ایجاد بازارهای جدید برای نفت خام ایران با توجه به چالش‌هایی که ایران در صادرات نفت خود به دلیل تحریم‌ها و مسائل ژئوپلیتیکی با آن مواجه است، یک هدف اقتصادی مهم برای ایران در شرایط تحریم است.
به گزارش خبرنگار «تعادل»، بسیاری از پالایشگاه‌ها در امریکای جنوبی، به ویژه در کشورهایی مانند ونزوئلا، به دلیل کمبود سرمایه از کار افتاده یا نیمه فعال شده‌اند. در عین حال، ایران دانش و تخصص قابل توجهی در صنعت پالایش نفت از طریق سرمایه‌گذاری در ظرفیت پالایش داخلی طی دهه‌های اخیر و به خصوص پس از تحریم‌های غرب علیه فروش بنزین به این کشور، به دست آورده است. شرکت‌های مهندسی و خدمات نفتی ایران فناوری‌ها و فرآیندهای نوآورانه پالایشی را توسعه داده‌اند که می‌تواند تجهیزات و فرآیندهای پالایشی بومی‌سازی شده را صادر کنند. ایران با مشارکت با پالایشگاه‌های امریکای جنوبی، ارایه سرمایه و تخصص فنی برای کمک به ارتقا و راه‌اندازی مجدد ظرفیت بیکار، می‌تواند به بازارهای جدید نفت خام خود دسترسی استراتژیک پیدا کند.
ایران به جای صادرات تجهیزات و خدمات به این کشورها، می‌تواند سهام پالایشگاه‌ها را به دست آورد و در سود سرمایه‌گذاری‌های مشترک نیز سهیم شود. این موضوع می‌تواند جریان‌های درآمد پایدار بلندمدت و مشارکت‌های استراتژیک انرژی را فراهم کند که موانع ژئوپلیتیک سنتی برای صادرات نفت را خنثی کند.
برای ایران، سرمایه‌گذاری و مشارکت با پالایشگاه‌های امریکای جنوبی برای ارتقای ظرفیت‌شان در ازای قراردادهای عرضه نفت و سهام، روشی نوآورانه برای دستیابی به بازار، گسترش بازارهای در دسترس و تنوع بخشیدن به مشارکت‌های خارجی و مبادی فروش نفت خام خود است. در حالی که ایران همچنان با مشکلاتی در صادرات به مشتریان سنتی در اروپا و آسیا مواجه است، بازارهای فراسرزمینی در امریکای لاتین فرصتی برای استفاده از مزیت‌های رقابتی در پالایش نفت برای ایجاد روابط اقتصادی استراتژیک جدید ارایه می‌دهد. دیپلماسی فعال انرژی دولت سیزدهم می‌تواند ایران را در موقعیت منحصر به فردی از همکاری با کشورهای امریکای جنوبی قرار دهد که از لحاظ تاریخی به حمایت ایالات متحده متکی بوده‌اند.
صادرات نفت خام و تخصص پالایشی ایران به کشورهای امریکای جنوبی در ازای مشارکت سهام در سرمایه‌گذاری‌های پالایشی، مزایای قابل توجهی را برای ایران دارد، آن هم در زمانی که بسیاری از بازارهای سنتی صادرات نفت ایران محدود هستند، سرمایه‌گذاری برای بازسازی پالایشگاه‌های نیمه فعال در امریکای لاتین مشتریان جدید، نقاط ورود استراتژیک به بازارهای نوظهور، مشارکت‌های اقتصادی بلندمدت و فرصتی برای همکاری‌های تکنولوژیکی را فراهم می‌کند.
در حالی که خطرات ناشی از بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی در بخش‌هایی از امریکای جنوبی وجود دارد، مزایای بالقوه ایران از پیشگامی مشارکت در انرژی‌های جدید در این منطقه قابل توجه است. تکیه بر توانمندی‌های فناوری و سرمایه‌گذاری شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی برای تسهیل این سرمایه‌گذاری‌ها، راه قدرتمندی برای بازسازی دسترسی به بازار نفت و رشد اقتصادی است.
رویکرد جدید در دولت سیزدهم سهامداری در بحث پالایشگاه‌های فراسرزمینی با جدیت در دستور کار قرار گرفته است و این رویکرد در زمینه پتروشیمی و صنعت گاز امریکای لاتین نیز تداوم یافته است و در سفر اخیر وزیر نفت و رییس‌جمهور به امریکای جنوبی، بر تداوم همکاری‌های حوزه انرژی تاکید شده است.
ایران با پیگیری سیاست پالایشگاه فراسرزمینی علاوه بر محکم کردن پای خود در این منطقه به دنبال افزایش همکاری‌ها است که به عقیده بسیاری از کارشناسان، همکاری با دیگر کشورهای این منطقه در زمینه پالایشگاهی و پتروشیمی و حتی صنعت گاز به در هم تنیدگی روابط ایران با کشورهای این منطه و ایجاد منافع متقابل می‌انجامد که در نهایت به نفع طرفین است.
کشورهای دارنده نفت به دنبال راه‌های ابتکاری برای فروش نفت خام
در همین زمینه، حمیدرضا صالحی، عضو اتاق بازرگانی تهران با اشاره به این موضوع که سهامداری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی ایده خوبی است، در گفت‌وگو با خبرنگار « تعادل» تصریح کرد: امروز کشورهای دارنده نفت به دنبال راه‌های ابتکاری برای فروش نفت خام خود هستند. ما هم باید از فرصت‌ها به نحو احسن بهره ببریم.
وی ادامه داد: اینکه در سایر کشورها به تجهیز پالایشگاه‌های نیمه فعال بپردازیم، نوعی بازارسازی تضمینی برای فروش نفت مان به شمار می‌رود. این کاری است که در کشورهای امریکای جنوبی نظیر ونزوئلا در پیش گرفتیم و موفق بودیم.
این عضو اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان کرد: بنده کاملاً با موضوع همکاری با کشورهای دیگر چه در بحث پالایشگاه داری و چه در حوزه‌های دیگر موافق هستم. این نوع تعاملات بستری برایمان فراهم می‌کند که به فروش نفت کشور بپردازیم و از مزیت‌هایش بهره‌مند شویم.
وی ادامه داد: ما جزو کشورهای دارنده نفت هستیم و می‌توانیم با سهامداری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی به فروش تضمینی نفت خودمان به این کشورها مبادرت کنیم. سهامدار شدن در این پالایشگاه‌ها زمینه را برای افزایش همکاری‌ها در حوزه‌های دیگر فراهم می‌کند. این سیاست به افزایش درآمدهای کشور منجر می‌شود و اقدام مثبتی است.
صالحی گفت: در شرایط فعلی که با تحریم مواجه هستیم و نمی‌توانیم به راحتی نفت خام خود را صادر کنیم، سهامداری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی سیاست درستی است که می‌تواند بازارسازی برای فروش نفت کشورمان باشد.
وی ادامه داد: باید با در نظر گرفتن ملاحظات خاصی به این سیاست ورود کنیم. لازم است در کشورهایی این سیاست را پیش ببریم که بتوانند منافع ما را تأمین کنند و همسویی سیاسی با ما داشته باشند. باید دقت کنیم که امنیت اقتصادی کشور هدف بالا باشد و بتواند سرمایه‌گذاری ما را برگرداند.
این عضو اتاق بازرگانی تهران در خصوص ارتباط با کشورهای امریکای جنوبی و سهامداری در پالایشگاه‌های این کشورها تصریح کرد: هر نوع معامله و همکاری‌ای که بتواند منافع کشور را تأمین کند، مورد تأیید است و باید در دستور کار قرار بگیرد.
صالحی گفت: آن طور که در خبرها آمده، قرار است در حوزه پتروشیمی هم با کشورهای امریکای جنوبی وارد تعامل شویم. این نوع همکاری‌ها ضمن ایجاد اشتغال برای جوانان ایرانی به صدور خدمات فنی و مهندسی کشورمان به دیگر کشورها منجر می‌شود. از این طریق می‌توانیم فرهنگ و استانداردهای خودمان را در کشورهای هدف توسعه دهیم.
وی در پایان تأکید کرد: سیاست سهامداری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی به‌طور کلی مورد تأیید است. از این طریق می‌توانیم به گسترش صنایع مختلف در کشور هدف بپردازیم و درآمدهای ارزی برای خودمان ایجاد کنیم. در شرایط فعلی و تحریمی نیز این سیاست در بازارسازی برای فروش نفت موثر است.
