آغاز دوره شراکت
چند هفته پس از توافق ابتدایی ایران و عربستان سعودی که با وساطت چین در پکن و با هدف از سرگیری روابط سیاسی انجام شد، روز گذشته وزیر خارجه عربستان سعودی به تهران آمد تا مقدمات بازگشایی سفارت این کشور در تهران را فراهم کند.
پس از حدود هفت سال از حمله گروهی خودسر به سفارت عربستان سعودی در تهران که به بسته شدن سفارت این کشور در تهران و توقف روابط سیاسی دو جانبه منجر شد، حالا به نظر می‌رسد که دو قدرت مهم منطقه‌ای آماده توسعه قابل توجه روابط میان خود هستند. در روزهای گذشته، تعدادی از مقامات ایرانی به عربستان سعودی سفر کرده بودند و حالا با حضور وزیر خارجه این کشور در ایران گره از کار روابط باز خواهد شد.
در سال‌های نه چندان دور، ایران و عربستان سعودی چه در حوزه‌هایی مانند نفت و انرژی و همکاری‌ها در اوپک و چه در سایر بخش‌های اقتصادی و تجاری، روابط گسترده‌ای با یکدیگر داشتند و همین موضوع باعث شده بود روابط ایران با تعداد دیگری از کشورهای منطقه مانند امارات متحده عربی، کویت و بحرین نیز توسعه پیدا کند اما در چارچوب اختلافات، در سال‌های گذشته تعدادی دیگر از کشورهای عربی نیز روابط خود را با ایران قطع کرده یا کاهش داده بودند. با حضور وزیر خارجه عربستان سعودی در ایران، به نظر می‌رسد که حالا دو طرف آماده برداشتن گام‌هایی بزرگ جدید هستند.
حسین امیر عبداللهیان وزیر خارجه ایران عصر روز شنبه در نشست مشترک با فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان در محل وزارت خارجه کشورمان گفت: صد روز از توافق تهران و ریاض و شروع مجدد روابط دیپلماتیک می‌گذرد. در این مدت توانستیم در پایتخت‌های دو کشور و در سرکنسولگری‌ها در مشهد و مدینه مقدمات بازگشایی نمایندگی‌ها و دفاتر سیاسی و کنسولی خود را انجام دهیم.در این مدت سفرای دو کشور معرفی و مراحل اداری برای استقرار آنها در پایتخت‌ها در حال انجام است. وی گفت: از مساعدت‌های دولت عربستان سعودی برای افتتاح سفارت و سرکنسولگری و دفتر نمایندگی ایران در سازمان همکاری اسلامی در ریاض و جده تشکر می‌کنم. ما نیز تسهیلات لازم را برای کادر دیپلماتیک عربستان در تهران و مشهد فراهم کرده‌ایم.
امیرعبداللهیان گفت: خرسندیم که با استقرار گروه‌های دیپلماتیک ایران در عربستان امسال اتباع و حجاج کشورمان حجی شایسته و مناسب را در عربستان پشت سر می‌گذارند. وی افزود: از حمایت و هماهنگی‌های همتای خود در عربستان تشکر می‌کنم و متقابل ما نیز تسهیلات سفر اتباع عربستانی به مقاصد زیارتی و گردشگری ایران را فراهم کردیم. وزیر خارجه کشورمان با اشاره به مذاکرات روز شنبه خود با بن فرحان در ادامه دیدارهای قبلی در پکن و کیپ تاون اظهار کرد: امروز فرصتی داشتیم تا ابعاد مختلف همکاری‌ها در زمینه تشکیل کمیسیون مشترک اقتصادی و کمیته‌های سیاسی، مرزی و مبارزه با قاچاق مواد مخدر و سایر بخش‌ها از جمله محیط زیست که در مورد آن اتفاق نظر داریم را بعد از تایید مذاکرات و توافق‌های دو وزیر توسط مقامات عالی دو کشور برای اجرای توافق‌ها اقدام می‌کنیم.
امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: دیدار امروز همچنین بر ضرورت همکاری‌های پایدار اقتصادی و تجاری و سرمایه‌گذاری مشترک به ویژه تحرک بیشتر در بخش خصوصی دو کشور متمرکز بود. ما درباره همکاری‌ها در حوزه حمل و نقل، گردشگری، فناوری و سایر زمینه‌های مورد علاقه طرفین اتفاق نظر داریم. رییس دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: امنیت منطقه‌ای و امنیت تک تک کشورها امری اساسی و حیاتی برای همه و ضرورت انکارناپذیر برای دستیابی به آینده امن‌تر و شکوفاتر و توسعه یافته‌تر در منطقه مشترک ماست. ایران هرگز امنیت را مترادف با نظامی‌گری نمی‌داند؛ بلکه امنیت را مفهومی فراگیر و دربرگیرنده ابعاد فرهنگی، سیاسی، اجتماعی تجاری و اقتصادی بین کشورهای منطقه می‌داند. وی گفت ما درخصوص حمایت از مردم مظلوم فلسطین رایزنی داشتیم و اتفاق نظر داشتیم که حل مساله فلسطین موضوعی اساسی است و دارای اولویت در جهان اسلام و در نگاه مشترک تهران و ریاض است. همچنین نگرانی خود را از تداوم جنگ در سودان اعلام کردیم و درباره برخی موضوعات مورد علاقه منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو کردیم. علاوه بر این اتفاق نظر داریم در سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای همکاری‌های موثرتری را سازمان‌دهی کنیم. همچنین وزیر امور خارجه عربستان گفت: به زودی سفارت ما در تهران بازگشایی می‌شود.
فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان در نشست خبری مشترک با حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران با ابراز خرسندی از سفر به تهران گفت: امروز گفت‌وگوهای شفافی با وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران داشتم و اقدامات دیپلماتیک دو کشور در حال گسترش است. وی با بیان اینکه «چند روز پیش سفارت جمهوری اسلامی ایران در ریاض و کنسولگری ایران در جده و دفتر دایم نمایندگی ایران در سازمان همکاری اسلامی در عربستان بازگشایی شد»، گفت: ان‌شاء الله به زودی سفارت عربستان در تهران نیز بازگشایی می‌شود و در همین جا از دولت و وزارت امور خارجه ایران به خاطر همکاری در این زمینه تشکر می‌کنم.
وی همچنین با بیان اینکه «دو کشور ایران و عربستان دو کشور مهم در منطقه هستند»، گفت: روابط ایران و عربستان بر اساس اصولی است که از جمله آن عدم دخالت در امور داخلی دو کشور، احترام متقابل و متعهد بودن به منشور سازمان ملل متحد است. وزیر امور خارجه عربستان با ابراز امیدواری از اینکه «افق همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های مختلف گسترش پیدا کند»، ادامه داد: امیدواریم بازگشت روابط دو کشور ایران و عربستان به حالت طبیعی خود به نحو مثبت در منطقه، جهان اسلام و عرصه بین‌الملل منتقل شود. فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان همچنین با اشاره به زمینه‌های همکاری دو کشور در ارتباط با همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی و با ابراز امیدواری به اینکه «روابط دو کشور در کنار روابط سیاسی در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی نیز گسترش پیدا کند» ادامه داد: جا دارد در اینجا به اهمیت همکاری‌های دو کشور در زمینه منطقه‌ای به ویژه حوزه دریانوردی و تلاش دو کشور برای عدم انتشار سلاح‌های کشتار جمعی اشاره شود. وزیر خارجه عربستان با بیان اینکه «در جریان سفر به تهران با ابراهیم رییسی رییس‌جمهور ایران نیز دیدار و رایزنی می‌کند»،
گفت: در این دیدار سلام‌های گرم خادمین حرمین شریفین ملک سلمان و محمد بن سلمان را خدمت ایشان (رییس‌جمهور ایران) ابلاغ می‌کنم. هر دوی این بزرگواران مایل هستند که سفر رییس‌جمهور ایران به عربستان هر چه زودتر انجام شود و ایشان به دعوت صورت گرفته به زودی پاسخ دهند. وزیر امور خارجه عربستان در بخش دیگری از صحبت‌های خود در این نشست مطبوعاتی گفت: سفر امروز من به تهران با ایام حج مصادف شده و شاهد آن هستیم که قلب‌های مومنین به سمت مکه و مدینه حرکت می‌کند و عربستان مفتخر است که از مهمانان خانه خدا پذیرایی می‌کند. ما در عربستان همه ظرفیت‌های خود را برای خدمت به حجاج آماده کرده‌ایم و به حجاج ایرانی نیز خوش آمد می‌گوییم و آرزوی قبولی حج آنان را داریم. فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان در نشست خبری مشترک با حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران با ابراز خرسندی از سفر به تهران گفت: امروز گفت‌وگوهای شفافی با وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران داشتم و اقدامات دیپلماتیک دو کشور در حال گسترش است.
وی با بیان اینکه «چند روز پیش سفارت جمهوری اسلامی ایران در ریاض و کنسولگری ایران در جده و دفتر دایم نمایندگی ایران در سازمان همکاری اسلامی در عربستان بازگشایی شد»، گفت: ان‌شاء الله به زودی سفارت عربستان در تهران نیز بازگشایی می‌شود و در همین جا از دولت و وزارت امور خارجه ایران به خاطر همکاری در این زمینه تشکر می‌کنم. وی همچنین با بیان اینکه «دو کشور ایران و عربستان دو کشور مهم در منطقه هستند»، گفت: روابط ایران و عربستان بر اساس اصولی است که از جمله آن عدم دخالت در امور داخلی دو کشور، احترام متقابل و متعهد بودن به منشور سازمان ملل متحد است. وزیر امور خارجه عربستان با ابراز امیدواری از اینکه «افق همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های مختلف گسترش پیدا کند»، ادامه داد: امیدواریم بازگشت روابط دو کشور ایران و عربستان به حالت طبیعی خود به نحو مثبت در منطقه، جهان اسلام و عرصه بین‌الملل منتقل شود.
فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان همچنین با اشاره به زمینه‌های همکاری دو کشور در ارتباط با همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی و با ابراز امیدواری به اینکه «روابط دو کشور در کنار روابط سیاسی در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی نیز گسترش پیدا کند» ادامه داد: جا دارد در اینجا به اهمیت همکاری‌های دو کشور در زمینه منطقه‌ای به ویژه حوزه دریانوردی و تلاش دو کشور برای عدم انتشار سلاح‌های کشتار جمعی اشاره شود. وزیر خارجه عربستان با بیان اینکه «در جریان سفر به تهران با ابراهیم رییسی رییس‌جمهور ایران نیز دیدار و رایزنی می‌کند»، گفت: در این دیدار سلام‌های گرم خادمین حرمین شریفین ملک سلمان و محمد بن سلمان را خدمت ایشان (رییس‌جمهور ایران) ابلاغ می‌کنم. هر دوی این بزرگواران مایل هستند که سفر رییس‌جمهور ایران به عربستان هر چه زودتر انجام شود و ایشان به دعوت صورت گرفته به زودی پاسخ دهند.
وزیر امور خارجه عربستان در بخش دیگری از صحبت‌های خود در این نشست مطبوعاتی گفت: سفر امروز من به تهران با ایام حج مصادف شده و شاهد آن هستیم که قلب‌های مومنین به سمت مکه و مدینه حرکت می‌کند و عربستان مفتخر است که از مهمانان خانه خدا پذیرایی می‌کند. ما در عربستان همه ظرفیت‌های خود را برای خدمت به حجاج آماده کرده‌ایم و به حجاج ایرانی نیز خوش آمد می‌گوییم و آرزوی قبولی حج آنان را داریم. هرچند هنوز صحبت‌های دو طرف به مسائل سیاسی محدود شده اما به نظر می‌رسد که در گام بعدی، امکان توسعه روابط اقتصادی نیز وجود خواهد داشت. در ماه‌های گذشته بارها صحبت‌هایی از توسعه همکاری‌های نفتی، عقد قراردادهای تجاری و حتی سرمایه‌گذاری عربستان سعودی در ایران مطرح شده که باید دید که پس از از سرگیری روابط سیاسی، در چه زمانی به آنها پرداخته خواهد شد.
