حضور دلالان در بورس کالا
بورس کالا را می‌توان یکی از شفاف‌ترین مسیرها برای عرضه محصولات متنوع دانست. اما چندی می‌شود که این شفافیت به خطر افتاده است و بورس کالا نیز با حضور دلالان به خطر افتاده است. دبیر انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی گفت: به دلیل ناکافی بودن عرضه و وجود خریداران غیر‌واقعی در بورس، تولیدکنندگان واقعی ۳۰ تا ۵۰ درصد مواد اولیه مصرفی خود را از بازار آزاد تامین می‌کنند. امید فاضلی‌نیا دبیر اتحادیه تولیدکنندگان لوازم خانگی در گفت‌وگو با بازار ضمن اشاره به افزایش قیمت مواد اولیه مصرفی در صنعت لوازم خانگی، قیمت‌گذاری دستوری از سوی سازمان حمایت را مورد انتقاد قرار داد و گفت: تولید مواد اولیه مصرفی در صنعت لوازم از محصولات فولادی گرفته تا محصولات پتروشیمی در اختیار شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی بوده و قیمت آن در بازار عرضه و تقاضا در بورس تعیین می‌شود. در واقع در ابتدای زنجیره تولید خبری از کنترل‌های دستوری نیست اما در انتهای زنجیره و صنایع پایین‌دست شاهد مداخله دولت و تعیین دستوری قیمت‌ها هستیم.
اگر قرار است مدیریت قیمتی اتفاق بیفتد باید در کل زنجیره باشد. اما متاسفانه قیمت‌گذاری مواد اولیه که در اختیار نهادهای دولتی و شبه‌دولتی است بر اساس نظام عرضه و تقاضا در بورس تعیین می‌شود و خبری از کنترل‌های دستوری نیست. اما حلقه انتهایی زنجیره مشمول قیمت‌گذاری دستوری می‌شوند. او ادامه داد: اگر قرار است مدیریت قیمتی اتفاق بیفتد باید در کل زنجیره باشد، از تامین مواد اولیه گرفته تا تولید محصول نهایی. نمی‌شود که حلقه‌های اول زنجیره که به نوعی دولتی هستند آزادانه قیمت‌گذاری کنند و به نوعی از هرگونه شرطی آزاد و رها باشند اما حلقه‌های انتهایی زنجیره که بخش خصوصی واقعی در آن مشغول به کار هستند، مشمول قیمت‌گذاری دستوری شوند.
هزینه‌های تولید ۵۰ درصد بیشتر شد
فاضلی‌نیا با بیان اینکه هزینه تمام‌شده تولید لوازم خانگی بین ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش یافته است، ادامه داد: با این وجود سازمان حمایت همچنان اجازه تغییر قیمت را به تولیدکنندگان این صنعت نمی‌دهد و همین مساله باعث شده که بسیاری از تولیدکنندگان با زیان به فعالیت خود ادامه دهند. برخی دیگر هم ناچار تولیدات خود را کاهش داده یا آن را متوقف کرده‌اند. فعالان صنعت لوازم خانگی هم‌اکنون چیزی بین ۳۰ تا ۵۰ درصد مواد اولیه مورد نیاز خود را از بازار آزاد تامین می‌کنند. این آمارها نشان می‌دهند کسانی که به اسم تولیدکننده از بورس خریداری می‌کنند، تنها دلال بوده و عملا وزارت صمت نظارت کافی در این خصوص ندارد.
او افزود: به عنوان مثال تنها در یک مورد بهای ورق سرد از حدود ۱۶ هزار تومان در سال گذشته به بالای ۶۰ هزار تومان رسیده است. همچنین مبنای محاسبه حقوق گمرکات از حدود ۴۲۰۰ تومان در ابتدا به ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان و سپس به بیش از ۴۰ هزار تومان افزایش یافته است. جدای از این طبق مصوبه هیات وزیران ۲۷ درصد حقوق و دستمزد کارگران در سال جاری بیشتر شده. با این وجود تولیدکنندگان لوازم خانگی ناچارند که محصولات خود را بر اساس قیمت مصوب خرداد سال ۱۴۰۱ عرضه کنند.
تامین نیمی از مواد اولیه مصرفی از بازار آزاد
به گفته دبیر اتحادیه تولیدکنندگان لوازم خانگی، فعالان صنعت لوازم خانگی هم‌اکنون چیزی بین ۳۰ تا ۵۰ درصد مواد اولیه مورد نیاز خود را از بازار آزاد تامین می‌کنند. این آمارها نشان می‌دهند کسانی که به اسم تولیدکننده از بورس خریداری می‌کنند، تنها دلال بوده و عملا وزارت صمت نظارت کافی در این خصوص ندارد.او همچنین با بیان اینکه بسیاری از خریداران مواد اولیه از بورس کالا تولیدکنندگان کاغذی هستند، گفت: این افراد یا تولیدی ندارند یا مقدار تولیدی که انجام می‌دهند، از آنچه ادعا می‌کنند کمتر بوده و می‌توانند مازاد مواد اولیه دریافتی خود را در بازار آزاد با قیمت‌های گزافی عرضه کنند.
هزینه‌هایی که در هیچ فاکتوری آورده نمی‌شود
دبیر اتحادیه تولیدکنندگان لوازم خانگی در ادامه به هزینه‌های پنهانی که تولیدکنندگان ناچار به پرداخت آنها هستند هم اشاره کرد و افزود: به دلیل ناکافی بودن عرضه و وجود خریداران غیر‌واقعی در بورس در بسیاری موارد تولیدکنندکان واقعی قادر به تامین مواد اولیه مصرفی مورد نیاز خود از بورس نشده و دست به دامن بازار آزاد می‌شوند. حال آنکه قیمت‌ها در بازار آزاد دست‌کم ۳۰ درصد گران‌تر از قیمت اجناس در بورس است. او همچنین با بیان اینکه تولیدکنندگان لوازم خانگی ناچارند که بخشی از مواد اولیه و قطعات مورد نیاز خود را از محل واردات تامین کنند، ادامه داد: دور زدن تحریم‌ها و همچنین خرید از واسطه‌ها هزینه‌های ما را بسیار بالا می‌برد.
ضمن اینکه جابه‌جایی پول در شرایط تحریمی هم بین ۷ تا ۱۲ درصد بر هزینه‌های تولیدکننده تحمیل می‌کند. این فعال صنعت لوازم خانگی همچنین بی‌ثباتی‌ها در سیاست‌گذاری‌های کلان اقتصادی کشور را مورد انتقاد قرار داد و گفت: بی‌ثباتی در قیمت‌ها، قوانین قدرت برنامه‌ریزی را از تولیدکنندگان گرفته و موجب ایجاد اختلال در روند تولید شده است. دبیر اتحادیه تولیدکنندگان لوازم خانگی ادامه داد: ارزبری صنعت لوازم خانگی حدود ۲۵ درصد برآورد می‌شود. اما متاسفانه تخصیص همین مقدار کم هم به موقع از سوی بانک مرکزی انجام نمی‌شود. فاضلی‌نیا افزود: اینها هزینه‌هایی است که در هیچ فاکتور رسمی آورده نمی‌شود و از نظر مسوولان دولتی معنا و مفهومی ندارد اما همگی در صورت‌های مالی تولیدکنندگان جا خوش کرده‌اند.
ارزبری ۱۲۰۰ میلیارد دلاری صنعت لوازم خانگی
دبیر اتحادیه تولیدکنندگان لوازم خانگی در ادامه سخنان خود با اشاره به سهم بالای صنعت لوازم خانگی در اشتغالزایی گفت: صنعت لوازم خانگی بین ۶۰ تا ۹۰ هزار اشتغال مستقیم و ۶۰۰ تا ۹۰۰ هزار اشتغال غیر‌مستقیم ایجاد کرده است. او همچنین به ارزبری پایین صنعت لوازم خانگی اشاره کرد و افزود: هم‌اکنون نیاز ارزی این صنعت ۱۲۰۰ میلیارد دلار است. در حالی که گردش مالی این بازار، حدود ۶ میلیارد دلار برآورد می‌شود. در واقع اگر قرار باشد حتی نیمی از نیاز کشور از محل واردات تامین شود این ارزبری تا ۳ برابر بیشتر خواهد شد.
ممنوعیت واردات لوازم خانگی باید ادامه یابد؟
دبیر اتحادیه تولیدکنندگان لوازم خانگی در پاسخ به این سوال که چرا باید واردات لوازم خانگی به کشور ممنوع بوده و تولیدکنندگان در یک بازار انحصاری به تولید خود ادامه بدهند، گفت: انحصاری در این صنعت وجود ندارد. چیزی حدود ۶۰۰ الی ۶۵۰ تولیدکننده در این صنعت مشغول به کار و رقابت هستند. حتی یکی از مشکلات امروز ما تعدد بالای تولیدکنندگان در این صنعت است. فاضلی‌نیا همچنین با اشاره به خروج برندهای کره‌ای، آلمانی و دیگر برندهای خارجی از ایران بعد از تشدید تحریم‌های امریکا گفت: در شرایطی که نمایندگی‌ها و شرکت‌های خدمات پس از فروش خارجی در ایران حضور ندارند، چطور می‌توان به عرضه محصولات آنها ادامه داد.
