چرا فرزین نقدینگی را عامل اصلی تورم نمی‌داند؟

محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی در سی و هشتمین همایش پولی و ارزی که چند روز گذشته برگزار شد، مکانیزمی که به واسطه ی آن التهابات ارزی به صورت "درون زا" و "چرخه ی خود تشدید کننده" سبب ایجاد تورم و افزایش نرخ ارز می شود را رونمایی کرد. در واقع به نظر می رسد چرخش و تغییر ریل بانک مرکزی از سیاست های تعدیلی به سوی سیاست های تثبیتی مبتنی بر همین مکانیزم است. 

به گزارش تسنیم، رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به نمودار زیر سعی کرد تا مکانیزم تاثیر افزایش نرخ ارز بر تورم را توضیح دهد. 

طبق ادعای رئیس کل بانک مرکزی، شوک هایی نظیر تحریم و نا اطمینانی هایی که معمولا از فضای سیاسی به اقتصاد تحمیل می شوند با ایجاد درخواست برای فرار از سرمایه (به مفهوم تبدیل دارایی های ریالی به ارزی) موجب افزایش نرخ ارز خواهند شد.

مشخصا افزایش نرخ ارز نیز سبب خواهد شد تا ارزش اسمی دارایی ها افزایش پیدا کند و به دنبال همین افزایش، طبیعتا تقاضای پول نیز با رشد مواجه شود. بانک ها نیز برای پاسخ به افزایش تقاضای پول رو به افزایش عرضه ی پول با استفاده از اضافه برداشت از بانک مرکزی می آورند و در نتیجه تورم افزایش پیدا خواهد کرد. 

لازم به ذکر است که افزایش تورم نیز، خود عاملی برای ایجاد ترس و هراس در بازار های مختلف محسوب شده و همین امر نیز مجددا سبب خواهد شد تا شاهد تبدیل ریال به دارایی های با دوامی همچون طلا و ارز باشیم. بنابراین اینطور می توان ادعا کرد که افزایش نرخ ارز، به صورت چرخه ای تشدید کننده هم باعث افزایش تورم شده و رشد تورم مجددا سبب افزایش نرخ ارز خواهد شد (و این چرخه به صورت خود تشدید کننده، دائما در حال تکرار است).

حذف ارز ترجیحی، مصداق بازر درستی ادعای رئیس کل بانک مرکزی

تجربه ی حذف ارز 4200 تومانی، در سال گذشته دقیقا یکی از مصداق هایی است که درستی ادعای رئیس کل بانک مرکزی، مبنی بر علیت نوسانات نرخ ارز بر افزایش تورم را اثبات می کند. بررسی تحولات سال گذشته به خوبی نشان می دهد که حذف ارز ترجیحی یا به عبارتی تغییر نرخ ارز از 4200 تومان به نرخ نیما که حدود 25 هزار تومان بود، دقیقا منجر به افزایش تقاضای پول بنگاه های تولیدی شد و عطش نقدینه خواهی این بنگاه ها، طبیعتا افزایش عرضه ی پول را چه به روش مستقیم (بانکی) و چه به روش غیر مستقیم ( افزایش نرخ بهره پول در بازار آزاد) افزایش داد و همین امر سبب شد تا شاهد تغییر نسبت پول به نقدینگی و ایجاد موج های تبدیل شبه پول به پول باشیم. 

چرا فرزین نقدینگی را عامل اصلی تورم نمی داند؟

گفتنی است فرزین در همایشی که اخیرا برگزار شد عامل اصلی جهش های تورمی را نوسانات نره ارز معرفی کرد و گفت:کشوری که تورم 45 درصدی دارد و رشد نقدینگی آن حدود 30 درصد است، یعنی در واقع real money (پول حقیقی) آن منفی است، بنابراین رشد real money در کشور ما منفی است، متاسفانه دائما برخی می گویند که نقدینگی  اضافه برداشت بانک ها در حال افزایش است و بلافاصله نتیجه می گیرند که تورم لجام گسیخته در انتظار کشور است. این درحالی است که نرخ پول حقیقی کاهش پیدا کرده است و مشخصا دلیل تورم این نبوده بلکه انتظارات تورمی علت تورم بوده است.

بنابراین تثبیت سطح عمومی قیمت ها و به تبع آن برقراری تثبیت نسبی در اقتصاد مستلزم آن است که چرخه مذکور با اقدامات و سیاست های مقتضی به نحو مناسبی که غالبا معطوف به نوسانات نامطلوب نرخ ارز رسمی است، مدیریت گردد.

همچنین در شرایط بی ثباتی اقتصاد کلان، ریسک و نات اطمینانی فعالیت های اقتصادی افزایش می یابد که این امر به صورت یک چرخه معیوب موجب تضعیف سمت عرضه اقتصاد و تشدید بی ثباتی می شود و از این رو ایجاد محیطی با ثبات و پیش بینی پذیر، یکی از مهم ترین محورهای تقویت سمت عرضه اقتصاد کشور در شرایط کنونی محسوب می شود.