رشد نقدینگی به واسطه‌ جهش‌های ارزی تشدید شده است

سی و هشتمین همایش پولی و ارزی در شرایطی برگزار شد که در این همایش، مخالفان و موافقان سیاست های تثبیتی بانک مرکزی، به ارائه نظرات خود پرداختند. گفتنی است بانک مرکزی پس از عدم نتیجه بخش بودن سیاست های تعدیلی که در زمان ریاست صالح آبادی با اعمال سیاست هایی همچون حذف ارز ترجیحی و قدم برداشتن به سوی نظام تک نرخی ارز، به شدت پیگیری می شد رو به سیاست های تثبیتی آورد و فرزین از زمانی که تصدی بانک مرکزی را بر عهده گرفت مشخصا سیاست های تثبیتی را به عنوان دستورالعمل اصلی بانک مرکزی معرفی کرد.

به گزارش تسنیم، به اختصار می توان سه محور اصلی سیاست های تثبیتی بانک مرکزی را شامل 1- اقدامات صورت گرفته برای کنترل تقاضای کاذب در  حوزه واردات رسمی 2- تغییر سازوکارها برای تسریع بازگشت ارزهای صادراتی 3- تعیین نرخ تسعیر ارز مناسب برای محاسبه قیمت پایه در بورس کالا دانست. 

در واقع اینطور می توان گفت هدف اصلی سیاست های تثبیتی در گام اول، ایجاد ثبات و به حداقل رساندن نوسانات نرخ ارز است. سیاست تثبیت به دنبال این است که با کنترل نرخ ارز به عنوان لنگر و نماد انتظارات تورمی، از افزایش قیمت ها جلوگیری کند و در نهایت بتواند افسار تورم را بکشد. البته لازم به ذکر است به اعتقاد برخی از کارشناسان علت اصلی تورم های افسار گسیخته ی سال های اخیر اقتصاد ایران است افزایش نرخ ارز نبوده و این افزایش نقدینگی است که عامل اصلی افزایش تورم و افزایش نرخ ارز است.

البته تجربه ی جهش های تورمی خصوصا در سال های اخیر، تقریبا نقش جهش نرخ ارز در جهش تورم را به وضوح نشان می دهد و تقریبا اکثر اقتصاددانان و کارشناسان معتقدند جهش های نرخ ارز (برخی معتقدند در بلند مدت و برخی دیگر در کوتاه مدت) عامل تورم است و دیگر کمتر کارشناس و اقتصاد دانی است که این رابطه را منکر شود، اما به هر حال همچنان هستند عده ای که تورم را صرفا به واسطه ی رشد نقدینگی می دانند و جهش نرخ ارز را معلول افزایش تورم می دانند.

در همین راستا تیمور رحمانی،  مشاور رئیس کل بانک مرکزی در سی و هشتمین همایش های پولی و ارزی که اخیرا برگزار شد، ضمن اشاره به نقش ارز، نقدینگی و انتظارات تورمی و رابطه ی آن ها با تورم های اقتصاد ایران گفت: در کشورهایی که شرایطی مشابه شرایط کشور ما دارند و متعاقبا انتظارات تورمی بالایی شکل می گیرد، می تواند بین نرخ تورم، درصد تغییرات نرخ ارز و رشد نقدینگی فاصله ی قابل توجهی باشد و معنای این امراین است که ما نباید نسبت به تغییرات نرخ ارز بی توجه باشیم و نباید اینطور فکر کنیم که تمام مشکل تورم، رشد نقدینگی است و بگوییم اگه نقدینگی خیلی بالا نرفت پس نگرانی نسبت به رشد تورم نداشته باشیم.

تیمور رحمانی: جهش های تورمی محسوس با جهش نرخ ارز همراه بودند

این استاد دانشگاه ادامه داد: در این سال ها که نگاه می کنیم به طور محسوس، نرخ رشد مجموع قیمت ها، از رشد نقدینگی بالاتر بوده است و بر این اساس می توان سه  نکته را عنوان کرد. نکته اول این است که در بلند مدت بین نرخ تورم و رشد نقدینگی رابطه ی معنا دار وجود دارد و کسی نمی تواند منکر آن شود. نکته ی دوم این است که هیچ جهش تورمی محسوسی را نداشته ایم که با جهش نرخ ارز همراه نبوده باشد، در واقع در دوره هایی که خصوصا بعد از انقلاب ( قبل از انقلاب سیتستم ارزی متفاوت بود) بررسی می کنیم، هیچ جهش تورمی که زمان برده باشد و چند مدتی طول کشیده باشد، وجود ندارد که با جهش نرخ ارز همراه نبوده باشد.

تشدید رشد نقدینگی به واسطه ی جهش های ارزی

نکته سوم این است که یک دوره هایی می توانیم ذکر کنیم که تورم به شدت افزایش پیدا کرده است اما نرخ ارز هیچ تغییری نکرده است که به عنوان مثال دهه 50 دقیقا مصداق این امر است. در آن برهه نرخ تورم به طور محسوسی از نرخ های قبلی خود فاصله گرفته است اما نرخ ارزی که در کشور داشتیم، ثابت بوده است. همچنین نکته چهارم و آخرین نکته ای که در این خصوص وجود دارد این است که متعاقبت جهش های ارزی مهمی که داشتیم در تاریخ اقتصاد ایران، رشد نقدینگی تشدید شده است.