زنگ خطر بورس به صدا درآمد!

روز گذشته درحالی معاملات بورس شروع شد که نمایشگاه صنعت مالی به پایان رسیده بود و قیمت دلار بازار آزاد نیز روند کاهشی داشت و صنایع بانکی و پالایشی بیشترین سقوط را متحمل شدند.

کارشناسان دلایل مختلفی را برای شدت عرضه‌ها در بازار اولین روز کاری هفته و کاهش سنگین نماگرهای اصلی تالار شیشه‌ای عنوان می‌کنند اما در این بین به نظر می‌رسد که دو دلیل، اثرگذاری بسیار بیشتری را در این موضوع داشته‌ و نگرانی‌ها را از احتمال تشدید ناملایمتی‌ها برای بورس افزایش داده‌اند. از سمت دیگر کاهشی که روز شنبه شاخص کل بورس به ثبت رساند، وضعیت تکنیکالی بازار را نیز در محدوده ضعیف‌تری قرار داده و این اتفاق نیز می‌تواند کار را برای روزهای پیش رو سخت‌تر از قبل کند. 

روز چهارشنبه هفته گذشته بود که ایران‌خودرو با انتشار نامه‌ای خطاب به سازمان بورس، خبری بد به بازار مخابره کرد و ورند سرمایه‌گذاری در معاملات را نیز تا حدود زیادی تغییر داد. قصه از جایی شروع شده بود که طی تلاش‌های صورت گرفته از سمت سازمان بورس و مذاکراتی که با دولت صورت گرفته بود، مقرر شد که دولت زیان تحمیل شده بر شرکت‌ها به واسطه قیمت‌گذاری دستوری را جبران کند و همین امید موجب شد تا ایران‌خودرو در صورت‌های مالی ۹ ماهه سال ۱۴۰۱، سود قابل توجهی را به عنوان مطالبه از دولت شناسایی کند اما نامه‌ای که هفته گذشته منتشر شد خبرهای خوشی را به همراه نداشت.

در نامه ایران‌خودرو به سازمان بورس عنوان شده است که در نهایت دولت پرداخت این زیان وارد شده به شرکت را قبول نکرده و ایران‌خودرو به ناچار ۲۰ هزار میلیارد تومان از سود خود را در ۹ ماهه سال گذشته تعدیل و کاهش داده است. این موضوع از آن جهت برای بورس تهران اهمیت دارد که بحث قیمت‌گذاری دستوری در بسیاری از صنایع همچنان تداوم داشته و نشانی از رفع آن نیز دیده نمی‌شود (تعادل در سلسله‌ گزارش‌هایی تاثیر قیمت‌گذاری دستوری روی بازار سرمایه را بررسی کرده) . سیاست‌گذاری دستوری و کنترلی نه تنها در شرکت‌هایی مانند خودروسازی، لاستیک، شوینده و... پابرجاست بلکه حتی شرکت‌های بزرگ کشور که محصولات خود را در بورس کالا به فروش می‌رسانند، مدتی است که با مداخلات زیادی مواجه شده‌اند و تمامی اینها خبر از تلاطم‌های شدید در سیاست‌گذاری اقتصادی کشور دارد که در همان ابتدا بیشترین آسیب را به شرکت‌های مختلف وارد می‌کند.

از نیمه دوم بهمن ماه سال اخیر شاهد رشد قیمت دلار بودیم که این موضوع باعث شده بود بازار سرمایه روندی جدید را تجربه کند و خود را با افزایش‌ها را وقف دهد از سوی دیگر افزایش نرخ فروش محصولات در بورس کالا و بهبود قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی بود که توانست روند سهام را صعودی کند. اکنون اما شرایط متفاوت‌تر از فصل زمستان سال گذشته دنبال می‌شود. بر اساس گزارش بورسان؛ نرخ دلار در بازار آزاد به زیر ۵۰ هزار تومان کاهش پیدا کرده است، سیاست‌های حاکم بر بورس کالا کنترل‌گری بیشتری را نشان می‌دهد و قیمت کامودیتی‌ها نیز افت نسبتا زیادی را تجربه کرده‌اند و چشم‌اندازها از اقتصاد جهانی نیز شرایط سخت‌تری را نشان می‌دهد.

از این رو انتظار می‌رود که عملکرد عملیاتی و مالی شرکت‌ها در فصل بهار ۱۴۰۲ به خوبی فصول گذشته نباشد و همین موضوع چشم‌انداز سودآوری شرکت‌ها را با چالش بیشتری نسبت به قبل همراه می‌کند که می‌تواند تقاضا برای خرید سهام را نیز کاهش دهد. عوامل بسیاری برای کاهش قیمت ارز در بازار می‌توان برشمرد که برخی از آنها به عنوان اقدامات بانک مرکزی نقشی پررنگ‌تر در این اتفاق داشته‌اند. کاهش فشار تقاضا بر منابع ارزی بانک مرکزی، امکان دسترسی سریع به منابع پایدار جدید ارزی، کوچک شدن بازارهای حاشیه‌ای و کوچ تقاضا به بازارهای رسمی باعث شده تا قدرت بانک مرکزی برای حضور در بازار ارز ایران بیشتر شود.

   معاملات بورس در روز اخیر

در معاملات روز شنبه 20 خرداد 1402، شاخص بورس تهران 73 هزار و 371 واحد نسبت به روز کاری گذشته افت کرد و تا سطح 2 میلیون و 215 هزار و 66 واحد پایین آمد.شاخص کل هم وزن بورس نیز با کاهش 25 هزار و 833 واحدی در رقم 750 هزار و 812 واحدی ایستاد.شاخص کل فرابورس نیز با ریزش 902 واحدی به رقم 28 هزار و 60 واحد رسید. همچنین شاخص هم وزن فرابورس با افت 5 هزار و 100 واحد به سطح 137 هزار و 584 واحد رسید. 

روز شنبه خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار سهام منفی شد و هزار و 593 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد. در این روز نماد فملی بیشترین خروج را داشت که ارزش آن 41 میلیارد تومان بود. پس از فملی، نمادهای حکشتی و وتجارت بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند. در سوی دیگر، بیشترین ورود پول حقیقی به نمادهای ثفارس، حفاری و کهمدا اختصاص داشت.همچنین اغلب نمادهای بازار با افت قیمت مواجه بودند. در میان گروه‌های بزرگ، سه گروه معدنی، پالایشی و بانکی‌ یکدست قرمزپوش شدند. نمادهای فولاد، فملی و شپنا نمادهای قرمزپوش بورس بودند که بیشترین اثر را در افت شاخص کل بورس داشتند.

شستا، فارس، وغدیر، وبملت و شبندر دیگر نمادهایی بودند که شاخص را پایین کشیدند. در فرابورس نیز نمادهای آریا، وسپهر، خاور و هرمز بیشترین اثر کاهنده را بر شاخص داشتند و نمادهای عالیس، ثباغ و غگلپا بیشترین اثر افزایشی را بر شاخص کل فرابورس داشتند.در بین نمادهای پرتراکنش بورس اولین روزکاری هفته نیز پی‌پاد بیشترین تراکنش را داشت و شستا و وبملت در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در فرابورس نیز زفجر، عالیس و خاور بیشترین تراکنش را داشتند.

در اولین روزکاری هفته ارزش معاملات کل بازار سهام به 12 هزار و 499 میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه هزار و 2 میلیارد تومان بود که 8 درصد از ارزش کل معاملات بازار را در این روز شامل می‌شود. ارزش معاملات خرد نیز با افزایش 6 درصدی به نسبت روز معاملاتی قبل به رقم 8 هزار و 339 میلیارد تومان رسید.

در معاملات این روز نماد وبملت (بانک ملت) بیشترین ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد که ارزش معاملات آن 220 میلیارد تومان بود. پس از وبملت، ثفارس بیشترین ارزش معاملات را داشت و وبصادر رتبه سوم بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد وتجارت و شتران در رتبه‌های بعدی بیشترین ارزش معاملات قرار گرفتند.

در حجم معاملات نیز سهام شستا (شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی) با تعداد 815 میلیون و 324 هزار و 846 سهم در صدر قرار گرفته است. وبصادر در رتبه دوم بیشترین حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به وتجارت تعلق داشت. دو نماد وبملت و شتران نیز در رتبه‌های بعدی بیشترین حجم معاملات بازار قرار داشتند.در معاملات شنبه، 64 نماد صف خرید داشتند و 218 نماد با صف‌ فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌های خرید با افت 25 درصدی نسبت به روز کاری قبل به 738 میلیارد تومان کاهش یافت و مجموع ارزش صف‌های فروش نیز با افزایش 442 درصدی به هزار و 637 میلیارد تومان رسید.