهای حاصل از آن است. رییسی در ادامه با اشاره به اینکه امروز نظم جهانی در حال تغییر به نفع ملت‌ها و جریان مقاومت بوده و نظام سلطه و قدرت‌های طغیان‌گر رو به افول هستند، تصریح کرد: سازمان‌های همکاری منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای قدرت‌های نوظهور در آینده عالم هستند. یقین داریم همکاری کشورهای مسلمان و دیگر کشورها به ویژه در منطقه آسیا تعیین‌کننده وضعیت فردای جهان است.
رییس‌جمهور همچنین با اشاره به توافقات صورت گرفته میان ایران و اندونزی برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی خاطرنشان کرد: این شما فعالان اقتصادی هستید که می‌توانید در جهت تحقق این توافقات گام‌های جدی و موثر‌بردارید. رییسی با اشاره به برخی مشکلات مطرح شده در این نشست از جمله موضوع تبادلات مالی، حمل و نقل، تجارت ترجیحی و سود بازرگانی با تاکید بر قابل رفع بودن این مسائل گفت: عزم ما بر این است که هیچ مانعی برای گسترش همکاری‌های فیمابین ایران و کشورهای دوست مشکلی ایجاد نکند و همان‌گونه که تاکنون تحریم‌ها را خنثی کرده‌ایم، این روند را ادامه خواهیم داد. رییس‌جمهور افزود: صندوق ضمانت ایران می‌تواند پشتوانه خوبی برای همکاری‌های تجاری میان دو کشور باشد و در حوزه انرژی نیز جمهوری اسلامی ایران آمادگی و توانمندی‌های خوبی برای همکاری با اندونزی دارد.
رییسی با تاکید بر اهمیت فعال‌تر شدن دفاتر بازرگانی و تاثیر آن در افزایش شناخت فعالان اقتصادی دو کشور از ظرفیت‌های متقابل و رفع موانع احتمالی گسترش همکاری‌ها اظهار داشت: ایران ظرفیت خوبی برای صدور خدمات فنی و مهندسی دارد که در همکاری با اندونزی نیز می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. رییس‌جمهور اظهار امیدواری کرد که این سفر نقطه عطفی در جهت توسعه روابط ایران و اندونزی در عرصه‌های مختلف به ویژه در زمینه تجاری باشد و با تلاش فعالان اقتصادی دو کشور شاهد ارتقای تجارت دوجانبه باشیم. رییسی در حاشیه این نشست از نمایشگاه تجهیزات و محصولات پزشکی دانش‌بنیان ایران که برای آشنایی تجار اندونزیایی با ظرفیت‌های کشورمان برپا شده بود، بازدید کرد.
در کنار رییس‌جمهور، معاون اول او نیز روز پرکاری را تجربه کرد و در یک برنامه بین‌المللی از کنار رفتن سلطه دلار در اقتصاد جهانی گفت. معاون اول رییس‌جمهور در پنجاه و یکمین جلسه هیات‌مدیره اتحادیه پایاپای آسیا عزم راسخ اعضا برای ایجاد فصل جدیدی از روابط اقتصادی و تعاملات مالی و تجاری را ستود، از دلارزدایی به عنوان پاسخ اجتناب‌ناپذیر کشورها به پروژه سلاح‌سازی از دلار سخن گفت و پیشنهاداتی مهم برای ارتقای کارآیی و اثربخشی این سازوکار بین‌المللی ارایه داد.
به گزارش ایسنا، محمد مخبر در این نشست، ضمن قدردانی از تلاش‌ها و زحمات بانک مرکزی برای میزبانی این رویداد مهم و حضور مشارکت طلبانه کشورهای عضو، توسعه و تقویت این نهاد مهم بین‌المللی را فعالیتی ارزشمند توصیف کرد و گفت: «اتحادیه پایاپای آسیا با بهره‌مندی از سازوکار پایاپای‌سازی که باعث تکیه بیشتر بر ارزهای محلی برای تسویه مبادلات بین کشورهای عضو این اتحادیه می‌شود، طی نزدیک به پنج دهه فعالیت خود بر آن بوده است تا باعث تسهیل روابط تجاری میان کشورهای عضو شده و بر کارآیی و اثربخشی این سازوکار بیفزاید؛ به‌طوری که طی این سال‌ها حجم معاملات صورت‌گرفته در این سازوکار رشد چشمگیری داشته است.
با این حال ما بر این باوریم این اتحادیه پتانسیل بالایی در ارتقای روابط تجاری داشته و تمامی اعضا از جمله ایران می‌توانند از این بستر، بهره لازم را در زمینه توسعه روابط تجاری و بانکی ببرند.» معاون اول رییس‌جمهور در ادامه سخنان خود ظرفیت‌های بالای اقتصاد ایران را مرور و تصریح کرد: «کشور ایران با دربرداشتن مساحتی بالغ بر ۶۵/۱ میلیون کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود ۸۵ میلیون نفر، جزو ۱۸ کشور اول جهان به لحاظ وسعت و جمعیت قرار دارد.
با توجه به ترکیب جوان سنی و تحصیل کرده و فارغ‌التحصیلان بالای آموزش عالی و همچنین قرار گرفتن در رده کشورهای با «توسعه انسانی بالا» توسط سازمان ملل متحد، ظرفیت بالایی برای جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی و بهره‌گیری از فرصت‌های پنجره جمعیتی در افزایش تولید و رشد اقتصادی دارد.» وی افزود: «به لحاظ جغرافیایی نیز ایران موقعیت منحصر به فردی دارد و با داشتن مرزهای آبی و خاکی با ۱۵ کشور، در مرکز اتصال خاورمیانه، آسیا و اروپا واقع شده و با توجه به قرار داشتن در کریدورهای حمل‌ونقل بین‌المللی شمال به جنوب و شرق به غرب در کنار زیرساخت‌های مناسب در بخش‌های مخابرات و حمل‌ونقل هوایی، جاده‌ای و ریلی می‌تواند نقش موثری در تسهیل تجارت بین مناطق مذکور و همچنین اتحادیه پایاپای آسیایی ایفا نماید.»
