حریم خصوصی کاربران؛ بزرگ‌ترین دغدغه فضای مجازی

شبکه‌های اجتماعی این روزها کاربران را ترغیب می‌کنند علایق، اطلاعاتی از محل زندگی، وضعیت تحصیل و کار خود را به اشتراک گذاشته و حتی اطلاعات مکانی و زمانی تصاویر و فیلم‌های خود را اضافه کنند و در نتیجه پس از مدتی، نمایه کاربران تبدیل به آلبومی کامل از متن، رویداد، تصویر و فیلم در مورد زندگی شخصی یا حرفه‌ای آنها خواهد شد.

به گزارش ایسنا، به دنبال گسترش روزافزون استفاده از فضای مجازی و لزوم استفاده از اینترنت، انواع اپلکیشن‌ها و حساب‌های کاربری برای انجام کارهای مهم و ضرروی، اینکه چگونه کاربران از اطلاعات شخصی و حریم خصوصی خود محافظت کنند و نسبت به آن آگاهی داشته باشند، بسیار مهم است. حفظ حریم خصوصی در حال حاضر یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های عمومی در حوزه IT و فضای مجازی است، این نگرانی‌ها امروزه پیش از وجود اعتماد به‌ نفس در رهبران و مسوولان اجتماعی شرکت‌های بزرگ، خطرات و آسیب‌های رانندگی و... است. امنیت سایبری نه‌تنها یک راهبرد امنیتی مخفی است، بلکه بخشی از موفقیت یا شکست یک شرکت در عرصه فناوری جهانی است. طبق بررسی‌ها، امروزه حفظ داده‌های کاری کاربران و اطلاعات خصوصی آنها دارای بالاترین اولویت برای مسوولان شرکت‌ها هستند.

با گرایش روزافزون فروش تجهیزات اینترنتی و الکترونیکی اداره آمار امریکا تخمین زد که فروشگاه‌های اینترنتی که به خرده‌فروشی به‌صورت پرداخت آنلاین اقدام می‌کنند، در سال ۲۰۱۷ به‌صورت میانگین ۱۱۹ میلیارد دلار نقل‌وانتقال مالی دربرداشته که این شامل دسترسی این واحدهای فروش به طیف وسیعی از اطلاعات خصوصی و مالی (شامل آدرس محل سکونت، شماره کارت اعتباری و ...) مردم است. درواقع، ۶۰ درصد پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی که توسط Harris از طریق «تحقیقات امنیتی‌ای بی‌سی و امنیت شخصی»، در IBM انجام‌شده اظهار کردند از نظر آنها از بین رفتن اطلاعات شخصی و کاری آنها بدتر از وقوع یک جنگ می‌تواند زیان‌بار باشد. براساس اطلاعاتی که سایت پلیس فتا منتشر کرده بود نگرانی‌های عموم مردم در حوزه امنیت اطلاعت خصوصی‌شان کاملاً منطقی و به‌جاست زیرا برخی از سازمان‌هایی که برای رعایت مقررات حفظ حریم خصوصی عمومی (GDPR) پیش‌قدم هستند و این استاندارد را درگذشته اعمال کرده بودند، در جدیدترین به‌روزرسانی‌ها و تغییرات ساختاری خود این حمایت‌ها که شامل مقررات GDPR نیز هست را برای کاربرانی که خارج از اتحادیه اروپا (EU) زندگی می‌کنند، حذف کرده‌اند و این کاربران را از چتر حمایتی خود خارج کرده‌اند که این رویدادها به‌نوبه خود می‌تواند بر نگرانی‌های کاربران دامن بزند.

در ایران هم همزمان با رشد شبکه‌های اجتماعی و گسترش فضای مجازی بحث حفظ حریم خصوصی کاربران مورد توجه دارد و دولت‌ها از چند سال قبل تا به الان بر آن تأکید می‌کنند. به‌طور مثال بهمن سال گذشته در هفتمین جلسه کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال پیش‌نویس لایحه پیشنهادی «حمایت و حفاظت از داده‌های شخصی» مطرح و کلیات آن به تصویب رسید. در این جلسه لایحه پیشنهادی حمایت و حفاظت از داده‌های شخصی که در کمیسیون ویژه اقتصاد دیجیتال تهیه و تدوین شده بود مورد بررسی قرار گرفت. گفته شده بود این لایحه پس از تصویب در کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال به هیات دولت ارجاع داده خواهد شد تا در جلسه هیات دولت نیز به تصویب برسد و پس از آن برای تبدیل شدن به قانون به مجلس شورای اسلامی ارجاع می‌شود. در همین رابطه چندی پیش اعضای شورای‌ عالی فضای مجازی تصمیماتی درباره راهکارهای پایدارسازی خدمات، تقویت حفظ حریم خصوصی و حفظ داده‌های کاربران اتخاذ کردند.

درباره جزییات این موضوع می‌توان گفت شورای عالی فضای مجازی در این جلسه که به ریاست سید ابراهیم رییسی برگزار شد، با بررسی دغدغه ناپایداری ارایه خدمات در حوزه فضای مجازی، به بحث و تبادل‌نظر درباره راهکارهای پایدارسازی خدمات، تقویت حفظ حریم خصوصی و حفظ داده‌های کاربران پرداخت و در راستای ایجاد فضای پایدار و مناسب برای بهره‌مندی مردم از این امکان تصمیماتی اتخاذ کرد. با تمام این اوصاف همواره توصیه می‌شود که در استفاده از فضای مجازی حتما چند نکته رعایت شود؛ به‌طور مثال شبکه‌های اجتماعی کاربران را تشویق می‌کنند تا نمایه (Profile) خود را تکمیل کرده و اطلاعات شخصی بیشتری از خود در آن قرار دهند؛ ضمن آنکه به صورت پیوسته و فراگیر فعالیت کرده و محتوای گوناگونی را با دیگران به اشتراک بگذارند. به این ترتیب شبکه‌های اجتماعی می‌توانند خدمات بهتری در اختیار کاربران خود قرار دهند.

این شبکه‌ها به‌طور خاص، کاربران را ترغیب می‌کنند تا علایق و سلایق، اطلاعاتی از محل زندگی، وضعیت تحصیل و کار خود را به اشتراک گذاشته و حتی اطلاعات مکانی و زمانی مربوط به تصاویر و فیلم‌های خود را نیز با استفاده از برچسب‌گذاری به آنها اضافه کنند. لذت ارتباط برخط با آشنایان سبب شده است تا استفاده از شبکه‌های اجتماعی، تبدیل به یکی از فعالیت‌های موردعلاقه و متداول برای عموم مردم شود. در چنین شرایطی، ممکن است کاربران به استفاده از خدمات شبکه اجتماعی عادت کرده و به مرور، اطلاعات فعالیت خود را در این شبکه‌ها افزایش داده و اطلاعات شخصی خود را هرچه بیشتر در آنها به اشتراک بگذارند. پس از مدتی، نمایه کاربران شبکه‌های اجتماعی تبدیل به آلبومی کامل از متن، رویداد، تصویر و فیلم در مورد زندگی شخصی یا حرفه‌ای آنها خواهد شد. این حقیقت قابل چشم‌پوشی نیست که شبکه اجتماعی یک مکان عمومی است.

بنابراین اگر یک کاربر، تنظیمات حریم خصوصی خود را به درستی انجام نداده و به دلیل ارتباط مداوم با دوستان واقعی خود در شبکه اجتماعی، حضور افراد دیگر در آن مکان را فراموش کند، ممکن است اطلاعاتی را منتشر کند و اجازه مشاهده آنها را به کسانی بدهد که در زندگی عادی هیچگاه حاضر به انجام چنین کاری نباشد. تصور کنید یک نسخه از آلبوم شخصی یا خانوادگی خود را به کتابخانه شهر خود امانت دهید. همچنین هریک از کاربران شبکه‌های اجتماعی، در ابتدا برای ارتباط با اقوام، دوستان و آشنایان قدیمی خود وارد شبکه شده و اولین ارتباطات خود را با افرادی برقرار می‌کند که در زندگی واقعی نیز با آنها دوست است.