بورس در انتظار عرضه‌های جدید

عرضه اولیه یکی از راه‌های تامین مالی و کسب نقدینگی در بازار سرمایه است و بدین وسیله شرکت‌ها می‌توانند نقدینگی مورد نیاز خود را جذب و از سوی دیگر پول‌ جدید و پرقدرت وارد بازار می‌شود. مساله اصلی اینجاست که شرکت‌ها می‌توانند به واسطه بورس تامین مالی بسیار گسترده خوبی داشته باشند و به نوعی روزانه و ماهانه نقدینگی‌های جدید کسب کنند.

شرکت‌های کوچک و نوپا به واسطه ورود به بورس می‌توانند جذب نقدینگی حداکثری داشته باشند و به واسطه این نقدینگی‌ها مسیر این شرکت‌ها نیز تغییر می‌کند به توسعه‌های بزرگی دست پیدا کنند. بسیاری از شرکت‌ها توانسته‌اند با جذب پول‌های جدید از بازار سرمایه توانسته‌اند وسایل و تجهیزات خود را مدرن و در نهایت به شرکت بزرگ‌تر و توسعه یافته‌ای تبدیل شوند. 

حال معاونت ناشران و اعضای شرکت بورس اعلام کرده که امسال 10 عرضه اولیه خواهیم داشت؛ چراکه سرعت را فدای کیفیت نمی‌کنیم. این در حالی است که در روز 16 فروردین ماه محمود گودرزی، مدیرعامل شرکت بورس درپاسخ به این سوال که امسال چند عرضه اولیه خواهیم داشت، گفت: سال گذشته با توجه به شرایط عرضه‌های کمتری داشتیم و عمده عرضه‌های امسال در حوزه‌های صنعتی و اقتصاد دیجیتال و غذایی به مرور اطلاع‌رسانی می‌شود. وی تاکید کرد: ۱۵ شرکت در بورس تهران در سال ۱۴۰۲‌پذیرش می‌شوند.حال با این دو اظهارنظر متفاوت به نظر می‌رسد تا پایان امسال نهایتا 10 شرکت در بازار عرضه شود که بر اساس اعلام مدیران شرکت‌های غذایی در صف عرضه قرار دارند. 

   عرضه‌های اولیه بیشتر می‌شود؟

محمدامین قهرمانی، معاونت ناشران و اعضای شرکت بورس اوراق بهادار تهران درباره فرآیند پذیرش شرکت‌ها در بورس تهران به بورس‌نیوز توضیح داد: فرآیند پذیرش طبق قانونی است که در دستورالعمل پذیرش آمده است. در دنیا وقتی شرکتی می‌خواهد پذیرش شود، خود شرکت اعم از مشاور حقوقی، حسابرس، متعهد و ارزش گذار و... شرکت را آماده‌سازی و مستندات را آماده می‌کنند و در اختیار بورس قرار می‌دهند. اما در ایران این اتفاق نمی‌افتد. مستندات یا با تاخیر ارایه می‌شود یا امیدنامه شرکت‌ها که مهم‌ترین مستند در فرایند پذیرش است بعضا چندین بار اصلاح می‌شود. در حالی که کارشناسان نباید وقت خود را صرف اصلاح امیدنامه کنند. این وظیفه خود شرکت است. زیرا امیدنامه تا زمانی که آن شرکت در بورس پذیرفته شده و سهامش مورد معامله قرار می‌گیرد در بورس وجود دارد. 

قهرمانی ادامه داد: ما با شرکت‌ها نهایت همکاری را داریم، اما هیچ‌وقت حاضر نیستیم به خاطر بالابردن سرعت، کیفیت کار را کاهش دهیم. زیرا منافع سهامداران در میان است که برای ما مسوولیت ایجاد می‌کند. ما سعی می‌کنیم با حداکثر شفافیت، ریسک‌های موجود را اطلاع‌رسانی کنیم تا سرمایه‌گذار با اطلاع و آگاهی کامل سهام را در زمان عرضه اولیه یا پس از آن خریداری کند. اگر سختگیری وجود دارد به دلیل کیفیت کار است. تمام مستندات مشخص است. بعضا خودمان پیگیری می‌کنیم و از شرکت دلیل اینکه مدارک آنها ارسال نشده را پیگیری می‌کنیم. در حالی که بورس نباید این کار را انجام دهد. باید مدارک کامل باشد و به بورس تحویل دهند تا ما کا رها راپیش ببریم.

وی درخصوص تغییر در فرایند پذیرش شرکت‌های استارتاپی بیان کرد: قطعا یکی از نقاط تمرکز ما شرکت‌های استارتاپی هستند. در حال حاضر دو شرکت درخواست پذیرش در بورس را دارند. در این مسیر چالش‌هایی وجود دارد که امیدواریم رفع شود. ما قطعا پیگیر این موضوع هستیم، زیرا دنیا نیز این راه را در پیش گرفته است. اگر صنایع بزرگ دنیا را در ۱۵ که جزو ۱۰ شرکت اول بودند نگاه کنیم متوجه می‌شویم که اندازه شرکت‌هایی که دانش بنیان  هستند بزرگ‌تر شده و شاید بتوان گفت در کشور‌های دنیا بخش بزرگی از بازار را این شرکت‌ها به خود اختصاص داده‌اند. ما هم داریم تلاش می‌کنیم که این چالش‌ها برطرف شود.

معاونت ناشران و اعضای شرکت بورس درخصوص تعداد شرکت‌های پذیرش شده در بورس تهران و نیز شرکت‌هایی که قرار است پذیرش شوند، گفت: در حال حاضر در بورس تهران حدود ۳۸۰ ناشر پذیرفته شده داریم که سهام‌شان در بازار‌های اول و دوم قابل معامله هستند. حدود ۱۵۰ شرکت در بازار اول و ۲۲۰ شرکت در بازار دوم هستند. برای سال جاری نیز پیش بینی ما روی ۱۰ عرضه اولیه است که تا پایان سال داشته باشیم. در حوزه پذیرش پذیرای متقاضیان هستیم. اما انتظار داریم که مستندات با کیفیت و با جزییات و شفاف به موقع ارسال شود. اما ما هیچ‌وقت کیفیت را فدای سرعت نمی‌کنیم.

   چرا شرکت‌ها وارد بورس می‌شوند؟

اصولاً شرکت‌ها در مسیر توسعه، پیشرفت و به منظور رسیدن به اهداف کوتاه و بلندمدت خود، به منابع مالی جدیدی نیاز پیدا می‌کنند. معمولاً منابع مالی مورد نیاز شرکت‌ها از دو روش بدهی یا مشارکت تأمین می‌شود. منظور از روش بدهی، استقراض از سایر افراد یا وام گرفتن از بانک‌ها است. اما در روش مشارکت همانطور که از نامش پیداست، بخشی از مالکیت شرکت در ازای دریافت مبلغ مشخص به افراد دیگر واگذار شده و این افراد در سود و زیان شرکت شریک می‌شوند. به این ترتیب شرکت می‌تواند با ورود و عرضه سهام در بازار بورس، بودجه مورد نیاز خود را تأمین کند. از آنجایی که عرضه سهام شرکت‌ها در بازار بورس علاوه بر تأمین مالی مزایای دیگری نیز دارد، اغلب شرکت‌ها ترجیح می‌دهند از این طریق بودجه مورد نیاز خود را جمع‌آوری کنند.

مزایای ورود به بورس برای شرکت‌ها عبارت‌اند از معافیت مالیاتی، افزایش اعتبار عمومی، سهولت استفاده از تسهیلات بانکی، به روزرسانی ارزش واقعی شرکت. معافیت مالیاتی: بر اساس قانون معافیت مالیاتی شرکت‌های بورسی، شرکت‌های حاضر در بورس نسبت به شرکت‌های غیر بورسی مالیات کمتری را پرداخت می‌کنند. این موضوع سبب کاهش هزینه‌های این شرکت‌ها و افزایش میزان سوددهی آنها می‌شود. اصولاً مالیات شرکت‌های غیر بورسی با نرخ 25 درصد محاسبه می‌شود، این در حالی است که نرخ مالیات شرکت‌های بورسی کاهش پیدا کرده و با توجه به نوع بازار، با نرخ 22.5 و 23.75 درصد محاسبه می‌شود.

افزایش اعتبار عمومی: همانطور که اشاره شد تنها شرکت‌هایی که شرایط و عملکرد قابل قبولی داشته باشند، امکان ورود به بازار بورس و عرضه سهام را پیدا می‌کنند. وجود چنین سخت‌گیری‌هایی سبب می‌شود تا شرکت‌های حاضر در بورس اعتبار بیشتری نزد عموم مردم به دست آورند.

سهولت استفاده از تسهیلات بانکی: از آنجایی که ورود شرکت‌ها به بازار بورس مستلزم رعایت قوانین و مقررات بازار و پیروی استانداردهای مالی است، این شرکت‌ها اعتبار بیشتری به دست می‌آورند. در نتیجه سقف تسهیلات بانکی برای شرکت‌های بورسی نسبت به شرکت‌های غیر بورسی بالاتر می‌رود.

به‌روزرسانی ارزش واقعی شرکت: پس از ورود به بورس، ارزش سهام یک شرکت علاوه بر وضعیت مالی، حجم تولید، برنامه‌های توسعه و گزارش‌های دوره‌ای بر اساس میزان عرضه و تقاضای موجود در بازار نیز سنجیده و تعیین می‌شود. به این ترتیب سهام‌داران شرکت می‌توانند به صورت روزانه از ارزش واقعی سهام خود، آگاه شده و سهام شرکت را با قیمت روز خرید و فروش کنند.

   چگونه از عرضه اولیه سود کنیم؟

بر اساس یک باور قدیمی در میان فعالان بازار، خرید عرضه اولیه سودآور است؛ تجربه نیز بر این باور مُهر تایید می‌زند. چون تاکنون بیش از ۹۰ درصد عرضه‌های اولیه بورس حداقل بین ۲۰تا۳۰ درصد سود را برای خریداران آن به ارمغان آورده‌اند. حتی در برخی موارد این سود به بیش از ۱۰۰درصد نیز رسیده است. البته باید به این نکته توجه داشت که بسیاری از عرضه‌ها با قیمتی پایین‌تر از ارزش واقعی خود وارد بازار سرمایه می‌شوند.

این موضوع باعث شده که تقاضا برای سهم‌هایی که برای اولین‌بار عرضه می‌شوند افزایش پیدا کند. این افزایش تقاضا در کنار محدودیت‌های خریدی که در زمان عرضه اولیه وجود دارند، باعث می‌شود که تقاضا برای سهم عرضه شده نسبت به تعداد سهامی که در بازار عرضه می‌شود، بیشتر باشد. باید این موضوع توجه داشت که این اتفاق در بیشتر مواقع رخ می‌دهد و همیشگی نیست. پس نمی‌توان از قبل با اطمینان گفت که قیمت آن سهم حتما در روزهای آینده رشد می‌کند.