محمدرضا منجذب
نرخ تورم همه اعداد و ارقام و رکوردهای قبلی را درنوردید و به بالاترین نرخ رسید؛ در واقع اکنون نرخ تورم نقطه به نقطه در بالاترین سطح 79 سال اخیر قرار دارد. وقتی گفته می‌شود تورم نقطه به نقطه در بالاترین نقطه خود قرار دارد، یعنی دامنه وسیعی از مشکلات، کمبودها، آسیب‌ها و... متوجه خانواده‌های محروم و طبقه متوسط کشور می‌شود که اثرات آن همه شؤون کشور را در بر می‌گیرد. اصولا این نوع تورم به عنوان متغیر پیشران تورم سالانه عمل می‌کند.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تورم امسال بالاترین بعد از جنگ جهانی دوم خواهد بود. آثار منفی تورم بر گسترش فقر و ناعادلانه‌تر شدن توزیع درآمد و ثروت، اکنون بیشتر در اقتصاد ایران ظاهر شده است. بر اساس نمودارهای رسمی بانک مرکزی نرخ تورم نقطه به نقطه در فروردین 1372 حدود 20 درصد بوده است؛ این رقم در مهر 1373به حول و حوش 40درصد افزایش پیدا کرد. در یکی از قله‌های رشد تورم نقطه به نقطه در خرداد سال74 به عدد 59.1 درصد رسید. این نرخ بالای تورم برآمده از سیاست‌های تعدیلی بود که در زمان دولت سازندگی اجرا شده بودند. البته نرخ تورم در سال 74 به صورت مقطعی رو به صعود بود و در مدت زمان کوتاهی مهار شد. این قله تورمی با تورم‌های بالا و مستمری که طی سال‌های اخیر تجربه شده است متفاوت است. پس از این تاریخ است که نرخ تورم روند نزولی خود را آغاز می‌کند و در فروردین سال75 به 55درصد، در دی‌ماه 75 به 30درصد می‌رسد.
با ظهور دولت اصلاحات اما روند نزولی تورم تثبیت می‌شود. به گونه‌ای که در مهرماه سال76 نرخ تورم به حدود 12درصد می‌رسد. این روند ادامه دارد و طی سال‌های 76 تا 84 نرخ تورم بین 12تا 14درصد در نوسان است. حضور دولت نهم در راس هرم اجرایی کشور و تغییر سیاست‌های راهبردی کشور، روند متفاوتی را در نرخ تورم شکل می‌دهد. در سال 84 که نرخ تورم به زیر 10درصد رسیده بود، بلافاصله در مدار صعودی قرار می‌گیرد. به گونه‌ای که در مهر 87 به 29.2درصد و در خردادماه 92 قبل از تشکیل دولت تدبیر و امید به 45درصد می‌رسد. در سال‌های پس از سال 92 هم دو مقطع در خصوص نرخ تورم به چشم می‌خورد. قبل از خروج ترامپ از برجام و پس از آن. از سال 93 نرخ تورم روند نزولی خود را در دولت حسن روحانی آغاز می‌کند.
در سال 93 به حدود 12 درصد و پس از آن دو سال تورم تک‌رقمی در اقتصاد ایران تجربه می‌شود. اما خروج ترامپ از برجام و آغاز تحریم‌ها، دوباره نوسانات تورمی را شکل می‌دهد. در اردیبهشت ماه سال 98 نرخ تورم به 60.2 درصد و در اسفندماه 99 به 65.2درصد می‌رسد. دولت روحانی در اسفندماه 99 فرصت احیای برجام را داشت که بنا به دلایل گوناگون این فرصت برای اقتصاد ایران از دست رفت و به آینده موکول شد. در این بازه زمانی به دلیل از سر‌گیری مذاکرات برای دوره‌ای کوتاه نرخ تورم کاهشی شد. اما پس از ظهور دولت رییسی در سال1400 و در شرایطی که وعده کاهش نرخ تورم به نصف داده شده بود، نه‌تنها تورم نقطه به نقطه کاهشی نشد، بلکه همه رکوردهای قبلی را شکست.
نرخ تورم نقطه به نقطه در فروردین 1401 به 68.6درصد رسید. عددی که نوک قله تورم در اقتصاد ایران است و هرگز هیچ دولتی یک چنین نرخ تورم نقطه به نقطه‌ای را تجربه نکرده بود. این روند افزایشی متاسفانه علی‌رغم همه تکذیبیه‌های دولت، همچنان ادامه دارد، به گونه‌ای که بر اساس اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس مردم ایران احساس تورمی بالای 86درصد و حتی بالای 100درصدی را تجربه می‌کنند. باید توجه داشت، حرکت به سمت برداشتن تحریم‌ها و ایجاد تعامل اصولی با دنیا و اقتصادهای جهان جزو راه‌های اولیه برای تحدید تورم تلقی می‌شود. البته اگر دولتمردان بدانند و برای تحقق آن تلاش کنند.
